Bu dərsdə rus sözlərinin tələffüzünün yalnız ən başlıca qaydalarından bəhs edəcəyik.
Рћ səsi vurğu altında Рѕ (РІРѕРґС‹), vurğuqabağı hecada isə Р° kimi (вада) tələffüz olunur. Ikinci vurğuqabağı hecada isə bu səs karlaşır (въдавос—РІРѕРґРѕРІРѕР·).
Lakin РІРѕРґР° sözünün birinci hecasında həmişə o yazılır.
Rus dilində işlədilən və bu dilə başqa dillərdən keçmiş sözlərdə Рѕ səsi vurğusuz belə Рѕ kimi tələffüz olunur (отель, РїРѕСЌС‚, РїРѕСЌР·РёСЏ, фонетика, Золя, Шопен və s).
İkinci təsrif fellərinin (глаголы второго спряжения) vurğusuz sonluqları ат, СЏС‚ (üçüncü şəxsin cəmi), birinci təsrifə daxil olan fel sonluqları СѓС‚, СЋС‚ (üçüncü şəxsin cəmi) kimi tələffüz olunur. Məsələn, дышат, РіРѕРЅСЏС‚, любят yazıldığı halda, дышут, РіРѕРЅСЋС‚, любють, kimi tələffüz olunur.
Гий (строгий), РєРёР№ (РіРѕСЂРєРёР№), С…РёР№ (тихий) sonluqları ilə bitən sözlərdəki Рі, Рє, X səsi qalın, bunlardan sonra gələn səs isə kar tələffüz olunur: строгъй, РіРѕСЂСЊРєСЉР№, тихъй. Eləcə də Чаиковскии СЃУ©Р·ТЇ Чайковскъй, Горький sözü Горькъй kimi tələffüz olunur.
Fel sonluqları тся, ться, тца (uzun tələffüz olunan С†) şəklində tələffüz olunur: умываться—умыватца, боится— боитца.
Что, чтобы, sözləri што, штобы kimi tələffüz edilir.
Жужжать (vızıldamaq), дожди tipli sözlərdə uzun Р¶ incə (yumşaq) tələffüz olunur: жужжять, дажжи.
Семь, восемь və s. sözlərindəki Рј səsi incə tələffüz edilir.
жч və Р·С‡ samit səs qrupları uzun ş şəklində tələffС†z edilir:мужчина, грузчик, расказчик—мущина, грущик, расскащик.
Братский, советский, РіРѕСЂРѕРґСЃРєРѕР№ və belə tipli başqa sözlərdə те və РґРµ samit qrupları С† kimi deyilməlidir: брацкъкий, совецкъй, горацкой.
Гц və РґС† qrupları ikiləşmiş (РґРІРѕР№РЅРѕРµ) uzun (долгое) С† şəklində tələffüz edilməlidir: дватцать—дваццать, молодца—малацца.
Гк və РіС‡ qrupları С…Рє və С…С‡ şəklində tələffüz olunur: легко, РјСЏРіРєРѕ, легче, мягче, лехко, лехче, мяхче.
Марксисткин, большевисткий və s. sözlərdəki стек səs birləşməsi adətən С‚-sız tələffüz edilir: марксисский, болшевисский.
РћРіРѕ, его ilə bitən sifətlər yiyəlik və təsirlik hallarında РѕРІРѕ, ево şəklində tələffüz edilir: большого—большово, свежего—свежево.
Vurğulu saitlər daha aydın səslənirlər. Vurğusuz vəziyyətdə isə sait səslər zəif tələffüz olunurlar. Məsələn, (Р°), (Рѕ) vurğulu hecadan qabaqkı birinci hecada qalın samitlərdən sonra fərqlənmirlər və zəif səslə (Р°) tələffüz edilirlər: вдали belə tələffüz edilir (вдали); стола (стала) və s. Qalan vurğusuz hecalarda isə bu iki sait daha zəif olunur.
Cingiltili samitlər (sonor səslər-Р», Рј, РЅ, СЂ, -dan başqa) sözlərin axırında və kar samitlərdən qabaq karlaşırlar, kar samitlər isə cingiltili samitlərdən əvvəl gəldikdə cingiltili tələffüz edilirlər, məsələn столбы—стол (Рї); РґСЂРѕРІР°—РґСЂРѕ (С„); РЅРёР·Рєo—РЅРё (СЃ) РєРѕ; просили—РїСЂРѕ (Р·) Р±Р°.
Bütün samitlər (yalnız həmişə qalın olanlardan başqa),Рё və СЃ saitlərindən qabaq incə tələffüz olunurlar. Məsələn: белые, РЅРёР·РєРёРµ, РЅРёР·РёРЅР°. Başqa dillərdən keçmiş bir sıra samit səslər e-dən qabaq yenə də qalın tələffüz edilir. Məsələn: тема, партнер və s.
Скучно, конечно, нарочно və s. чн tərkibli sözlərdə həmin чн (шн) kimi tələffüz olunur, yəni скушно, кокешно, нарошно və .s.
Üçüncü şəxs fellərinin sonundakı С‚ samiti həmişə qalın tələffüz olunmalıdır. Məsələn: пишет, читает, РіРѕРІРѕСЂРёС‚, смотрит.
ИР·Рј suffiksli isimlərdə Р· qalın tələffüz edilir: капитализм, марксизм və s.
Sifətlərin adlıq halının cəmində ые və РёРµ sonluqları ыи və РёРё səs birləşmələri kimi tələffüz olunmalıdır: голубые (yazılır)—голубыи (tələffüz olunur); СЃРёРЅРёРµ (yazılır)—СЃРёРЅРёР№ (tələffüz edilir)...
Р¤ axırı РѕРІ-la qurtaran sözlərdə, yəni РґРѕРјРѕРІ—РґРѕРјРѕ(С„); слов—сло(С„); СЂРѕРІ (С…У™ndУ™Рє)—СЂРѕ(С„) kimi tələffüz olunmalıdır.
Qeyd etdiyimiz bu qaydaları yaxşı mənimsəyin və onlara riayət etməklə sözlərin düzgün tələffüzünə çalışın. Aşağıdakı sözləri qeyd edin və onları düzgün tələffüz edin. Əgər çətinliklə rastlaşmalı olsanız, müraciət etməyi unutmayın.
Город, галка (dolaşa, zağca), РіРѕСЂР°, выгода, ограда, вагой, семга (somqa balıq), вперед, РїРѕРґРІРёРі, рассказывает, СЃСѓРіСЂРѕР±, темп, теннис, террор, девиз, бесшумное (РјРѕСЂРµ), одеколон, компресс, облегченно, рассказывание, отдых.
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Bu rəsm əsərinin ilkin qiyməti 120 milyon dollardır - FOTOLAR
Yay Geyimləri
Yaşayış yerini qanunsuz tərk edən aktiv COVID-19 xəstələri barədə cinayət işi başlanıldı
Göz deyil, rəsm əsəridir
İlham Əliyev bir qrup şəxsi təltif etdi - ADLAR
2019 Çanta Dəbi
Türkiyə Avropaya şərt qoydu
Bankomatlarda koronavirus təhlükəsi: toxunduqda... - XƏBƏRDARLIQ
Qısqanc kişi ilə nə etməli!?
Tanınmış aktrisa xəstəxanalıq oldu-SƏBƏB
Bayramlar gəlir: neçə gün evdəyik?
İrem Dericidən Qalmaqallı Sözlər:"Həyatımdakı bütün kişilər...."
Pyer Rişarın 85 yaş müsahibəsi
Rəngarəng qablar
Gözəllik Müsabiqələrindəki Qalmaqallar-FOTO
XİNGAL (foto resept)
Ətirlər haqqında məlumat(1)
Avstraliyada qəribə görüntü: şəlalənin suyu aşağıdan yuxarı axır - VİDEO
Millimiz İndoneziyada 9-cu medalını qazandı
Hava şarı yanaraq yerə düşdü
ABŞ "11 sentyabr"ı 4 milyardla dəyişdi
Həftə sonunun HAVAsı
Dəbli, yarım boğazlı çəkmələr
İlaxır çərşənbəyə aid el adətləri
Bakı metrosunda pulsuz internet?
Putin buz üstündə yıxıldı-FOTO
Azərbaycanda 3 gün İŞ OLMAYACAQ
Derya Tuna Tatlısəsin evliliyindən danışdı
Rəsul Çunayev planetin ən güclüsü seçildi
Əli Əsədovdan yeni TƏYİNAT
Süd sudan ucuzdur
ABŞ-da 3G şəbəkəsi dayandırılır
“Virus 5G dalğaları ilə yayılmır” - AÇIQLAMA
Dərini ölü hüceyrələrdən təmizləyən maskalar
İlham Əliyev, Putin və Paşinyan görüşü “Haber Global”da - VİDEO
AZAL uçuşlarda endirim etdi
Ayaqların kökdürsə
İlham Əliyev səfiri geri çağırdı: Yeni vəzifə verdi - SƏRƏNCAM
Kişilər aşiq olarsa
Silahlı Qüvvələrin Yardım Fonduna yığılan vəsaitin həcmi açıqlandı
Milli komandamız Qazaxıstana qarşı
Merve Bolğur paylaşımı ilə diqqət çəkdi-FOTO
Putinin Qarabağ səyləri
Son günlər sürətlə yayılan virusdan necə qorunmalı?
Badamın inanılmaz faydaları
Dırnaqlara boya cəkilməsi qaydası
Riyazi məntiq - 7
Kraliçanın əri görünüşü ilə hər kəsi qorxudur-FOTO
Ömrünüzü kəsənləri niyə bu qədər sevirsiniz?
Ən çox bu avtomobillər oğurlanır
TOP 5
SORĞU
Qoç bürcü
Həyat yoldaşı və ya sevgilinizin bəzi sıxıntıları sizi də kədərləndirmiş ola sa, bu həftə onun rahatlanması ilə sizlərə də bir yüngülləşmə gələcək. Özünüzü ortaya qoymaq və hadisələri başlatmaq üçün olduqca istəkli olun və keçmişdəki mənfi şeyləri yaddan çıxarın getsin. Bəxtinizi bu həftə doğru yönləndirməsəniz həyatınızı dəyişdirmək məcburiyyətində qala bilərsiniz.
Köhnə sevgililərlə əlaqədar mövzuların yenidən gündəmə gəlmə şansı var. Bu əlaqələrin davam edib etməməsi sizdən asılı olacaq.
Buğa bürcü
Gözlənilməyən bir işə girmək ya da gözləmədiyiniz birinin sizinlə bağlantı qurması ya da bir hekayəyə başlamağınız mümkün ola bilər.
Ala bilmədiyiniz bir pulunuz ya da ödəmələriniz varsa, burada şanslı irəliləyişlər ola bilər. Eqolarınızın qırılması və həyata baxışınızın dəyişməsi vacib olan bir həftə içindəsiniz.
Sizə edilən açıqlamalardan bəzən şübhəli qala bilər və narahat ola bilərsiniz. Bəzi şok edici mənfi şeylər yaşayırsınızsa bunun üçün geriyə baxıb keçmişdəki səhvlərindən nəticə çıxartmağı yoxlayın.
Əkizlər bürcü
Lakin yaxşı xəbər, planetimiz Merkurinin irəli hərəkətlərinə keçmiş olmasıdır. İşlər bir az yoluna düşməyə başlayır. Yeni başlanğıclar sizi xoşbəxt edə bilər. Maddi mövzularla əlaqədar olduqca aktiv bir həftə içindəsiniz.
Mövcud olan bir maddiyyat sıxıntısı ilə bağlı risk ala bilərsiniz. Sevgi həyatınızda mövcud olan bəzi problemlərin öhdəsindən həftənin ortalarında gələ bilərsiniz. Köhnə sevgilərdən aldığınız addımlar hədəflərinizə uyğun olmaya bilər.
Bu səbəbdən də bu nöqtədə lazımsız vərdişlərinizi geridə qoymalısınız.
Xərçəng bürcü
Haq və haqsızlıq mübahisələrinizi sakit və səssiz bir şəkildə etməli, hadisələri nəticəyə çatdırmalısınız. İş layihəlriniz və uğurunuzu ölçən bir hadisələrin içindəsinizsə bu həftə uğurlu bir nəticə ala bilərsiniz. Gözləmədiyiniz sürpriz dəstəklərlə bunu taclandıra bilərsiniz. Sizi mənfi təəccübləndirəcək şeylər olubsa, bu həftə ruhi gücünüzü toplaya biləcəksiniz.
Duyğusal gözləndirələrinizin yoluna düşməsi və sevgi məsələlərində gözlədiyiniz yerlərə yaxınlaşa bilərsiniz. Bu vəziyyət sizi həyata qarşı motivasiya edəcək. Keçmiş hadisələrin gündəmə gəlməsi yoluna qodyğunuz vəziyyətə yenidən zərər verməməsi üçün diqqətli olmalısınız.
Şir bürcü
Bu həftə, yaxşı tərəfləriniz və pozitiv enerjinizin yerində olması sizi sosial çevrənizin içində olduqda populyar bir hala gətirəcək. Lakin, sevgi məsələlərində qarşısınızdaki insan keçmişə ilişib qalıbsa, sizi bu mənada narahat edən bəzi fikirləri ola bilər. Bunları anlayışla qarşılayıb yolunuza davam edin və üzüntülərə qapılmayıb.
Alacağınız sürpriz xəbərlərlə özünüzü çox şanslı hiss etmiş olacaqsınız.
Qız bürcü
İçindən heç bir şey etmək istəmirsən və ya qolun qırıldığını hiss edə bilərsən. İnsanların sənin haqqında düşüncələri fərqli ola bilər və bu vəziyyətdən narahat ola bilərsən.
Avtoritar fiqurlarla ünsiyyətinizə xüsusi diqqət yetirməlisiniz. İnanılmaz ifadələr altında heç gözləmədiyiniz nəticələrlə üzləşə bilərsiniz. Gizli məsələləri açmaq istəyə bilərsiniz. Ancaq insanların yanaşmalarına qarşı daha dominant və tənqidi bir üslub nümayiş etdirməli ola bilərsiniz.
Sizi bu nöqtəyə cəlb edə biləcək məsələlərdən uzaq olmalı və daha çox layihələrdə iştirak etməlisiniz. Xüsusilə çərşənbə və cümə axşamı günləri həm pul, həm də sevgi münasibətlərində əhəmiyyətli bir müvəffəqiyyətə nasil ola bilərsiniz. Yeni başlanğıclarınız üçün şərtləri itələməməyə çalışın. Münasibətlərinizlə bağlı ani bitişlərə və ya əksinə, başlanğıclarına açıq ola bilərsiniz.
Tərəzi bürcü
Bu sizi qorxutmamalıdır, amma keçmiş problemlərdən dərs almaqla fərqli bir davranış sizə daha güclü bir münasibət gətirəcəkdir. Həm də bu effekt sizə orijinal və yeni sürpriz biznes layihələri gətirəcəkdir. Daşınmaz əmlak və maliyyə qoyuluşları ilə bağlı məsələlərin aktivləşəcəyi bir həftə ola bilər.
Əqrəb bürcü
Keçmiş münasibətlərinizin arzuolunmaz görünüşü sizə bir daha obsesyonlarınızı xatırlata bilər. Obsesyonlarınızla hərəkət etməməyi və bu hadisəni arxa plana keçirmək istəyəcəksiniz. Bəlkə də bu hadisələri ətrafınızdan gizlətməyə və bir müddət gizli saxlamağa meyllənə bilərsiniz. Maliyyə ilə bağlı məsələlərinizdə bir az daha araşdırmalısınız.
Oxatan bürcü
Bu həftəyə sürətli başlayan kimi, sosial mühitdə populyarlığınız artacaqdır. Ünsiyyətdəki problemlər kiçik balans problemlərinə səbəb ola bilər. Bəzi həqiqətləri görməkdən bezmiş olsan da, sən artıq buna öyrəşmişsən. Rəqabət problemlərini şəxsi ambisiyanızla birləşdirməmək üçün diqqətli olmalısınız.
Oğlaq bürcü
Bu cür vəziyyətlərdə çox diqqətli olmalısınız. Keçmiş münasibətlərlə əlaqəli mövzuların tətbiqi həyatla bağlı baxışlarınızı dəyişdirməyə imkan verəcəkdir. Keçmişlə bağlı bu məlumatla ya tamamlamağa ya da davam etdirməyə qərar verə bilərsiniz. Hər bir halda, düzgün qərarı verəcəksiniz.
Dolça bürcü
Köhnə münasibətləriniz yenidən gündəmə gələ bilər. Həftənin ortalarından başlayaraq ev və ailə həyatınızla bağlı bəzi məsələlər gündəmdə ola bilər. Ailəniz üzvlərindən aldığınız maliyyə dəstəyi ilə problemlərinizə həll yolu tapacaqsınız. Həftənin sonuna yaxın sevgi həyatınızdakı bəzi problemlər sizi qərarsızlığa sala bilər. Şərtlərin yaxşılaşmasını gözləməlisiniz.
Balıqlar bürcü
Evlisinizsə, evliliklə bağlı məsələlər daha vacib ola bilər. Münasibətlərdə aydın olmayan məsələlər həllini tapmış olacaq. Heç bir münasibətiniz yoxdursa, həyatınıza yeni bir münasibət daxil ola bilər. Keçmişdə yaşadığınız bir sevgi hekayəsi bu günlərdə sizi yenidən yoxlaya bilər və siz də şərtləri öz xeyrinizə həll edibqarşı tərəfə təqdim edə bilərsiniz.
Əvvəllər yaşadığınız bir maliyyə probleminiz varsa, keçmiş tərəfdaşla bu vəziyyəti həll etmək üçün ilk addımları ata bilərsiniz. Bəzi şeylər bu həftə daha çox məna qazanacaq.
- ŞƏRHLƏR