Bu gün də sizə yazıçı-publisist, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nübar xanım Həkimovanın araşdırması nəticəsində əldə edilmiş mənbəyə əsasən şabalıdın çoxumuza məlum olmayan kimyəvi və müalicəvi xüsusiyyətlərini təqdim edəcəyik. Ümid edirik ki, faydalanacaqsınız.
Şabalıdın tərkibi. Aparılan təcrübə işlərinin nəticəsində məlum olmuşdur ki, şabalıdın tərkibində 7,9% sulukarbohidratlar, 5,8% zülal, 3,0% yağ vardır. Sulukarbohidratların 60-65%-i nişasta, 15-18%-i isə şəkərdir. Təzə şabalıd meyvələrinin tərkibində 30-40 mq% C vitamini də tapılmışdır. Xüsusilə yetişməmiş meyvələrinin tərkibində onun miqdarı daha çoxdur (1500 mq%). Şabalıd meyvələrinin həm ləpəsi, həm də qabığı askorbin turşusu almaq üçün gözəl xammal mənbəyidir. Bu bitkinin meyvələrinin tərkibi həmçinin B, B1 (0,26 mq%), B2 (0,22 mq%), A və C vitaminləri ilə zəngindir. Təzə meyvələrin miqdarda alma, limon, distrin, asparagin və s. turşular, eləcə də digər aminturşular aşkar edilmişdir.
Ləpəsində 0,2-0,4 mq% nikel, 0,1 mq% mis, 1 mq% kalsium və sfelementlər vardır. Dəmirin miqdarı 0,82-0,95 mq%-ə çatır ki, bu da alma, armud və gavalı meyvələrinin tərkibindəkindən 2-3 dəfə çoxdur. Bundan əlavə, şabalıd bitkisinin meyvələri öz kaloriliyi ilə də digər kənd təsərrüfatı bitkilərindən kəskin surətdə fərqlənir. Şabalıd bal verən bitki kimi də qiymətli sayıla bilər. Belə ki, arılar 50-70 yaşlı bir ağacın çiçəklərindən 15-20 kq-dək bal toplaya bilir. Şabalıddan alınmış balın böyük müalicəvi əhəmiyyəti vardır. Yarpağı qiymətli maddələrlə zəngindir. Belə ki, 1 yaşıl yarpağında 800 bioloji vahid, saralan yarpaqlarında isə 600 bioloji vahid K vitamini vardır və buna görə də onlar «vitamin sənayesi» üçün qiymətli xammal sayıla bilər.
Şabalıdın yarpaq, qabıq və oduncaq hissəsinin tərkibində 5%-ə qədər kversetin, hiporezid, yəni flavonoid kompleksi və 10%-ə qədər aşı maddəsi aşkar edilmişdir. 100 kq şabalıd oduncağından 20 kq qatı boyaq ekstraktı alınır. Biz dünyada ilk dəfə olaraq bu boyaq maddəsinin tərkibinə ağır metalların müxtəlif duzlarını əlavə etməklə yun ipi açıq qəhvəyi, qəhvəyi, zeytunu, qonur, tütünü, şabalıdı, şabalıdıqonur, yaşıl və s. rənglərə boyamağa nail olduq.
Şabalıd gözəl yarpaqlara, sıx və şaxlı-budaqlı cətrə malik olduğu üçün bəzək bitkisi kimi parklarda, yol və küçə kənarlarında əkilir. May-iyun aylarında çiçəklədiyi dövrdə təbiətə sarımtıl rəngli və xususi ətri olan sırğaları ilə yaraşıq verir. Bu xüsusiyyətinə görə o, dünyanın bir çox ölkələrində yaşıllaşdırma işlərində mühüm yer tutur. Bu bitki güclü və yaxşı inkişaf etmiş kök sisteminə malik olduğu üçün dağ
yamaclarını daim güclü külək və eroziyalardan da qoruyur, həm də torpaqəmələgəlmə prosesinə müsbət təsir göstərir.
XƏBƏR LENTİ
Günün ulduz falı - 11.03.2014
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?-1 Fevral
"2" almış məzunların çoxu bu rayondandır - SİYAHI
Miniatür əl işləri
Moda şousu dağlarda, körpü üzərində oldu
Ermənilərin ən ağır günü
2019-cu ilin son iş gününün HAVAsı
Nur Yerlitaş canlı yayımda üzr istədi-FOTO
Salma Hayek niyə üzünü yumur?-SƏBƏB
Bu gün Qədir-Xum bayramıdır
Heyva ətirli toyuq qızartması (foto-resept)
Avakado maskası ilə dərinizi nəmləndirin
Ətlə ayran birlikdə qəbul edilərmi?
Müəllimlərin maaşı artacaq - 26 rayonda
ÜST korona ilə bağlı şok məbləğləri açıqladı
Ançelotti: "Hədəfimiz 3 kubokdur"
Hava haqqında - 16.09.2013
Mehmet Ali Erbil nə vaxt evə buraxılacaq?
Sızanaqların müalicəsi üçün
"Gəncliyin ən yaxşısı" - (İtaliya-2003)
Nazir müavini: "Öz fənlərini kifayət qədər yaxşı bilməyən müəllimlər bu gün də təhsil sistemində çalışırlar"
Bunu da görəcəyik
Təhsil Nazirliyindən xaricdə təhsil almaq istəyənlərə XƏBƏRDARLIQ
Mənzil almaq istəyən müəllimlərə ŞAD XƏBƏR - VİDEO
"Türkiyə haqlı davasında Azərbaycanın yanındadır"
Rühəngiz Müsəvi yeni imicdə-VİDEO
Cinsi uyğunlaşma testi
Yaponiyanın sənətkar əkinçiləri
Hava haqqında - 12.02.2014
Yaponiyada vulkan dəhşəti davam edir
Həcc ziyarəti başladı
Dekabrın 22-də nə baş verəcək?- Hamı bu tarixi gözləyir - VİDEO
Serenaydan 1,5 milyonluq imza - FOTO
İmtahan fənlərinin sayı artırılacaq
Dilqəmdən oğluna məktub
Avtomobillərin texniki baxışında yeniliklər
Britaniyada moda mükafatları sahiblərini tapdı
Kəkələmə kişilərdə daha çox müşahidə edilir
Hz. Məhəmmədin doğulduğu evi sökürlər
Ayrıldıqdan sonra 45 kilo arıqladı
Azərbaycanda boşanmaların sayı açıqlandı
Tələbələrə ŞAD XƏBƏR: bu universitetdə imtahanlar ləğv edildi
Günün qoroskopu: Hisslərinizi cilovlayın!
ÜST: “Koronavirus adi fövqəladə vəziyyət olmaqdan çıxıb”
Kral ailəsi Bekhemi seçdi
Hollivud aktyoru qəzaya düşdü
Mərkəzi Bankdan devalvasiya açıqlaması
Azərbaycanda nə qədər avtomobil var?
Avropa çempionatında 3 gümüş, 1 bürünc medal
Dolu bədənli xanımlar üçün geyimlər
- ŞƏRHLƏR