Romantizm axınının qabaqcıl şairlərindən olan Lord Byron ilə Ana Isabellellinin qısa sürən ailə həyatı olub. Byronun haqqında çıxan xoşagəlməz eşq dedi-qoduları Isabelle Milbankenin evi tərk etməsiylə nəticələnib. Lord Byron isə qısa müddətdən sonra bir daha dönməmək surətilə bir aylıq qızı Adanı qoyub gedir. Ada Byron həyatı boyunca məntiqlə duyğu arasında qalan, ancaq məntiqi həmişə üstünlük təşkil edən bir insan idi.Ada Byron kompüter dünyasındakı ilk qadın adıdır ki, indiki vaxtda qədər də adı hələ hörmətlə xatırlanan elm insanlarından biri olmuşdur.
Lady Byron kiçik qızını 10 dekabr 1815-ci ildə dünyaya gətirmişdir.Londonda xüsusi bir mühitdə, xüsusilə riyaziyyat və musiqi təhsili alaraq böyüyüb.Anasının onun riyaziyyata olan həvəsində böyük bir təsiri var.Ada uşaqlığını xəstəliklərlə keçirib.Qızılca keçirdiyi zaman iflic olduğu üçün yatağa məhkum olur.İki il yeriyə bilmir.Anasının intizamlı ruh halı onu xəstəliyində də tək buraxmamış, təhsilinə yenə də ciddi davam etmişdir.William Frend, Mary Somerville, Augustus də Morgan kimi adlardan dərs alırmış.
19-cu əsr xüsusilə elm qadınlarının çox olduğu dövrlər deyil.Ada zamanını astronomiya, botanika, geologiya kimi sahələrlə maraqlanan insanlarla keçirərkən, 1833-cü ildə həyatına istiqamət verən elm adamı Charles Babbage ilə tanış olur.Riyaziyyat həyatına tam olaraq yerləşdiyi zaman hələ on səkkiz yaşında idi.Charles Babbage o dövrlərdə fərq maşını adını verdiyi bir cihazın üzərində işləyir.Ada bu ağıllı ixtiraçıdan olduqca təsirlənir və birlikdə riyaziyyat üzərinə işlər etməyə başlayırlar.Evliliyi və uşaqları belə bu böyük elm işlərini dayandıra bilmir.
1835-ci ildə ingilis elm adamı William King ilə evlənir. Byron, Ana Isabella və Ralph Gordon adında üç uşaq dünyaya gətirir. İkinci uşağın anadan olmasından sonra müalicəsi aylarla sürən ağır xəstəlik dövrü keçirir.
Heç bir hadisə Ada Lovelacı elmdən ayıra bilmir. İş yoldaşı Charles Babbagin röyalarına o da inanır."Fərq maşını"nı hələ bitirməmiş olan Babbage hökumətdən gözlədiyi dəstəyi ala bilmədiyi dövrlərdə "Analitik maşın"ı ilə italyan riyaziyyatçı Luigi Menabreanın marağını çəlb edir. Ada 1843-cü ildə bu yeni işini tərcümə edərkən, öz qeydlərini də məqaləyə əlavə edir.Bernoulli ədədlərin bu maşınla hesablanmasında inkişaf etdirdiyi proqramla bu günkü kompüter programçılığının təməlini ortaya qoyur.Hər şeyin əllə hesablandığı bir dövrdə o bu maşının elmin bir çox sahəsində istifadə edilə biləcəyini nəzərdə tutur. Qadınların yazılarının elmi məqalədə nəşrinin xoş qarşılanmadığı, dərslərə girmələrinə maneə törədildiyi bir dövrdə Ada Lovelace öz fikirləri ilə bu günkü kompüter proqramlaşdırma dilini yazılı halda ortaya qoymaqla çox mühüm bir addım atmışdır.
Lovelacenin bu əhəmiyyətli işindən sonra səhhəti pisləşir. Riyaziyyatdan daha çox musiqi ilə maraqlanır.27 noyabr 1852-ci ildə 37 yaşında uşaqlıq yolu xərçəngindən vəfat edir.Atası kimi qısa bir ömürdə çox şey qazanmış, gələcəyi görən bir qadın kimi həmişə xatırlanacaq. Hər il 24 mart "Ada Lovelace günü" kimi qeyd edilir.Bu çərçivədə qadınların elm dünyasına daxil olması, texnologiyadakı uğurları və digər müvəffəqiyyətli elm insanları daima xatırlanmaqdadır.
XƏBƏR LENTİ
- ŞƏRHLƏR