Alman mətbuatı onu “əyləncəli alman ədəbiyyatının kabusu” adlandırır. Haliyədə gizli şəkildə gah Münhendə, gah Fransada, gah da Mansardanda yaşayan alman əsilli Züskind özünün gizli həyat tərzi ilə sanki elə “Parfümer”in Qrenuyusunun həyatını yaşamaq istəyir.
26 mart 1949-cı ildə Ambaxtda Ştarnberq gölünün yaxınlığında dünyaya gələn Züskind orta məktəbi və ordunu başa vurduqdan sonra öz biliklərini fransız dili və mədəniyyətinin öyrənilməsinə sərf edib. Elə dünyaca məşhur “Parfümer” romanını da fransızca yazıb. Züskind “Parfümer”i 1985-ci ildə yazıb və bu əsər dünyanın 35 dilinə tərcümə olunaraq yazıçıya dünya şöhrəti qazandırıb.
Tam fərqli və qeyri-adi ideya ilə qələmə alınan, bir qatilin tarixçəsindən bəhs edən bu roman triller janrının ən gözəl nümunəsidir. XVIII əsr fransasının bir çox mətləblərini göz önünə qoyan yazıçı qəhrəmanın fiziki şikəstliyi fonunda bu mətləbləri çox gözəl şəkildə təsvir edibdi. Hansı ki, o zaman Fransada qeyri-qanuni şəkildə doğulan uşaqları Qrenuyun taleyi kimi acı tale gözlüyürdü, onlar elə ağır fiziki şəraitdə işlədilirdi ki, bu təzyiqlər altında ölüb getsəydilər də heç bir qul sahibi nə cəzalandırılırdı nə də kiməsə cavab verməli olurdu, çünki bu uşaqların sahibi yox idi.
1738-ci il 17 iyulda taleyi o zamankı fransalı uşaqların taleyindən fərqli olmayan, amma fiziki cəhətdən (və bəlkədə psixoloji) tam fərqli olan Jan-Batist Qrenuy dünyaya gəldi. Krallığın ən üfunətli məkanında doğulan Qrenuy xüsusi istedada malik idi. O bütün qoxuları bir birindən ayırır, hətda kilometrlərlə uzaqda o qoxuları hiss edir. Özünün qoxusunun olmadığını anlayan gün o qatilə çevrilir. İstədiyi qoxunu əldə etmək üçün ətir hazırlamaq sevdasına düşən Qrenuy Qrasda 24 ən gözəl yeniyetmə qızın qatili olur. Amma istədiyi qoxunu alması üçün bir qız qalır ki, o da Laura adlı şəhərin ən gözəl qızı olur. Atası onu nə qədər qorumağa çalışsa da, Qrenuydan qurtara bilmir. (Əsərdə bir məqam da var ki, Lauranın atası da Qrenuyu anlayır müəyyən baxımdan). Qrenuy nəhayətki, 25 qızın qoxusundan ətir düzəldir. Ətir hazır olur sonra isə qatil tapılır və onu edam kürsüsünə çıxarırlar, hansı ki, o özü də doğulan gün ağlayıb səs edən zaman anasının övlad qatili olmasını sanki hər kəsə car çəkmək istəmişdi və anasının edam kürsüsünə çıxarılmasına səbəb olmuşdu. Amma Qrenuy edam olunmadı. Niyə?
Bax bunu əsəri oxuyanda özünüz biləcəksiniz ;)
Siz niyə edam olunmamasının səbəbini bilməklə yanaşı həm də bütün qoxuları hiss edəcəksiniz, gördüyünüz hər obyektin qoxusunu duymağa çalışacaqsınız.
Çox oxucunun yarımçıq qoyduğu, çox oxucunun qəhrəmanı “başdan xarab” adlandırdığı, çox oxucunun isə şedevr adlandırdığı bu əsəri məndə öz oxucu prizmamdan rəy verib deyə bilərəm ki, “çox gözəl əsərdi”.
Əsərdə belə bir cümlə var “Ətir-nəfəsin qardaşıdır.” Sizdə əsəri oxuduqdan sonra o qardaşı hər zaman yanınızda hiss edəcəksiniz.
Əsərin sonuncu cümləsi isə sizə əsərin bütün mahiyyətini açacaqdı. “Onlar hədsiz qürur duyurdular, ömürlərində ilk dəfəydi ki, nəyisə məhəbbətlə etmişdilər”.
1985-ci ildə yazılan bu əsər film kimi ekranlara 2006-cı ildə çıxdı. Rejissoru Tom Tykwer olan bu filmin büdcəsi 63.700.000 dollar təşkil etsədə gətirdiyi gəlir 135.039.9743 dolları ötdü.
Əsərin Azərbaycan dilinə tərcüməsi isə o qədər də uğurlu alınmayıb.
XƏBƏR LENTİ
