Şəxsiyyətin formalaşmasına fəal təsir göstərən amillərdən biri də ünsiyyətdir. O, psixi inkişafın gedişində üzə çıxsa da, bilavasitə onu şərtləndirir, fəaliyyətin tərkib hissəsi kimi özünü göstərir. Böyüməkdə olan uşağın şəxsiyyətinin formalaşmasında bir çox digər psixoloji törəmələr kimi ünsiyyət təlabatı da aparıcı rola malikdir.Yaxşı ünsiyyət mühiti və tərəfdaş insanın fəallığını artırır, əhvalında gümrahlıq yaradır, hisslərini və zövqünü cilalayır.Ünsiyyət təlabatı insanın bütün həyatı boyu keyfiyyətcə daim dəyişən, dinamik və potensial olaraq zəngin psixi imkandır.Körpənin ünsiyyət təlabatı öz başlanğıcını yaşlıların xoş niyyətli, xeyirxah təbəssüm və baxışlarından götürür, sonralar uşağın özünü təsdiq etməyə, müstəqilliyə, yaxın adamlarla ruhi-mənəvi bağlılığa çevrilir, onlar üçün darıxma həddinə qədər yüksəlmiş olur. Ünsiyyət təlabatı insan psixikasının şəxsiyyətyönümlü keyfiyyətidir, onun davamlı və bütöv bir sistem kimi özünü dərketməsidir və fərdiyyətin əsasıdır.
Ünsiyyət mürəkkəb və çoxcəhətli bir proses olub, insanlar arasında əlaqələrin yaranmasında və inkişafında, onların birgə fəaliyyətində, informasiya mübadiləsində, həmçinin bir-birilə optik qavramasında mühüm rol oynayır. Bu cəhətdən ünsiyyət strukturunda onun üç başlıca cəhəti: kommunikativ, interaktiv və perseptiv cəhətləri fərqləndirilir.
Ünsiyyət fəaliyyətinin kommunikativ funksiyası bu prosesin subyektləri arasında informasiya mübadiləsinin gedişində üzə çıxır. Onun vasitəsilə insanlar bir-birinin məqsəd, niyyətini nəzərə almaqla, fəal subyektlər rolunda çıxış edir, öz biliklərini dəqiqləşdirir, yeni məlumatlar əldə edir və onların zənginləşməsinə nail olurlar. Kommunikativ prosesdə insanlar ünsiyyət vasitəsi kimi başlıca olaraq danışıq işarələri sistemi, simvollar toplusu olan dildən, buna müvafiq olaraq nitqdən, həmçinin optik-kinetik işarələr sistemi kimi jest, mimika və pantomimikadan, para və ekstralinqvistik sistemdən sistemdən (intonasiya, pauza) və gözün əlaqə sistemindən istifadə edirlər. Dilçilərin fikrincə, hazırda dünyada 5000-dən artıq danışıq dili mövcuddur.
Ünsiyyətin interaktiv tərəfi bu prosesə qoşulan insanların ümumi qarşılıqlı fəaliyyət strategiyasının qurulmasına əsaslanır. Psixoloqlar insanlar arasında qarşılıqlı təsirin iki başlıca formasını – kooperasiya və konquryentliyi fərqləndirirlər. Bunlardan birincisi adamların razılığına, ikincisi isə onlar arasında konfliktə əsaslanır.
Ünsiyyətin perseptiv tərəfi dedikdə, bir adamda başqa adam haqqında obrazın formalaşması, onun fiziki və psixoloji xarakteristikası, psixoloji xüsusiyyətləri və davranışı haqqında təsəvvürlərin yaranması başa düşülür. Bir adamın başqasını qavramasının əsas mexanizmi identifikasiya (oxşatma) və refleksiyadır(subyektin özünün başqaları tərəfindən necə qavranıldığını dərk etməsi).
Ünsiyyət vasitəsilə insanlar arasındakı əlaqələr hər bir fərdin mövcudluğunun zəruri şərtidir. Psixoloqlar insanlar arasında ünsiyyətin üç əsas səviyyəsini fərqləndirirlər:
1. Birinci səviyyədə (mikrosəviyyə) ünsiyyət şəxsiyyətin həyat tərzinin mühüm cəhəti kimi özünü göstərir. Burada onun hansı adamlarla əlaqə qurması, əsas fəaliyyəti, formalaşmış ünsiyyət stili və digər parametrlər aşkar şəkildə üzə çıxır. Bütün bunlar ictimai münasibətlərlə, şəxsiyyətin həyatının sosial şərtləri ilə sıx bağlı olur. Bu səviyyədə şəxsiyyət müəyyən etiket və qaydaları, ənənələri, başqa adamlarla ünsiyyət normalarını nəzərə almalı olur.
2.İkinci səviyyədə (mezasəviyyə) şəxsiyyət başqaları ilə müəyyən mövzu ətrafında əlaqələr yaradır. Bu səviyyədə ünsiyyət bir adamın başqa bir adamla və qrupla ünsiyyəti şəklində qurulur, və ya bir görüş ərzində başa çatır, ya da saatlarla günlərlə davam edir.
3.Üçüncü səviyyədə (makrosəviyyə) ünsiyyət elementar vahidlər vasitəsilə (“sual-cavab”, “əl sıxma”, “minemik hərəkət və baxışlar”, “cavab” və s.) həyata keçirilir.
Ardı var...
Sona Həmzəyeva
XƏBƏR LENTİ
Düşmənləri sevindirməmək üçün oxuyun
Sirli sərdabələr tapıldı
Picassonun 26 milyonluq rəsminə görə HƏBS OLUNDU
"Dağ" peçenyesi (foto resept)
Qadın DYP avtomobilində uşaq dünyaya gətirdi
Məleykə Abbaszadə: “Bu il yüksək bal toplayanların sayı artıb”
Yolunuz açıq olsun
Hər kəs bu cütlükdən danışır-FOTO
İşdə sizə kömək olacaq oyuncaqlar
600-ə yaxın usağın dövlət uşaq müəssisələrinə düşməsinin qarşısı alınıb
Cennifer Lopez gözəlliyi ilə heyran etdi-FOTO
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?-8 Yanvar
Məşhur aktyor “Çukur” serialını tərk etdi - FOTO
Göz ətrafını canlandırmağın yolları
Bakı avtovağzalının qarşısındakı sürüşmə sahəsi aktivləşdi
Gələcəyin şəhər bağları - FOTOSESSİYA
Britaniyalılar "Qızıl Top"un qalibini müəyyənləşdirdilər
İnsanların çipləşməsinin qiyməti açıqlanıb - FOTO/VİDEO
Dünyanın Ən Ağıllı İti Öldü -FOTO
Qeyri-adi genə sahib olan insanlar
Hündür daban ayaqqabılar
Bakıdan cəbhəyə yollanan müəllimlərin sayı açıqlandı - RƏSMİ
"Butoyaş" salatı (foto resept)
Hamiləlikdə kürək ağrılarını yüngülləşdirməyin 7 yolu
İyirmi yaşlı qadın altı körpəni dünyaya gətirdi
Bayram oldu, heç bilmirəm neyləyim: Bakı bazarında qiymətlər
54 yaşlı aktrisa illərə meydan oxuyur - FOTO
30 ilə yaxındır qədim pulları toplamaqla məşğuldur
3 günə 1 kiloqram arıqladan pəhriz
Asiyasayağı qızardılmış peraşki (foto resept)
Berkay qaldığı oteli məhkəməyə verdi-SƏBƏB
Hava necə olacaq?
Ermənilər bizdən üzr tələb edirlər
Yanan bina sakinləri evlərinə geri dönür
Əhvala uyğun idman növü
Baş bəlası sızanaqlar
Göbələk salatı (foto-resept)
“Qalatasaray” Roberto Mançini ilə danışıqlara başlandığını rəsmən açıqlayıb
Saç və dırnaq maskası
Hisə verilmiş ətli lavaşarası (foto resept)
Gecə saatlarında dərmanı haradan almalı?
Avropa Liqasında I təsnifat mərhələsinin oyunları
Qar yağacaq
Körpələrdə soyuqdəymə
Azərbaycanda köhnə maşınlar sıradan çıxarılacaq
Azərbaycanda güclü zəlzələ baş verəcək? - RƏSMİ AÇIQLAMA
ÜST-dən koronavirusla bağlı yeni AÇIQLAMA
Gənc yaşda milyarder olmağın yolları
Duaların axırında deyilən "amin" sözünün mənası nədir?
İslamda qeybət edənin cəzası
- ŞƏRHLƏR