Rasim Əhmədov 30 ildir arıçılıqla məşğuldur. İsmayıllıdan qayıdarkən yol üstündə rastımıza çıxan arıçı Rasim bizimlə söhbətində bu sənətin sirlərindən danışdı. Rasim kişinin sözlərinə görə, 40 yeşik arısı var:
“Hər yeşikdə 80 min arı olur. Balı hər adam tanımır. Arıçılıq canlı işdir. Mən onlarla danışa bilirəm, dil tapıram.
Çünki peşəmdir. Onların yaz aylarında qarın ağrısı başlayır. Marağı olanlar üçün deyim ki, aprel və may ayının gülləri üstündə şeh olur. Arının ayağı şehə dəyəndə ona soyuq dəyir. Elə bilirsiniz ki, tək insana soyuq dəyir? Arıları da soyuqdan qorumaq lazımdır".
Arıçı deyir ki, qarın ağrısı olan arılara bir-bir dərman tökmək olmur: “Ona görə dərmana şərbət qatıb tökürük. Sonra payızda gənə olur. Malda olan kimi arıda da gənə olur. Onun da dərmanı var. Yəni bu işin çox çətinliyi var.
İndi payız mövsümü yaxınlaşır. Payız da arıçılıq dövrüdür. Mən oktyabra qədər burda olacağam. Bütün həyatımı bu sənətə həsr eləmişəm. Özüm də qələm adamlarına yaxın biriyəm. Şair dostlarım var".
R.Əhmədov danışır ki, kababçını həmişə kababın iyi tutur: “Ancaq arıçını bal tutmur. Bizdə belə problem olmur. Balsız mənim həyatım yoxdur. Ancaq onu çox yemək də olmaz. Çünki təzyiqi qaldırır. Bu peşənin ən müqəddəs və vacib şərti odur ki, bala haram qatmaq olmaz, günahdır. Kim bilmirsə bəkməz qatır.
Görün necə müqəddəs nemətdirsə, bal qanda olan mikrobları öldürür. Bir gün türkiyəli qonaq var idi. İlk dəfə ondan eşidirdim ki, il ərzində bir kilo bal yeyən insan pis xəstəliklərdən uzaq olar. Heç qrip ona yaxın gələ bilməz".
Rasim kişi təmiz balı tanımağın sirrini də bizə öyrətdi. Onun dediyinə görə, çay qaşığına balı töküb altını yandırırsan, əgər bal yanmayıb, qaynadısa, deməli, təmizdir: “Ancaq bala şəkər qatıldığını bilmək üçün qaşığı yandırırsan və balı alov götürür yanır. Elə bil ki, kağız parçasını yandırırsan. Bunu hər adam bilmir. O da təbiidir. Bu, mənim işimdir. Bir də balı keyfiyyətindən, dadından tanımaq olur. Bal yeyən adam ağzının dadını bilir ki, bu necə maldır. İndiki dövrdə təmiz bal tapmaq çətindir. Ona görə insanlarda inamsızlıq var. Ancaq mən apreldə bu yerə gəlirəm, bir də evə oktyabrda gedirəm. Burada balaca daxma düzəltmişəm, yeməyim, içməyim, hamısı burdadır”.
Rasim kişi deyir ki, nadir hallarda bu aylar ərzində evə baş çəkir: “Xeyir işlərə oğlum gedir, yas məclislərinə özüm. Başqa yerlərdə də arı yeşiklərim var. Ailəmi yalnız bu işlə dolandırıram. Elə gün olur ki, qazanc əldə etmirəm. Ruzi qismətdir”.
Həmsöhbətimiz Şəki-Zaqatala bölgəsində balın şabalıddan çəkildiyini də dedi. Müsahibimiz arıların kimləri daha çox sancdığını da açıqladı: “Arılar pis niyyətli adamlar yaxşı tanıyır. Siz xalq üçün işləyirsiz, sözün yaxşısını deyən adamlarsız, arı jurnalistləri heç vaxt sancmaz”.
R.Əhmədov bildirir ki, arıçılıqla təbabəti bir-birinə yaxınlaşdıran amillər var: “Arı məhsullarının, o cümlədən arı zəhəri, arı südü müxtəlif xəstəliklərin müalicəsindəki uğurlu nəticələridir.
Dünyada 20 mindən artıq arı növü var. İnanın ki, Antraktidadan başqa dünyanın istənilən yerində arıya rast gəlinir. Arılar həm yaxşı şirə olan yeri hiss edirlər, həm də onlara qulluq edən insanı tanıyırlar. Arı ailəsində bütün arıların işi var. Tək istisna erkək arılardı. Erkək arılar nə pətəyin qorunmasında, nə təmizliyində, nə də qida tədarükündə iştirak edərlər. Onların pətəkdəki yeganə funksiyaları ana arını mayalandırmaqdır".
Arıçı onu da deyir ki, bir pətəyin arıları digər pətəyin arılarını ora buraxmırlar: “Hər bir pətəyin qabağında keşikçi arılar olur.
Pətəyin içərisində müəyyən qruplar olur ki, digər arıların çöldən gətirdikləri xortumundakı şirəni, bəzən ayaqlarındakı çiçək yarpaqlarını, bəzi vaxtlarda isə gətirdikləri suyu yerbəyer etməklə məşğul olurlar. Su arıların balalamasında vacib rol oynayır. Əgər xəstə arı olarsa, o artıq işə yaramadığı üçün qanadlarını yonub pətəkdən bayıra atırlar”.
Qeyd edək ki, Azərbaycanda arıçılıq qədim tarixə malikdir. Hələ eramızdan əvvəl IX-VIII əsrlərdə Zaqafqaziyada arıçılıqla məşğul olublar. X-XII əsrlərdə Azərbaycanda arıçılıq daha da inkişaf edib.
XƏBƏR LENTİ
- ŞƏRHLƏR