Differensial və inteqral hesablar haqqında kitab yazan Mariya Aqnesi İsgəndəriyyəli Hipatiyadan (370-415) sonrakı ilk əhəmiyyətli qadın riyaziyyatçıdır.
Mariya Qaetana Aqnesi üç qadınla evlənmiş atası Pietronun 21 uşağının ən böyüyü idi. O, 16 may 1718-ci ildə Milanda anadan olub. Aqnesi bacı və qardaşlarına qulluq etmiş, həm də onların təhsilinə köməkçi olmuşdu. Atası Pietro zəngin idi və ipək ticarəti ilə məşğul olurdu. Buna görə də Mariya Qaetananın ən seçilmiş müəllmlər tərəfindən təhsil almasını təmin etmişdi.
Mariya Qaetana çox gənc yaşında üstün səviyyədə dil öyrənmə qabiliyyətini göstərir. Hələ 9 yaşındaykən qadınların yüksək təhsil almasını dəstəkləyən bir mühakiməni (diskurs) böyük uğurla latın dilinə tərcümə edə bilmişdi. Mariya Qaetana 13 yaşında yunan, ibri, fransız, ispan və alman dillərini mükəmməl şəkildə öyrənə bilmişdi.
Aqnesi 15 yaşında olanda atası dövrünün ən təhsilli insanlarını evlərinə çağıraraq müxtəlif mövzularda yığıncaqlar etməyə başlamışdı. Aqnesi bu məclisləri izləyirdi, çox danışan bir uşaq olmasa da, çətin fəlsəfi mövzuları şərh edirdi. Həmin məclisləri qeydə alan fransız yazıçı Çarlz Brosses "İtaliya üzrə məktublar" adlı əsərində Aqnesini 20 yaşlarında nə çirkin, nə də gözəl, çox sadə və sevimli bir qız kimi təsvir etmişdir. Yazıçıya görə, Aqnesi Nyutonun əsərinə qarşı böyük bir maraq duyduğunu açıqlamışdı.
Sonralar Aqnesi atasını dəhşətə gətirən bir şey edir, o, monastıra getmək istədiyini bildirir. Atası onun bu istəyini rədd edir və evdə qalmasını istəyir. Nəticədə Aqnesi 3 şərtlə evdə qalmağı qəbul edir: istədiyi zaman kilsəyə gedə biləcəkdi, sadə və ciddi formada geyinəcəkdi, artıq ballara, teatrlara və digər əyləncələrə getməyəcəkdi.
Aqnesinin monastıra getmək istəyi qəbul olunmasa da, o 20 yaşından etibarən sanki monastırdaymış kimi yaşamağa başlayır. Özünü cəmiyyətdən təcrid edir, yalnız riyaziyyat və dini kitablarla zaman keçirməyə başlayır.
Riyaziyyatda uğurlu idi, çünki Roma və Boloqna universitetlərinin professoru və eyni zamanda keşiş olan Ramiro Rampinellidən bu sahədə kömək alırdı. Rampinelli Aqnesini differensial hesab üzrə kitab yazması üçün cəsarətləndirir. Aqnesi bu tövsiyyədən həyəcanlanır və hazırlayacağı belə bir əsərdən gənclərin dərs kitabı kimi faydalana biləcəyini düşünür. Bununla yanaşı, ortaya çıxan əsər daha böyük bir təsir yaradır. Kitab 1748-ci ildə Molanoda nəşr edildi. Daha sonrakı illərdə fransız və ingilis dillərinə tərcümə edilərək Aqnesiyə şöhrət gətirdi.
1750-ci ildə XIV Papa Benedikt Aqnesinin kitabını araşdırır və onu yeni əsər yazmağa cəsarətləndirir. Yazacağı kitab İtaliya üçün etibarlı olmalı idi. Bir müddət sonra da Papa Aqnesini Boloqna Universitetinə fəxri oxucu olaraq təyin edir. Aqnesi bu təklifi nə qəbul, nə də rədd edir. Onun adı 45 il boyunca universitet işçilərinin siyahısında qaldı. Lakin Aqnesinin Boloqna Universitetinə, ümumiyyətlə Boloqnaya heç bir zaman getmədiyi zənn edilir.
Atası Pietronun 1752-ci ildə ölməsi ilə Aqnesinin əvvəlki həyat tərzi dəyişir və o, riyaziyyat çalışmalarını tərk edir. Aqnesi özünü xeyriyyə işlərinə həsr edir. Beləliklə, keçmiş istəyinə qovuşmuş olur. 9 yanvar 1799-cu ildə bir monastırda yoxsulluq içində dünyasını dəyişir.
Aqnesinin "İnstituzioni analitiche" ("Analitik institutlar") əsəri bəzi baxımlardan birinci hesab edilə bilər. Bu əsərin hər şeydən əvvəl həm differensial, həm də inteqral hesabları araşdıran ilk kitab olduğu düşünülür. Kitab riyaziyyatçı təhlil mövzusunda zamanındakı bilikləri, həm Aqnesinin sistemli analziləri, həm də bir çox riyaziyyatçının əsərlərindən nümunələrlə açıq şəkildə verilmişdir. Aqnesinin bu əsəri böyük şöhrət qazanır və 1778-ci ildə fransız, 1810-cu ildə isə ingilis dilinə tərcümə edilir.
Aqnesi kitabında "Witch of Agnesi" ("Aqnesi ifritəsi") kimi bilinən kubik əyrisi (cəbri əyri) mövzusundan da bəhs etmişdi. Kitabın ingilis dilinə tərcüməsində bir xəta nəticəsində bu əyri qəribə adla adlandırılmışdı, Aqnesidən əvvəl mövzu müzakirə edilməklə yanaşı, Aqnesinin adının bu günlərə qədər gəlməsinə təsir etmişdi.
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Saç botoksu
Depressiyadan rəsm çəkərək xilas oldu
3D divar rəsmləri
ABŞ 2 gizli dosyeni açdı: Koronavirus belə yayıldı – Şok gəlişmə
Türkiyədə oxumaq istəyənlərin NƏZƏRİNƏ
Omba və ayaqlar üçün hərəkətlər
Koronavirusu yarım dəqiqəyə məhv edən üsul tapıldı
İki körpə atasız qala bilər!
Angela Merkel karantindən çıxdı
Koronavirusdan qorunmağın yeganə effektiv üsulu açıqlandı
Metabolizmanı sürətləndirən içkilər
Bu robot 19 dildə danışır
Tuba hamam səhnəsi ilə gündəmə gəldi - VDİEO
Silahı olanlar narkoloji testdən keçiriləcək
Fərqli görünüşlü iki tort (foto resept)
İrem Dericiyə QADAДћA Qoyuldu-SƏBƏB
Günün ən xoşbəxt anı
Oğlu Bred Pitti bağışlamır-SƏBƏB
Kredit götürmək istəyənlər bu xəbəri mütləq izləsin!
Qaragiləli peçenye (foto resept)
Lincoln yeni modeli göstərdi - FOTO
Qara tutun faydaları
Vardi mövsümün ən yaxşı futbolçusu seçilib
Türkmənistanda Qurban kəsmək Qadağan edildi-SƏBƏB
Rəfiqənin xəyanəti
"ASAN xidmət"də yenilik
Kiyev döyüş meydanına çevrilib
Dünyanın dahi məşqçisinin adını küçədə əbədiləşdirdilər
Permdə doğulan Ömər Xəyyam
Amerikalı onkoloq xərçənglə bağlı HƏR ŞEYİ AÇDI
Azərbaycanda yaxın üç gündə hava necə olacaq?
Ərikli küftə (foto resept)
Aliks - The Cherry Blossom Girl
Rəngarəng donlar
Xüsusi souslu toyuq (foto resept)
Cobs haqqında film bəyənilmədi
ABŞ Konqresindəki Azərbaycan üzrə İşçi Qrupuna yeni konqresmenlər qoşulublar
Kartof qovurması (foto-resept)
Vasif Talıbov "4 günlük" müharibədə şəhid olanların ailələrinə mənzil hədiyyə etdi
Gəlinlərlə qaynanalar niyə yola getmir?
Sadə lazanya (foto-resept)
Qat-qat salat (foto resept)
"Rusiya-Türkiyə müharibəsi ehtimalı artır"
"Sucuq"Şamaxı mətbəxindən(foto resept)
Üzeyir Novruzov: Anama və Vətənimə görə narahatam - FOTO
Sabahın HAVAsı
Tovuzda şəhid olanların ailəsinə Prezident təqaüdü veriləcək
Əlamətdar gecə üçün OBRAZLAR TOPLUSU
Daha bir türk serialı başlayır
Facebook-da daha bir yenilik
- ŞƏRHLƏR