Otlardan tutmuş hündür ağaclara və cürbəcür çiçəklərə qədər bütün bitkilər torpaqdan aldıqları suyu və qidaları ən ucqar budaqlarına, ən kiçiyindən ən böyüyünə qədər bütün yarpaqlarına çatdıra bilirlər. Ancaq daşıma prosesi sadəcə bitkilərdəki sistemlər sayəsində həyata keçmir. Bu daşımanın həyata keçməsi üçün eyni zamanda suyun xüsusiyyətləri də bitkilərin quruluşu ilə uyğunluq təşkil etməlidir.
Suyun ümumi quruluşunu nəzərdən keçirərək bu uyğunluğa baxaq.
Yer üzündəki canlıların həyatlarını davam etdirə bilməsi üçün mütləq lazım olan su hər xassəsi ilə xüsusi şəkildə yaradılmış bir maddədir. Suyun mühüm xassələrindən biri də yüksək səthi gərilməyə malik olmasıdır. Səthi gərilmə mayeni təşkil edən molekulların bir-birini cəzb etmələrilə əmələ gəlir. Bu sayədə bir su qabı öz yüksəkliyindən daha yüksək su kütləsini daşırmadan daşıya bilir və ya metal bir iynə suyun üzərinə diqqətli şəkildə üfüqi vəziyyətdə qoyulduqda batmadan üzə bilir.
Suyun səthi gərilməsi məlum olan digər mayelərin hamısından daha çoxdur və bunun yer üzündə çox vacib bəzi bioloji təsirləri var. Bitkilərə təsirini vacibliyinə görə birinci yerdə qeyd etmək olar.
Bitkilər suyun səthi gərilməsi sayəsində hər hansı bir pompaya (nasosa), əzələ sisteminə və s. malik olmadan torpağın dərinliklərindəki suyu metrlərlə yuxarı daşıya bilirlər. Məlum olduğu kimi binalarda suyun yuxarı mərtəbələrə çatdırılması üçün son dərəcə kompleks sistem olan hidrofor sistemindən istifadə edilir. Ancaq bitkilərdə belə bir sistem yoxdur. Su səth gərginliyi sayəsində bitkinin ən ucqar nöqtəsinə qədər çatır. Bitkilərin köklərindəki və damarlarındakı kanallar suyun səthi gərilməsindən faydalancaq şəkildə qurulmuşdur.
Yuxarıya doğru getdikcə daralan bu kanallar suyun yuxarı doğru qalxmasına səbəb olur. Əgər suyun səth gərginliyi digər bir çox mayelərinki kimi aşağı səviyyədə olsaydı, böyük bitkilərin bundan faydalanması mümkün olmazdı. Bu da yer üzündəki bütün canlılara mənfi təsir edərdi. Ancaq həm suyun, həm də bitkilərin qüsursuz yaradılışı sayəsində bu cür problemlər ortaya çıxmır.
Suyun yüksək səth gərginliyi ilə bitkilərin bu xüsusiyyətdən faydalanan quruluşu arasındakı uyğunluq yaradılışdakı qüsursuzluğu göstərir. Bütün bunlar təbiətin və canlıların təsadüflər nəticəsində əmələ gəlmədiyini, qüsursuz şəkildə yaradıldığını göstərən mühüm dəlillərdəndir.
Kazımov İzhar
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Mila Kunis 9 kq ARIQLADI-FOTO
Bayram günlərində hava necə olacaq?
İnsan üzlü "pişik" görənləri təəccübləndirir
Azərbaycan tarixindən yüz şəxsiyyət-26
Google istifadəçiləri üçün xəbərimiz var
Gəlinliklər
Oskar mərasimindən ən yadda qalan geyimlər
HAVA necə olacaq?
Bu gözlər sizi heyran edəcək
İngilis dili-Hh (2)
Sinoptiklər həftəsonuna hansı havanı vəd edirlər?
Bu xəstəxanalar artıq koronavirus xəstələri üçün deyil
Məşhurları daha əvvəl belə görmədiniz
Ətli göbələk (foto resept)
Ermənilər Bakıya gəlməyərək Olimpiya oyunlarından imtina etdilər
Azərbaycanın diaspor təşkilatlarının fəaliyyəti gücləndirilir
Bu gündən sosial müavinətlərin məbləği artır
Ən ağır dərdləri onlar sağaldır
Emily Ratajkowskinin pencək sevgisi
Şəhzadə kababı (foto-resept)
Yanvardan sonra
Könüllü həbsxananı seçən ahıllar
Azərbaycan 4G ilə əhatə ediləcək
Ermənistan çıxılmaz vəziyyətdə: Ordumuza qarşı indi də qız uşaqlarını silahlandırır
Bananlı eskimo(foto resept)
Xoşbəxt ailələrin sirri
Uşaqla birlikdə "böyüyən" paltar yaradıldı
Hindistanda virusa yoluxanların sayı bir milyonu ötdü
Facebook elektron pul xidmətinə başlayır?
HAVA necə olacaq?-25 Sentyabr
Xanımlarımızın kompleksləri
Ancelina Coli ərə gedir
Qoltuqaltı qaralmalarına qarşı 5 təklif
Çavuşoğludan Qarabağla bağlı AÇIQLAMA
Göyərtinin faydaları
HAVA necə olacaq?
Demet Akalından qızına 270 minlik hədiyyə - FOTO/Video
Art terapiya
Sabahın HAVAsı
Daxili orqanlar ayaqlarla əlaqəlidir
Ancelina Coli qaçqınlar arasında
HAVA necə olacaq?-27 FEVRAL
Şaftalılı mafınlər (foto resept)
Hərəkət edən heykəl
Dünyada ilk dəfə bir körpəyə... - YAPONİYADA
Şahzadə Harrinin oğlunun dayəsi işdən çıxdı_SƏBƏB
“Instagram kraliçası” çimərlik FOTOlarını paylaşdı
Uşağın mədəsindən çıxanlar TƏƏCCÜBLƏNDİRDİ-FOTO
Neftin və dolların bu günə qiyməti
Qəhvə sirrozu məhv edir
- ŞƏRHLƏR