Bu gün Azərbaycan xalqı Novruz bayramını və ilin axır çərşənbəsini qeyd edir. Əsrlərdir qeyd edilən bayramın bir çox adətləri bu gün də qorunur.
Qadin.Net bildirir ki, AMEA Folklor İnstitutu, “Folklor və yazılı ədəbiyyat şöbəsi”nin böyük elmi işçisi Əpoş Vəliyev publika.az-a açıqlamasında Novruz adətləri haqqında danışıb
Onun sözlərinə görə, xüsusən Naxçıvan Muxtar Respublikasında bu gün bayram xüsusi təntənə ilə, milli tətbiqi sənəti və xalq yaradıcılığını inkişaf etdirməklə paralel qeyd olunmaqdadır:
“Novruz bayramı ərəfəsində dənli bitkilərdən səməni cücərdilir. İnanclara görə, Novruz bayramında göyərdilən səməni təbiətin oyanmasının, yaşıllığın, yazın gəlməsinin, təbiətin canlanmasının və əkinçiliyin rəmzidir. Səməni halvası bişirmək üçün buğdadan adi qayda üzrə səməni cücərdilir. Cücərtilər sarımtıl rəngdə olduqda ətçəkən maşından keçirilir, şirəsi tənzifdən süzülür və un əlavə edilib xəmir yoğurulur. Xəmir yağlanmış mis tiyana qoyulur, zəif alov üzərində arabir çevirilmək şərtilə (yanmasın deyə) 4 saat ərzində bişirilir. Hər dəfə xəmiri çevirdikdə altına azacıq kərə yağı tökülür. Axırda kütləyə xırdalanmış qoz ləpəsi, ədviyyat və doşab vurulub yaxşı qarışdırılır”.
Ə.Vəliyev deyir ki, Novruzun atributlarından biri boyanmış yumurtadır.
“Yumurta oval, dairəvi formada olduğundan qalaktikanı təmsil edir. Yumurtanın ağ, göy, yaşıl, qırmızı boyanması dörd fəslin rəmzi, əmin-amanlq kimi yozulur.
Novruzda xüsusi şirniyyatlar bişirirlər – qoğal, şəkərbura, paxlava. Qoğal – Günəşin, şəkərbura – Ayın, paxlava isə – alovun rəmzi sayılır. Novruz şənliklərinin əsas personajları təbii ki, Kosa və Keçəldir. Onların oyunbazlığı bayrama xüsusi Kosa və Keçəl obrazları qışla yazın mübarizəsini əks etdirir: Kosa torpağın rəmzidi, qışla yazın arasında nə qədər mübarizə getsə də, nəticədə Kosa-torpaq ölmür, dirilir, təbiət oyanır. Axı hər şeydən əvvəl bu şənlik əkinçilik bayramını əks etdirmək üçündür. Yazın gəlişiylə Kosa dirilir. Keçəllə Kosanın məzhəkəli tamaşası müqabilində yazla qışın bir-birilə mübarizəsi əks olunur. Qış öz yerini yaza təhvil vermək istəmir, yaz isə bu yeri əldə etməyə çalışır. Kosa ilə keçəlin məzhəkəsinin rəmzi bundan ibarətdir. Çox qədim mənbələrdə Novruz mərasimi ilə bağlı bu obrazlardan istifadə olunub. Onlar ta qədim zamanlarda açıq havada keçirilən meydan tamaşasını gözəlləşdiriblər. Bu personajlar barədə Hüseynqulu Saranbskinin ”Köhnə Bakı" əsərində yazılanlar Novruz ənənələrinin orijinal variantına yaxındır, onların oyunbazlığının geniş mətni həmin əsərdə əks olunub”.
Novruzun mahiyyətindən xəbərsiz olanlar
Folklorşünasın sözlərinə görə, hazırda Novruz bayramı otuzdan çox xalq tərəfindən qeyd edilsə də, onun ənənələri ən güclü və düzgün şəkildə məhz Azərbaycanda yaşamaqdadır:
Adaxlı qız bəy corabın toxurdu,
Hər kəs şalın bir bacadan soxurdu,
Ay nə gözəl qaydadı şal sallamaq,
Bəy şalına bayramlığın bağlamaq.Şal istədim mən də evdə ağladım,
Bir şal alıb tez belimə bağladım,
Qulamgilə qaçdım, şalı salladım,
Fatma xala mənə corab bağladı,
Xan nənəmi yada salıb ağladı.
XƏBƏR LENTİ
Azərbaycanda varlı balalarına xüsusi yardım nəzərdə tutan qanun hazırlanır
Daha bir neçə bankın kreditlərini MilliÖN terminalları vasitəsilə ödəmək mümkün olacaq
İnanılmaz optik illüziyalar
Mehriban Əliyevadan işğaldan azad edilmiş Şuşayla bağlı paylaşım
Prezident İlham Əliyevin dəmir məntiqi
Bakıda Novruz şənliyi keçiriləcək
Azərbaycanda zəlzələ olub
Kəndlilər kəndi satın aldılar
"Vintage" stildə ayaqqabılar
Angelina Jolienin 5 gözəllik imzası
Hellouində yadda qalan kostyumlar
Bağçalara verilən ərzaqlar keyfiyyətlidirmi? - AÇIQLAMA
Məşhur aktyor həyat yoldaşından şikayətləndi
Dəblə geyinmək, yoxsa zövqlə?
Yenilənmiş Nissan 370Z - FOTO
Hamiləlikdə varikoz
Kirayə yolu ilə satılacaq mənzillərlə bağlı MÜHÜM XƏBƏR: evlisinizsə...
HAVA necə olacaq?-21 Avqust
Məktəb direktorlarının diaqnostik qiymətləndirilməsi aparılacaq
Azərbaycanda 18 min manat pensiya alan var
Neft ucuzlaşdı
Adriana Lima və Metin Hara ayrılıb-SƏBƏB
Dəbli polto modelləri
Türkiyədən gəlmiş çəkiliş qrupu Azərbaycanda 3 sənədli filmin çəkilişinə başladı
Pandemiya şəraitində Gürcüstanda hotellər necə fəaliyyət göstərəcək?
Günün qoroskopu: o vərdişləri tərgidin
Azərbaycan təhsilində ilk
İstehsal tarixindəki səhvlər
Orduda gülənçi izlərinin axtarışı başladı
Ayrılıq xəbərlərinə belə son qoydu-FOTO
120 kq arıqlayan şəxs sirrini paylaşdı - FOTO/VİDEO
Dünyanın ən nazik noutbuku təqdim edildi
Nəhəng atlet 5-ci dəfə ən güclü oldu - FOTO
"Qara qızıl" dibə vurur
Ermənilər "Türkiyənin ürəyi"ni istəyir
Milçəklər ən çox hansı qan qrupunu sevir?
Şahzadə və sevgilisi bal ayını Türkiyədə keçirmək istəyir
Möhtəşəm donlar
Uşaqlarla düzgün davranış qaydası
Varlıların yeni dəbi
Atəşkəs bərpa olunur - hərbçilərin meyitlərinin götürülməsi başlayır
Qəribə XƏSTƏLİK: Ərinə allergiyası olan qadın - FOTOLAR
Uşaqlar arasında intihar halları niyə artıb?
Krım meteoritinin UNO ilə əlaqəsi var
Qadınların kişilərdən daha üstün olduğu 13 əhəmiyyətli mövzu
Türkiyədə dördgünlük komendant saatı tətbiq ediləcək
Saç tökülməsinin qarşısını alan maska
Palma yağı haqqında həqiqət
Mədə sağlamlığına faydalı olan 3 qida
Dərs ili başlayandan bu günədək neçə müəllim və şagirddə koronavirus aşkarlanıb? - RƏSMİ AÇIQLAMA