Artıq yarım əsrdən çoxdur ki, qeyd etdiyimiz beynəlxalq qadınlar gününün mənşəyinə qısa bir nəzər salaq.
8 Martın beynəlxalq qadınlar günü elan edilməsi haqda qərar 1910-cu ildə, sosialist qadınların Konpenhagendə keçirilən ikinci beynəlxalq konfransında qəbul edilib. Bayram ilk dəfə 1911-ci ildə ABŞ-da və bir sıra Avropa ölkələrində qeyd olunub. 8 mart 1966-cı ildə SSRİ rəhbəri Leonid Brejnevin sərəncamı ilə qeyri-iş günü və dövlət səviyyəli bayram elan edilib.
Beynəlxalq qadınlar bayramı günü kimi məhz 8 mart tarixinin seçilməsi qərarı bir qədər müəmmalı görünür. Ən azı ona görə ki, qadın zəhmətkeşliyi, mübarizliyi ilə bağlı heç bir qabarıq və ya məşhur hadisə, heç bir tanınmış qadının ad və ya doğum günü martın 8-nə təsadüf etmirdi. Bəs niyə məhz 8 Mart?
Bəzi tarixçilərin fikrincə, 8 martın təqvimə qırmızı rəqəmlərlə düşməsinin səbəblərini bilmək üçün 1910-cu ildə həmin günün bayram kimi qeyd olunması təşəbbüsünü irəli sürmüş Klara Setkinin şəxsiyyətinə, xüsusən onun milli mənsubiyyətinə nəzər salmaq lazımdır. Yəhudi Klara Setkinin təklif etdiyi 8 Mart günü 1910-cu ildə yəhudilərin Purim bayramı ilə üst-üctə düşürdü (yəhudi təqvimində Purim bayramının yeri dəyişir). Purim bayramı isə yəhudilərdə qadın ağlı, eyni zamanda bu millətin özünümüdafiə haqlarını simvolizə edir. Bibliya rəvayətlərinə görə, miladdan əvvəl 480-ci ildə yəhudilərin Babil əsarətindən qurtulmasından sonra arzu edənlərin Qüdsə qayıtmasına icazə verilib. Amma "özünü tutmuş" yəhudilər bunun üçün tələsmirdilər. Bu vəziyyət iranlıları getdikcə daha çox narahat etməyə başlayırdı. İran ordusunun baş komandanı Aman İran şahı Kserksin yanına gedərək vəziyyəti ona danışır. Kserks isə bütün yəhudiləri qırmağı qərara alır. Kserksin arvadı, özünün yəhudi olduğunu hamıdan gizli saxlayan Esfir ərinin qəbul etdiyi qərarı dəyişdirməyə nail olur. Nəticədə İran şahının çıxardığı qərarda yəhudilərin deyil, onların düşmənlərinin öldürülməsi nəzərdə tutulur. Tezliklə yəhudilər antisemit iranlıları darmadağın edərək Amanın qulağını kəsirlər. Yeri gəlmişkən, indiyədək yəhudilər Purim bayramında Amanın qulağını rəmzləşdirən üçbucaq şirniyyat növü bişirirlər. Çox güman ki, Klara Setkinin təklifinin əsasında şəxsi maraqlar durub. İnqilabi hərəkatın da öz bayramlarının olması istəyi aydındır. Məsləkdaşlarını həvəsləndirmək, fəhlə kişilərlə yanaşı, qadınları da mübarizəyə qatmaq ağıllı və effektli ideya idi. Bütün bunları nəzərə alaraq, demək olar ki, 8 Mart, sadəcə, qadınlar günü yox, qadın-inqilabçılar günüdür.
8 Mart Sovet İttifaqından qalma bayram olsa da, Azərbaycanda indiyədək qeyd edilir. Ədalət naminə demək lazımdır ki, qadınların kütləvi şəkildə savadlanması, müəyyən hüquqlara malik olması həmin dövrə təsadüf edir. Bəlkə də buna görədir ki, 8 Mart digər sosializm mənşəli bayramlardan fərqli olaraq, artıq müstəqillik qazanmış keçmiş SSRİ respublikalarının təqvimindən bu günə qədər silinməyib. Müasir dövrdə Azərbaycan qadını inkişaf etmiş sivil ölkələrin qadınlarından heç nə ilə geridə qalmır, hətta elmin bir sıra sahələrində öndə gedir.
1998-ci ildə Azərbaycanda Qadın Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi yaradılıb. Azərbaycan həm də Avropa Şurasının qadınlarla bağlı bürosunda təmsil olunur, BMT-nin qadın məsələləri üzrə komissiyasının tam hüquqlu üzvüdür. 1995-ci ildə isə ölkəmiz qadınlara qarşı münasibətdə ayrı-seçkiliyin bütün formalarının aradan qaldırılması haqqında beynəlxalq konvensiyaya qoşulub.
Səhiyyədə çalışanların 70, təhsil işçilərinin isə 69 faizi qadınlardan ibarətdir.
T. BABAYEVA
XƏBƏR LENTİ
Azərbaycan gölləri
Siqaret yaddaş itkisinə səbəb olur
Sadə və yüngül keks (foto resept)
"Survivor"-da gözlənilməz qəza-FOTO
Soyuqda papaq taxmayanların nəzərinə
Ermənilər çaylarımızı yenə bulandırır
Uşaq ölümünü uşağa necə izah etməli?
Xanım idmançımız Azərbaycanda ilkə imza atdı
Seren Serengil 4-cü dəfə övladını itirdi
Qəlbimizi pak saxlamaq üçün nə edək?
HAVA necə olacaq?
Uşaq aləmi
Mehriban Əliyeva Ağdamın işğaldan azad edilməsi münasibətilə Azərbaycan xalqını təbrik edib
Yeni cərimələr müəyyənləşdi-4000 manatadək
İmkan verin, bir az da yatım...
Məşhur modeldən şok ETİRAF-FOTO
Dünyanı kim idarə edir?
Dünyanı yeni xəstəlik bürüyür: "WhatsAppitis"
Nə üçün gizli günahlardan qorxuruq?
XXI əsrin "analoqu olmayan" məktəbləri Azərbaycanda
Azərbaycan coğrafiyasının inkişaf tarixi-7 (son)
Böyük Dostoyevski 192 yaşında
Zəncirbəndlə fərqli görünüş
Yaddaşı bərpa etmək olacaq?
Rus Dili dərs-21 (Test)
ANAMA ləğv edildi
Tətildə izləyə biləcəyiniz filmlər
Məşhur aktrisa ən böyük qorxusunu AÇIQLADI-FOTO
Aşura günü münasibətilə qanvermə aksiyası keçirilib
Məşhur aktrisa gündəmdədir-SƏBƏB/FOTO
Sürətli çəki artırmağın 20 yolu (2)
Koronavirusla bağlı son STATİSTİKA
Həkim müalicə edir, təbiət sağaldır...
Pişikləri haqqında bunları bilirsiniz?
"Gələcəyə dönüş"-filmində 2015-ci il
Günün qoroskopu: Qətiyyətli olun!
İnkişaf nədir?
Sirli təbiət
Suxarı yedilər, zəhərləndilər
Məşhur nağıllarımız planşet və smartfonlarda
Soyuducuda saxlanılması qadağan olunan 12 qida məhsulu
Bakı rəsmən imtina etdi
Murat Boz Aslını sildi
Abdulla və Mulan: dünyanın ən qəribə dostluğu
Evdə güldan düzəltmək
Dəvə sümüyündən velosiped -FOTO
İrem Derici manyak fanatından gizlənir
Apple və Motorola barışır
İşləyən ananın uşağı
Azərbaycanda istilik mövsümü yenidən uzadıldı
- ŞƏRHLƏR