Bu gün də sizə yazıçı-publisist, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nübar xanım Həkimovanın araşdırması nəticəsində əldə edilmiş mənbəyə əsasən kökün çoxumuza məlum olmayan kimyəvi və müalicəvi xüsusiyyətlərini təqdim edəcəyəm. Ümid edirəm ki, faydalanacaqsınız.
Dünya florasında kök cinsinin 60-a qədər növü yayılmışdır. Kök cinsinə daxil olan növlərin əksəriyyəti birillik, ikiillik kökümeyvəli ot bitkiləri sayılır. Dünyada kökün 50-dən artıq sortu becərilir. Əkilən kök ikiillik, ətli kokumsovu olan ot bitkisidir. Qida və ədviyyat kimi ən qiymətlisi qırmızı, narıncı-qırmızı, bəzən sarı, bənövşəyi, ağımtıl-yaşıl, tünd bənövşəyi rəngdə olan kök sortlarıdır. Kökümsovunun tərkibində 88,8% su, 1,1% azotlu birləşmələr, 0,2% piyli yağ, 9,2% sulu karbohidratlar, meyvəsinin tərkibindən 28,50 mq% K, 19,20% Ca, 3,60 mq% Mg, 0,07 mq% Fe makroelementləri və 19,70 mq% Mn, 8,63 mq% Cu, 27,90 mq% Zn, 0,56 mq% Cr, 14,56 mq% Al, 64,04% Ba, 0,20 mq% Se, 1,04% mq Ni, 7,60 mq% Sr, 0,48 mq% Pb, 67,20 mq% B, 0,09 mq% J, 3,90 mq% Br mikroelementləri vardır. Bundan əlavə, meyvələrdə vitamin qruplarından 25 mq% A, B„ B2, B6, D, H, E, K və PP, piy və efir yağı, flavonoid birləşmələri,
fizioloji fəal maddələrdən – sterol, lesitin və s. fermentlər tapılmışdır. Kökümsovu adi və bişirilmiş halda istifadə edilir. Bunu xırda-xırda doğrayıb ədviyyat kimi bir çox xörəklərin və qida məhsullarının tərkibinə qatqı kimi əlavə edirlər. Kökdən alınan karotin, şirə və cövhərlər bir çox xəstəliyin sağalmasına müsbət təsir gostərir. Bunlardan qanazlığında və hipertoniya xəstəliyində və eləcə də südü az olan
qadınlar istifadə edə bilərlər. Kökün sellüloz hissəsindən isə orqanizmdə əmələ gələn xolesterinin kənar edilməsində istifadə
olunur, qırmızı rəngli kökdən alınan karotinoid piy, kərə və marqarin məhsullarının rənglənməsində tətbiq olunur.
Toxumun tərkibində 13% yağ, 1,6% efir yağı vardır. Çiçəklərinin tərkibindən antosian və flavonoid maddələri, yaşıl hissəsindən isə karotin və s. alınır. Kökün toxumlarından hazırlanan daukarin preparatından qıcolmada və qan damarlarının genişlənməsində istifadə
olunur. Tərkibində zəngin vitaminlərin olması ondan avitaminozda, qanazlığında, ürək-damar xəstəliklərində, eləcə də qaraciyər, böyrək xəstəliyində, görmə pozğunluqlarında, qəbizlikdə və s. istifadəyə imkan verir. Xalq təbabətində yerkökünün meyvələrindən alınmış şirəni bal ilə qarışdırıb (1:1 nisbətində) soyuqdəymədə, mədə-bağırsaq pozğunluqlarında istifadə edilir. Bundan əlavə, onun şirəsindən ağızda baş verən iltihabın aradan qaldırılmasında istifadə olunur. Toxumlarından hazırlanan cövhərlərdən böyrək və sidik
kisəsindən daş və qumun kənar olunmasında istifadəsi, duz mübadiləsi pozulduqda isə daxilə qəbul edilməsi məsləhət görülür.
Yerkökü qanazlığı, ürək-damar, böyrək xəstəliklərinə yaxşı təsir göstərir, bədəndə olan zərərli mikrobları məhv edir. O, bəlğəm, göyöskürəyin müalicəsində effektlidir. Bununla yanaşı, yerkökü sidik yollarının təmizlənməsinə və böyrəyin fəaliyyətinə də kömək edir, mədəni möhkəmlədir, həzmi yaxşılaşdırır. Yerkökü mürəbbəsi əhvali-ruhiyyəni yüksəldir, tərəfləri fizioloji cəhətdən aktivləşdirir. Bədəndə baş verən süstlüyün qarşısını alır, bədəni gümrahlaşdırır, müqavimətini artırır. O, həmçinin qaraciyərin fəaliyyətini tənzimləyir, bağırsaqları yumşaq saxlayır, ifrazı asanlaşdırır. Dişdibi ətlərinin müalicəsinə yaxşı təsir göstərir, ağız qurumasının qarşısını alır, tüpürcək vəzisini tənzimləyir, iştahsızlığı aradan qaldırır, gözün görmə qabiliyyətini artırır.
Yerkökü şirəsi qəbul edən adamın sifəti duru olur. Hamilə qadınlara yerkökü şirəsi qəbul etmək məsləhətdir. Kökdən hazırlanmış maskalardan kosmetikada geniş istifadə olunur. Qırmızı rəngli kök meyvəsinin tərkibində çoxlu karotin olduğuna görə, onu nazik hissələrə bölür və irinli yaraların, yanıqların üzərinə qoyub müalicə edirlər.
XƏBƏR LENTİ
Soçi 2014: dünənin çempionları
Şokoladlı pryanik (foto resept)
I sinfə qəbulunun gecikmə səbəblərini açıqladı
Sərinlik bəxş edən donlar
Sabunçuda qaz olmayacaq
Lenini diriltmək istədi: “Qalx, qalx...” – Qızıl Meydanda qəribə olay
Ünvanlı sosial yardım ala bilməyənlərə ŞAD XƏBƏR
2018-in rəngi - Bənövşəyi
Alla Puqaçova uşaqlarını birinci sinfə apardı -FOTO
Telman Adıgözəlov - O, 57-dən qorxurdu...
Əriklə gözəlləşin
Azərbaycan iqtisadiyyatı il ərzində 5 faiz artıb
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Zövqlü divar rəsmləri
Yaz aylarında ən çox istifadə olunan dodaq boyaları
Dəm çayının faydaları
Hərbi qulluqçular üçün müjdəli qərar
İdman və astma
Bədii gimnastika üzrə "Zabrat Kuboku" açıq birinciliyi
"Yeni il"obrazı
Plastik əməliyyatlar müğənnini bu hala saldı - FOTO
Məşhur cütlük BARIŞDI
Məşhur cütlük Sevgililər günündə nişanlandı-FOTO
Fərqli dəsmallar
Azərbaycan Premyer Liqasında koronavirusa yoluxanlar - SİYAHI
Məşhur aktrisa tənhalıqdan şikayətləndi
Azərbaycan dili - V dərs
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?-29 Avqust
Əl telefonu ilə çox danışmayın!
Universitetlərimiz niyə QS reytinqinə düşmür?
Sibel Canın yeni villası
Serjin Putinə arxadan zərbəsi
Sadəliyi sevənlər üçün sadə gəlinliklər
Mənfi 20 dərəcə şaxtada ayaqqabısız və paltarsız qaçmaq əmri
Cəbhədə nə baş verir?
Tatlısesin doğulduğu mağara muzey olacaq
Dünyanın açılmayan sirləri
Tarkan ailəsi ilə Almaniyada karantindədir
Putinlə Ərdoğanın görüş vaxtı və yeri AÇIQLANDI
Heç vaxt görüşmədiyi kişi ilə ailə həyatı qurdu
Sızanaqlara qarşı nar qabığı maskası
Burak Özçivit 14 fevralda 80 qadınla görüşəcək
Məktəbəqədər idrak inkişafı standartları(3-4 yaş)
Da Vinçinin MÖHTƏŞƏM MƏSLƏHƏTLƏRİ
Burak Enginlə salamlaşmadı-FOTO
Günün qoroskopu: illüziyalara qapılmayın, realist olun
Kıvanç Tatlıtuğ reklamdan rekord məbləğ qazanacaq
"Afrikada biznes imkanları" mövzusunda təqdimat keçirilib
Günün qoroskopu: Düşərli gündür!
Ən maraqlı 6 psixoloji effekt
- ŞƏRHLƏR