Öz-özümə söhbət edirəm, niyə dəli hesab olunmuram?
Öz-özünə danışmaq həmişə dəlilik anlamına gəlməz. Hətta araşdırmaçılar bunun düşünmə və qəbul etmə prosesinə yardım belə ola biləcəyini deyir.
Faydaları
İnsanlar tez-tez özlərinlə danışar. Kimisi bir neçə gündən bir, kimisi də - araşdırmaçıların iddia etdiyi kimi - saat başı öz-özünə danışar. Bu tərz rəftarlar məntiqə uyğun gəlməsə də araşdırmalar ortaya qoymuşdur ki, uşaqların rəftarlarını nizama salmaqda olduqca kömək edən üsuldur. Uşaqlar bu yolla bir prosesi addım-addım öz başlarına tətbiq edə bilər, məsələn, ayaqqabıların ipini bağlayarkən fikirləri əllərinə cəmləşərək...
Təcrübə
Öz-özünə danışmanın yetkin insanlara də faydalı olduğu ilə məlumatlar var. Psixoloqlar bir çox könüllüyə bir əşyanı axtararkən necə davrandıqlarını araşdırmaq üçün müraciət edib. Məsələ tədqiqatçılardan birinin Wisconsin-Madison Universitetinin psixoloqu Gary Lupyanın "Supermarket və ya soyuducuda bir şey axtararkən öz-özümə danışdığımı fərq etdim" deməsi ilə başladı.
Təcrübədən keçənlər
Bir təcrübədə könüllülərə 20 ədəd fərqli şəkil göstərilib və içlərindən müəyyən birini seçmələri (məsələn, bir səbət ) istənilib. Təcrübələrin yarısı səbət axtararkən bir tərəfdən də yüksək səslə düşünən fərdlərlə aparılıb. Digər yarısı səssiz olan fərdlərlə davam etdirilib. Araşdırmaçılara görə, şəkillərə baxarkən bir tərəfdən də öz-özünə danışan fərdlər əşyanı 50-100 millisaniyəlik bir sürət fərqiylə daha tez tapıb (orta tapma sürəti 1.2-2 saniyə idi).
Lupyan düşüncələrini "Mənim təklif etdiyim həll budur: dil yalnız bir ünsiyyət sistemi deyil, ondan daha üstündür, dil bundan başqa düşünməyi və qəbul etməyi da gücləndirən bir sistemdir" kimi ifadə etmişdir.
Digər bir təcrübədə də könüllülərin virtual bir supermarketə girib rəflərdən istənilən əşyanı (məsələn, diş fırçası) almaları və bunu da ən qısa zamanda etmələri istənilıb. Ortaya çıxan nəticələr bu dəfə daha kompleks idi.
Bu dəfə könüllü axtarılan əşyanın adını yüksək səslə öz-özünə təkrarlamışsa, görünür, bir faydası olmuşdur. Məsələn, diş fırçası axtaran birinin "diş fırçası" dediyi zaman digərlərindən daha sürətli nəticəyə çatdığı, ancaq "Kola" dediyində tam tərsi - hər kəsdən daha gec nəticəyə çatdığı ifadə edilib. Yəni diş fırçası axtararkən "Kola" deyib dayanmaq müddəti tam tərsinə - yavaşladıb.
Lupyan bunu "Öz-özünüzə danışmaq hər zaman fayda gətirmir. Əgər necə göründüyünü bilmədiyiniz bir şeyin adını yüksək səslə söyləsəniz, bunun müddətcə ya heç müsbət təsiri olmayacaq, ya da onu yavaşladacaq" deyərək açıqlayır. Lupyan belə davam edir: "Əgər axtardığınız şeyin bir diş fırçası olduğunu bilirsinizsə, şəklinin və necə göründüyünün fərqindədirsinizsə, yüksək səslə "diş fırçası" deyərək beyninizdəki vizual mərkəzləri aktiv edib əşyanı tapmağa köməkçi olmasını təmin edirsiniz".
Gələcəkdəki işlər üçün Lupyan könüllülərlə təcrübələri həyata keçirərkən bir tərəfdən də beyinlərini yoxlamanın hansı beyindaxili dövrələrin müddəti idarə etdiyini anlamaq baxımından faydalı olacağını bildirir.
Lupyan və həmkarı Daniel Swingley bu işdən əldə etdikləri nəticələri 10 apreldə "Quarterly Journal of Experimental Psychology" adlı internet ünvanında əsaslı bir şəkildə təqdim etmişlər.
XƏBƏR LENTİ
Uşağınız diş fırçalamağı xoşlamırsa
NASA-nın kosmik aparatı Günəşə çox yaxınlaşdı
Özbək aşı (foto resept)
Sizcə bu dairədirmi?
Ecazkar xanımların seçimi
Həzi Aslanov yad edildi
Qış dekorasiyası
Obama sərt danışdı
Türkiyədə terror: 3 ölü, 45 yaralı
Kredit borcu olanlara XƏBƏR VAR
Ailədə uşaqların tərbiyəsi
Tramp Nobel Sülh Mükafatına namizədliyindən danışdı: Haqqımdır
Messi, yoxsa Ronaldo: Hansı güclüdür? - Alimlər açıqladı
"Barbi" gəlincikləri də "ağıllan"dı
Namaz: Allaha ibadət, yoxsa...?
Bakıda nəhəng yolka qurulur
Bakıda hava yağmurlu olacaq
Siqaret çəkmək intihara sövq edir
Vanilli pudinqli biskvit (foto resept)
Pensiyalar haqqında yeni QANUN
Çəkisizlik immuniteti azaldır
Azərbaycanda qeyri-adi ev - VİDEO
Yeni il tortları və peçenyeləri
Məhsuldarlıqdan razı, qiymətdən narazı
Naxçıvanda da dərslər təxirə salındı
Evdə hazırlanan təbii əl kremləri
Son dəb makiyaj üsulu
Almalı keks (foto resept)
İki ailə
Dahilərin müdrik sözləri
Adriana Limanın bu FOTOsu diqqət çəkdi
Yeniyetməlik dövründə müşahidə olunan davranışlar
Bu qadın ideal bədən ölçüləri ilə TƏƏCCÜBLƏNDİRİR-FOTO
Sarkisyan: "Qarabağ uğrunda müharibə bitməyib"
Yeni "Kalaşnikov"lar gəlir
Kişi arvadını çemodanla apardı
AFFA daha bir türk futbolçunu milliləşdirdi
“Gucci” erməni qıza görə lağa qoyuldu - FOTO
Məşhur aktrisaya 2milyonluq TƏKLİF
Astanada "Yeni İpək Yolu" II Beynəlxalq Nəqliyyat və Logistika biznes-forumu keçiriləcək
Zayn Malik izləyicilərinə əsəbləşdi-FOTO
HAVA necə olacaq?-26 dekabr
Dünyanın 100 ən zəngin İT milyarderləri - SİYAHI
İrandan şok açıqlama
Azərbaycanda 30 minə yaxın şagird "iki" aldı
“Qarabağın məşhur müəllimləri” - Soltan Hacıbəyov
Erkən qocalmanın qarşısını almaq üçün 10 yol
Sağlam qocalın(2)
“CNN Türk”ün xanım əməkdaşı Azərbaycanla bağlı xatirələrini paylaşdı –VİDEO
Prezident Hikmət Mirzəyevə general-leytenant ali hərbi rütbəsi verdi
- ŞƏRHLƏR