Sayların orfoqrafiyası
1. Miqdar sayları həm hərflərlə, həm də rəqəmlərlə yazılır. Məs: on beş-15, səksən yeddi - 87 və s.
2. Tərkibi sayların tərəfləri ayrı yazılır. Məs: on üç, iyirmi iki, əlli dörd və s.
3. Şəkilçilər miqdar saylarını son sözünə artırılır. Məs: on ikini dördə böl, on səkkizə iki artır, onu beşə vur və s.
4. Saylar müasir Azərbaycan dilində iki cür- həm ərəb rəqəmləri, həm də rum rəqəmləri ilə yazılır.
5. Ərəb rəqəmləri daha çox miqdar sayını bildirir. Sıra sayı kimi işləndikdə ondan sonra –cı4 şəkilçisi işlənir.
Bu cür yazılışda –ıncı4 şəkilçisinin –ın hissəsi nəzərə alınmır. Məsələn: 6-cı, 5-ci və s.
Ərəb rəqəmləri aşağıdakı hallarda sıra sayı kimi işlənə bilir.
Rəqəm yazılır, nöqtə qoyulur.Sıra ilə gələn sözlərin baş hərfi böyüklə yazılır.
Məsələn:
1. Mən
2. Sən
3. O və s.
Rəqəmlər yazılır, tire (-) çəkilir, sıralanan söz xüsusi isim deyilsə kiçik hərflə yazılır. Məsələn:
1-mən
2- sən
3-o və s.
Rəqəmlər mötərizədə yazılır, sıralanan söz xüsusi isim deyilsə kiçik hərflə yazılır.
Məsələn:
1) mən
2) sən
3) o və s.
Tərkibi sayların bir hissəsi rəqəmlə, bir hissəsi sözlə yazıla bilər. Məsələn: 100 min, 5 milyon və s.
6. Rum rəqəmləri sıra saylarını bildirir. Onlardan sonra heç bir şəkilçi işlənməz. Rum rəqəmləri bunlardır.
I- 1
V – 5
X - 10
L – 50
C - 100
D – 500
M – 1000
Bu rəqəmləri müxtəlif şəkildə birləşdirməklə hər cür kəmiyyəti ifadə etmək olur.
Kiçik rəqəm böyük rəqəmdən sonra işləndikdə toplanır:
VI - 6 , VII- 7 , VIII – 8 , XV – 15 , XVI – 16 , XVII – 17, XVIII – 18, LX – 60, LXX – 70, LXXX – 80, CX – 110, CXX -120, CXXX - 130, CL – 150, CLX – 160, CLXX – 170, CLXXX – 180, DC – 600, DCCC – 800, MD – 1500, MDCCC – 1800
Misallardan da göründüyü kimi bir rəqəm 3 dəfədən artıq istifadə edilə bilməz.
Kiçik rəqəm böyükdən əvvəl işləndikdə böyükdən çıxılır.
IV – 4 (5-1=4)
IX – 9 (10-1=9)
XL – 40 (50-10)
XC – 90 ( 100-10=90)
CD – 400 ( 500-100= 400)
CM – 900 ( 1000-100=900) və s.
Böyük sayların bu üsulla yazılışı o qədər də istifadə olunmur. Əsasən kiçik sayları bildirmək üçün rum rəqəmlərinə müraciət olunur.
Tapşırıq.
Aşağıdakı sayları rum rəqəmləri ilə ifadə edin.
39-cu
45-ci
83-cü
158-ci
1214-cü
884-cü
1111-ci
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Hollandiyada "Məmməd Məmmədov" parkı
Atalı analı günlərim...
Alla Puqaçova və Maksim Qalkin boşanır?
Onun sevdiyini necə müəyyən etmək olar?
Qan şəkərini tənzimləyən idmanlar
Yeni kəşf inqilab edəcək
Muzeylərdə ziyarətçilərə keyfiyyətli qulluq göstərilməsi üçün təlim keçirilib
Cəbhədən yeni xəbər
55 yaşlı qadın üçəm dünyaya gətirdi
"ASAN Xidmət"dən İmişli sakinləri də yararlanacaqlar
Manat qiymətdən düşür: krediti olanların qazancı nədir?
Qan rəngində axan çay görənləri dəhşətə gətirdi - VİDEO
Azərbaycanda 51 üçəm doğulub
Ərdoğan “Telegram” və “BiP” messencerdə özünə səhifə açıb
Emindən yeni mahnı-VİDEO
Azərbaycanda "WhatsApp"-ın fəaliyyəti məhdudlaşdırılacaq?
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? -6 iyul
Bağçaları açılır?- Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti aydınlıq şəgirdi
Azərbaycanda bələdiyyələrin statusu dəyişdirildi
Cüdoçularımız 5 qızıl medal qazandılar
Azərbaycandakı dəhşətli qrip virusu ilə mübarizə üçün nə etməli?
Suriyada hava zərbələri nəticəsində 23 dinc sakin ölüb
Türkiyənin başıbəlalı parkı bağlandı
Günün qoroskopu: Enerjili olun!
Günün qoroskopu: Gün uğurlu alınacaq
Azərbaycanda ən çox talassemiya xəstəliyi olan rayonlar
Leyla Əliyeva balaca Zəhraya şeir həsr edib
"Atletiko" növbəti mövsüm dağılacaq?
"Mən 10 kvadratmetrlik yerdə 1092 gün yaşadım"
Zoologiya İnstitutundan Kürdəmirdə tapılan heyvanla bağlı AÇIQLAMA
Cütlüyün bal ayı təxirə düşdü-SƏBƏB
Hilton bacılarından koronavirusa rekord dəstək... - FOTO
Türkiyə bayrağı Eyfeli bəzədi
Dənizdə qurumuş saçlar üçün maska
Fərqli stul modelləri
Çayın xeyiri və ziyanı
Dərini gözəlləşdirən qidalar
Milyaderlər uşaqlarına nə hədiyyə edir?
Heyvanlar daha böyük olsaydı...
Məşhur aktrisa diqqət çəkdi-FOTO
Günün ulduz falı
Serdar Ortaçdan qəribə açıqlama
Cins geyimlər
İlham Əliyev Rəcəb Tayyib Ərdoğana başsağlığı verib
Bu gün Ramazan ayı başlayır
Şokoladdan don hazırlandı
Google Maps-dan Azərbaycana qarşı təxribat - FOTO
HAVA necə olacaq? 15-yanvar
Uşaqların 1-ci sinfə hazırlığı ilə bağlı yeni qanun
Dəri geyimlər
- ŞƏRHLƏR