Milli.Az anspress-ə istinadən bildirir ki, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə 1884-cü il yanvarın 31-də Bakının Novxanı kəndində anadan olub. Türk və İslam dünyasında ilk demokratik, hüquqi və dünyəvi dövlət nümunəsi olan - Azərbaycan Demokratik Respublikası - deyilərkən ilk ağıla gələn Məmməd Əmin Rəsulzadə olur. ADR 27 may 1918-ci ildə Tiflis şəhərində Azərbaycan Milli Şurası tərəfindən elan edildikdən sonra 1918-ci il mayın 28-də özünün müstəqilliyini qeyd etmişdir.
Siyasi fəaliyyəti ilə yanaşı, ədəbi yaradıcılığını da davam etdirən M.Ə.Rəsulzadənin “Müxəmməs” adlı ilk əsəri “Şərqi Rus” qəzetində çap olunmuşdur. Ə.Rəsulzadənin Əli bəy Hüsenzadənin redaktor olduğu Fyuzat, həmçinin Əhməd bəy Ağayevin redaktorluğu ilə çıxan "İrşad" və "Tərəqqi" qəzetlərində müxtəlif mövzularda məqalələri və şeirləri çap olunmuşdur. 1908-ci il dekabrın 5-də Məhəmməd Əminin "Qaranlıqda işıqlar" pyesi tamaşaya qoyuldu. Pyesin ana xəttini milli oyanış və istiqlal hərəkatının təbliği təşkil edirdi. M.Ə.Rəsulzadə Türkiyədə olarkən "Yeni lisançılar və türkçülər" məqaləsini, Təbriz həyatından bəhs edən "Bir xan" adlı kiçik hekayəsini, "Dil – ictimai bir əməldir" yazısını "Şəlalə" jurnalında çap etdirir. Sonuncu məqalədə o, Azərbaycan türkcəsini göz bəbəyi kimi qorumağı xalqının qarşısında ən mühüm problem kimi qaldırır. M.Ə.Rəsulzadə 1928-ci ildə İstanbulda "İnqilabçı Sosializmin iflası və demokratiyanın gələcəyi", "Millət və Bolşevizm" və "Qafqasya türkləri" kimi əsərlərini çap etdirmişdir. Həmin ildə onun redaktorluğu ilə "Azəri türkü" (1928-1931), sonra isə "Odlu yurd" (1929-1930) jurnalları və həftəlik "Bildiriş" (1929-1931) qəzeti də nəşr edilməkdə idi. 1930-cu ildə M.Ə.Rəsulzadənin Parisdə fransız dilində "Azərbaycan və istiqlaliyyəti" və rus dilində "Qafqaz problemi ilə əlaqədar olaraq panturanizm" kitabları çap olundu. 1931-ci ildən M.Ə.Rəsulzadənin mühacirət dövrü Avropa ölkələrində davam edir. Onun redaktorluğu ilə Berlində ayda üç dəfə nəşr edilən "İstiqlal" (1932-1934) qəzeti və "Qurtuluş" (1934-1938) jurnalı çap edilirdi. 1933-cü ildə M.Ə.Rəsulzadənin Berlində çap olunan "Azərbaycan respublikası haqqında bəzi qeydlər" adlı kitabı da böyük maraq doğurur.
M.Ə.Rəsulzadə həm də görkəmli ədəbiyyatşünas idi. Onun 1936-cı ildə Berlində "Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatı" məqaləsi çap edilmişdir. 1938-ci ildə Berlində alman dilində "Azərbaycan problemi" və 1939-cu ildə Varşavada polyak dilində çıxmış "Azərbaycanın hüriyyət savaşı" kitablarının adlarını çəkməmək olmaz. O, 1938-ci ildən Polşa hökumətində məsləhətçi işləmiş, sonralar 1940-cı ildən Rumıniyada yaşamışdır. Onun 1943-cü ildə İstanbulda nəşr olunmuş "İslam-türk ensiklopediyasının" 1-ci cildində "Azərbaycan ləhcəsi" adlı məqaləsi çap edilmişdir. 1947-ci ildən Ankaraya köçən M.Ə.Rəsulzadənin 1949-cu ildə "Azərbaycanın kültür kələnkləri" adlı kitabı işıq üzü görmüşdür. Onun "Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatı" (1950-ci il) və "Çağdaş Azərbaycan tarixi" (1951-ci il) kitabları həmin illərdə M.Ə.Rəsulzadənin məhsuldar işlədiyini göstərir. O, 1951-ci ildə Ankarada "Azərbaycan şairi Nizami" adlı sanballı monoqrafiyasını çap etdirməklə dünya nizamişünaslığına bir çox yeniliklər gətirib. 1955-ci il mart ayının 6-da gecə saat on birə on dəqiqə qalmış Məmməd Əmin Rəsulzadə dünyaya gözlərini əbədi bağladı...
Ölərkən də dilində “Azərbaycan, Azərbaycan, Azərbaycan!” kəlməsi bitən bu dahinin vəfatı bütün türk dünyası üçün ağır bir itki oldu. Məmməd Əmin Rəsulzadənin anadan olması münasibətilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Əbülfəz Elçibəy "Görkəmli ictimai-siyasi xadim M. Ə. Rəsulzadənin totalitar sovet rejimi dövründə repressiyaya məruz qalmış ailə üzvlərinin Azərbaycana qaytarılması və onların sosial-məişət məsələlərinin həlli haqqında" 24 dekabr 1992-ci il tarixli, 254 nömrəli sərəncamı imzalayıb. Bundan əlavə ulu öndərimiz Heydər Əliyev "Azərbaycanın görkəmli ictimai-siyasi xadimi M. Ə. Rəsulzadənin anadan olmasının 110 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında" 29 dekabr 1993-cü il tarixli, 79 nömrəli fərmanı imzalayıb. Bu gün "Bir kərə yüksələn bayraq, bir daha enməz!" şüarı böyükdən kiçiyə hər kəsin dilinin əzbəridir. Bu şüar bizlərə Məmməd Əmin Rəsulzadədən yadigar qalan bayrağa hörmət simvolu, azadlıq hərəkatının devizidir.
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev də Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin 130 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında sərəncam imzalayıb. Sərəncama görə, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası, Təhsil Nazirliyi və digər aidiyyəti qurumlarla birlikdə Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin 130 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbirlər planını hazırlayıb həyata keçirməlidir.
Mənbə: Milli.Az
XƏBƏR LENTİ
Köklü graten (foto resept)
Koreya mətbəxindən " Bibimbap" (foto resept)
"Krep" - axıtma (foto resept)
Əhvalı yaxşılaşdıran filmlər
İşğal illərində Aşağı Gövhər ağa məscidinin düşdüyü vəziyyət - VİDEO
Boyun qırışlarını aradan qaldıran üsullar
Gəncəyə məxsus suvenirlərin satış məntəqəsi yaradılacaq
Arıqlamaq üçün limonlu sudan daha təsirli 3 içki
Şakira Pikeyə ərə getmək istəmir-SƏBƏB
Qurbanovdan gözləri yaşardan hərəkət
Özün tap
İntim gellə qaşınmaya son
Kabak detoksu
"Google" rəsmi olaraq istifadəçilərinin məktublarını oxuyur
17 əsrlik sirrin üstü açıldı
Ramazanın altıncı gününün duası
Canlı yayım boşanmaya səbəb oldu-VİDEO
Sara Cessika Parker bu dəfə də təəccübləndirdi-FOTO
Azərbaycanda seysmik təhlükə: AMEA iş başında
Nazirlikdən vətəndaşlara MÜRACİƏT: Məhkəməyə verin
Polis və Daxili Qoşunların əməkdaşları Bakı küçələrində - FOTO
Dünyada ən çox qazanan aktyor kimdir?
Arıqladan detokslar
"Dədə Qorqud" dastanları əsasında çoxseriyalı bədii televiziya filminin çəkilməsi üçün bir milyon manat ayrıldı
Kristina Agileradan gözlənilməz açıqlama
Şəxsiyyət vəsiqələrində YENİLİKLƏR gözlənilir
COVID-19-dan sağalanlar növbəti problemlə üzləşirlər
Ölkə ərazisində qar yağacaq
Məşhur müğənni pulsuzluqdan gileyləndi
Bütün xanımlar bunu bacarmalıdırlar
İşdə 14 çətin insan tipi və onları idarə etmə üsulları
Baxımlı ayaqlara sahib olmaq üçün...
Ələ keçirilən düşmən qənimətlərinin görüntüləri yayıldı - VİDEO
Avropanı qasırğa sovurur
Fərqli səhər yeməyi (foto resept)
Azərbaycanda dolu yağdı, sel sakinləri küçəyə səpələdi
Həcc kvotası 600-dən 2000-ə qaldırılıb
Bu günün hava proqnozu
Sağlam qidalanma proqramı
Təhsil Naziri 119 tələbə ilə görüşdü
Qışda qabaran saçlar...
Alman dili 8-ci dərs
Mənim arıqlama sirrim
Tərxun və Cəfəri
Artıq keçmişə qayıtmaq mümkün olacaq (FOTO)
Yaralı hərbçimiz həkimlərin səyinə baxmayaraq, həlak oldu - RƏSMİ
Qısa saçlar üçün bir-birindən gözəl modellər
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? - 22 fevral
HAVA necə olacaq? 19-yanvar
Nadir heyvan şəkilləri
- ŞƏRHLƏR