Bu gün də sizə yazıçı-publisist, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nübar xanım Həkimovanın araşdırması nəticəsində əldə edilmiş mənbəyə əsasən kökün çoxumuza məlum olmayan kimyəvi və müalicəvi xüsusiyyətlərini təqdim edəcəyəm. Ümid edirəm ki, faydalanacaqsınız.
Dünya florasında kök cinsinin 60-a qədər növü yayılmışdır. Kök cinsinə daxil olan növlərin əksəriyyəti birillik, ikiillik kökümeyvəli ot bitkiləri sayılır. Dünyada kökün 50-dən artıq sortu becərilir. Əkilən kök ikiillik, ətli kokumsovu olan ot bitkisidir. Qida və ədviyyat kimi ən qiymətlisi qırmızı, narıncı-qırmızı, bəzən sarı, bənövşəyi, ağımtıl-yaşıl, tünd bənövşəyi rəngdə olan kök sortlarıdır. Kökümsovunun tərkibində 88,8% su, 1,1% azotlu birləşmələr, 0,2% piyli yağ, 9,2% sulu karbohidratlar, meyvəsinin tərkibindən 28,50 mq% K, 19,20% Ca, 3,60 mq% Mg, 0,07 mq% Fe makroelementləri və 19,70 mq% Mn, 8,63 mq% Cu, 27,90 mq% Zn, 0,56 mq% Cr, 14,56 mq% Al, 64,04% Ba, 0,20 mq% Se, 1,04% mq Ni, 7,60 mq% Sr, 0,48 mq% Pb, 67,20 mq% B, 0,09 mq% J, 3,90 mq% Br mikroelementləri vardır. Bundan əlavə, meyvələrdə vitamin qruplarından 25 mq% A, B„ B2, B6, D, H, E, K və PP, piy və efir yağı, flavonoid birləşmələri,
fizioloji fəal maddələrdən – sterol, lesitin və s. fermentlər tapılmışdır. Kökümsovu adi və bişirilmiş halda istifadə edilir. Bunu xırda-xırda doğrayıb ədviyyat kimi bir çox xörəklərin və qida məhsullarının tərkibinə qatqı kimi əlavə edirlər. Kökdən alınan karotin, şirə və cövhərlər bir çox xəstəliyin sağalmasına müsbət təsir gostərir. Bunlardan qanazlığında və hipertoniya xəstəliyində və eləcə də südü az olan
qadınlar istifadə edə bilərlər. Kökün sellüloz hissəsindən isə orqanizmdə əmələ gələn xolesterinin kənar edilməsində istifadə
olunur, qırmızı rəngli kökdən alınan karotinoid piy, kərə və marqarin məhsullarının rənglənməsində tətbiq olunur.
Toxumun tərkibində 13% yağ, 1,6% efir yağı vardır. Çiçəklərinin tərkibindən antosian və flavonoid maddələri, yaşıl hissəsindən isə karotin və s. alınır. Kökün toxumlarından hazırlanan daukarin preparatından qıcolmada və qan damarlarının genişlənməsində istifadə
olunur. Tərkibində zəngin vitaminlərin olması ondan avitaminozda, qanazlığında, ürək-damar xəstəliklərində, eləcə də qaraciyər, böyrək xəstəliyində, görmə pozğunluqlarında, qəbizlikdə və s. istifadəyə imkan verir. Xalq təbabətində yerkökünün meyvələrindən alınmış şirəni bal ilə qarışdırıb (1:1 nisbətində) soyuqdəymədə, mədə-bağırsaq pozğunluqlarında istifadə edilir. Bundan əlavə, onun şirəsindən ağızda baş verən iltihabın aradan qaldırılmasında istifadə olunur. Toxumlarından hazırlanan cövhərlərdən böyrək və sidik
kisəsindən daş və qumun kənar olunmasında istifadəsi, duz mübadiləsi pozulduqda isə daxilə qəbul edilməsi məsləhət görülür.
Yerkökü qanazlığı, ürək-damar, böyrək xəstəliklərinə yaxşı təsir göstərir, bədəndə olan zərərli mikrobları məhv edir. O, bəlğəm, göyöskürəyin müalicəsində effektlidir. Bununla yanaşı, yerkökü sidik yollarının təmizlənməsinə və böyrəyin fəaliyyətinə də kömək edir, mədəni möhkəmlədir, həzmi yaxşılaşdırır. Yerkökü mürəbbəsi əhvali-ruhiyyəni yüksəldir, tərəfləri fizioloji cəhətdən aktivləşdirir. Bədəndə baş verən süstlüyün qarşısını alır, bədəni gümrahlaşdırır, müqavimətini artırır. O, həmçinin qaraciyərin fəaliyyətini tənzimləyir, bağırsaqları yumşaq saxlayır, ifrazı asanlaşdırır. Dişdibi ətlərinin müalicəsinə yaxşı təsir göstərir, ağız qurumasının qarşısını alır, tüpürcək vəzisini tənzimləyir, iştahsızlığı aradan qaldırır, gözün görmə qabiliyyətini artırır.
Yerkökü şirəsi qəbul edən adamın sifəti duru olur. Hamilə qadınlara yerkökü şirəsi qəbul etmək məsləhətdir. Kökdən hazırlanmış maskalardan kosmetikada geniş istifadə olunur. Qırmızı rəngli kök meyvəsinin tərkibində çoxlu karotin olduğuna görə, onu nazik hissələrə bölür və irinli yaraların, yanıqların üzərinə qoyub müalicə edirlər.
XƏBƏR LENTİ
Ətlə ayran birlikdə qəbul edilərmi?
Sobada əzilmiş kartof (foto resept)
Bu şagirdlər qəbul imtahanından azad olacaq-FOTO
Nokia brendi yox olur
Orqanizmimizdəki nasoslar(2)
Kyelini: ""Qalatasaray"la oyun bizim üçün final matçı olacaq"
Əli Əsədovdan ümumi təhsil müəssisəsində mühafizə xidmətinin təşkili ilə bağlı QƏRAR
Arıqladan qidalarla həyatdan zövq alın (2)
"İstanbullu gəlin"in aktrisası öz qızları ilə çəkilmək istəyir
Hülya bu dəfə də heyran etdi - FOTO
Qadınların münasibətlərdə yaşadığı problemlər
Johnny Depp'in 18 yaşlı oğlu diqqət çəkdi
Axı nədən yazaq və ya bəlkə heç yazmayaq?
"Sovetski" sakinlərinə kompensasiya verilməsi dayandırıldı
Ən tez yağ yandıran detoks
Mehriban Əliyeva Azərbaycan xalqını təbrik edib
Günün qoroskopu: ən önəmli məsələni həll etməyə çalışın
Balaca qızlarımız üçün palto və gödəkçələr
Məşhur futbolçunun BOŞANMA xəbəri yayıldı-FOTO
Facebook insan həyatını qurtardı
Tələbə olmaq istəməyən abituriyentlərin sayı açıqlandı
Hacılar vətənə qayıdır
HAVA necə olacaq?-7 FEVRAL
Bayram oldu, heç bilmirəm neyləyim: Bakı bazarında qiymətlər
Gülməli saç düzümləri
Cenner xəstəxanalıq oldu-SƏBƏB
Qremmi mükafatının qaliblərinin adları açıqlanacaq
"Rədd edən Ata Sindromu" yaşayan kişilər
Uşaq dənizdə çimərkən su udarsa... - ÖLÜMCÜL FƏSADLAR
Məkkəylə bağlı 8 elmi fakt: hərəkət dayanmır; niyə saat əqrəbinin əksinə?
Yay Geyimləri
1 ədəd şokolad həyatını xilas etdi-FOTO
Çiyələkli tort (foto resept)
Pendirli göyərtili kətə (foto-resept)
Yenidən evlənmək sədaqətsizlikdirmi?
TƏBİB-dən koronavirusa yoluxan həkimlərlə bağlı VACİB AÇIQLAMA
İş yerində yatanlara ƏLA İMKAN
Cennifer Eniston bu hərəkəti ilə GÜNDƏM oldu-FOTO
Uşağınızın danışmasını sürətləndirin
Madonna Corc Floyd üçün aksiyaya qatıldı - VİDEO
Balaca qız uşaqları üçün çimərlik geyimləri
Yazmağa başlayıram - 2
50 nəfər əlilə mənzil verilib
Alt paltarları haqqında təəccübləndirən 3 fakt
İki ərzaqla hazırlaya biləcəyiniz maskalar
Ağciyərləri təmizləyən ərzaqlar
Almaniyada yeni virus yayıldı
Ebru Gündeşin "O səs Türkiyə"də qazanacağı məbləğ açıqlandı
Avropadakı anomal istilərin səbəbi məlum oldu
Jurnalistlərə mini "yubka" qadağan edildi
- ŞƏRHLƏR