İsi babasının dadlı-duzlu söhbətlərindən doymurdu, ondan nağıllar, əfsanələr, rəvayətlər öyrənir, bu yerlərin igidləri barədə söhbətlərə maraqla qulaq asırdı. Onu kəndin, çayın, gölün, dağın adları da çox maraqlandırırdı. “Baba, oraya niyə qocalar yeri deyirlər? Bax, o dağın adı niyə təpəsi dəlik adlanır?”
İsinin belə sualları babanın üstünə yağış kimi yağırdı. Baba da aramla, yorulmaq-usanmaq bilmədən nəvəsinin suallarına bacardığı kimi cavab verməyə çalışırdı. “Qocalar” barədə suala cavab verəndə baba dedi:
- Bala, bu dağlarda elə yer yoxdur ki, onun adı olmasın. Örüşü adı ilə tanıyırlar. Nəbi səngəri, Nəbi yurdu, Pəri çınqılı, Keçəl dağ, Gəlin qaya, Qoç daş, İşıqlı, Muradtəpə, Ağ oyuq, Qızıl daş, Qızıl qaya, Yeddi bölük, Mıxtökən, Dəlidağ və yüzlərlə bu cür adı gözümü açandan eşitmişəm. Bunların hamısının da öz mənası var. Bunu adların özü deyir. Çox da dərin izaha ehtiyac yoxdur. Bəzi adlar müəyyən adamın, tayfanın adından yaranıb. Dağların, qayaların adları onların oxşayışına işarə kimi də verilib, hər bir ad bu qoca tarixin bir növ möhürüdür. Qaldı ki, soruşduğun o yerin adının qoyulması lap bu yaxınların işidir. O adın verilməsinin səbəbkarlarından biri də elə sənin babandır, mənəm. Oğlum, müharibənin şıdırğı vaxtı idi. Kəndimizin cavanlarıvə orta yaşlı kişiləri orduya çağırılmışdı. Vətəni qorumağa getmişdilər. Kəndin atlarından da ölçüyə düşənləri müharibəyə göndərmişdilər. Kəndimizdə ancaq arvad-uşaq, bir də qocalar qalmışdı. Bir yandan cəbhənin dəhşətli xəbərləri, bir yandan da kənddə un, taxılın çatışmaması işimizi çətinləşdirmişdi. Kənd arvadları kişiləri əvəz etmişdilər. Onlar ən ağır işləri öz üzərlərinə götürmüşdülər. Əkin-biçin onların öhdəsinə düşürdü.
Nə isə, bir gün əmi oğlum Salman çəliyə söykənə-söykənə bizim qapıya gəldi:
- Ay Hüsü!–dedi,–Bu qız-gəlin gecə-gündüz çalışır, işləyir, heyim olmasa da, ürəyimdə təpər var. Vicdanım məni məcbur elədi ki, gəlim deyim ki, kəndimizin yanındakı o boş əkin yeri o qədər də uzaq deyil. Bütün kəndin qocaları yığışsın, gedib oranı əkib becərək. Qoy, bizim də kəndimizə bir az köməyimiz dəysin. Heç olmasa, bu ağır vaxtda taxıl əkərik, bostan–tərəvəz yetişdirə bilərik.
Ağlıma batdı. Elə həmin gün qapı-qapı düşdüm, əlsiz-ayaqsız qoca kişilərin hamısına Salman kişinin fikrini çatdırdım. İnsafən, hamı razı oldu. Elə səhərisi gün hamımız həmin sahəyə işləməyə yollandıq.
Orada, bax, o çayın qırağındakı yeri bacardığımız kimi şumladıq, əkib-becərdik. Bu işimizi 1945-ci ilə kimi-müharibə qurtarana qədər davam etdirdik. Müharibə xalqımızın qələbəsi ilə qurtardı. İgidlərimiz bir-bir, iki-iki kəndə qayıtdılar, gəlməyənlərimiz də az olmadı. Hə, o zamandan həmin yerə el-oba ad verib: Qocalar yeri. Qocaların çoxu dünyamızdan köçsə də, onların adı o yerə yazıldı. Qocalar yer adı beləcə yarandı.
XƏBƏR LENTİ
- ŞƏRHLƏR