Milli bayramlar və tarixi günlər
1 Avqust-Azərbaycan Əlifbası və Azərbaycan Dili Günü
Azərbaycan xalqının dünya sivilizasiyasına bəxş etdiyi nadir töhfələrdən biri də Qobustan və Gəmiqaya təsvirləri, həmçinin epiqrafik abidələrdir.Tarixi faktlar sübut edir ki, bu qiymətli əsərləri yaradarkən xalqımız müxtəlif yazı növlərindən və əlifbalardan istifadə etmişdir.Qədim Manna dövlətində yerli yazı növü ilə yanaşı, heroqliflərdən də istifadə olunduğu məlumdur.Ulu əcdadlarımız olan albanların 52 hərfdən ibarət əlifbası vardı.
Ölkəmizdə islam dininin yayılması ilə əlaqədar ərəb əlifbasından geniş istifadə olunmuş, yüz illər boyu ərəb dili, elm və təhsil dili rolunu oynamışdı .
1992-ci ildə Azərbaycan hökumətinin qərarı ilə Yeni Əlifba Komitəsi yaradıldı. Bu Komitəyə Azərbaycan (türk) dili üçün latın qrafikalı əlifba tərtib etmək tapşırığı verildi. Bu yeni əlifbaya keçilməsi yolunda atılmış ilk ciddi addım oldu. 1923-cü ildən etibarən latın qrafikalı əlifbaya keçmə prosesi sürətləndirildi.1926-cı ildə keçirilmiş Birinci Ümumittifaq Türkoloji Qurultayin tövsiyyəsinə əsasən 1929-cu il yanvarin 1-dən etibarən Azərbaycanda kütləvi şəkildə latın qrafikalı əlifba tətbiq edildi.Bu hadisə Azərbaycanda savadsizlıgın ləğv olunmasınıda mühüm rol oynadı.
Lakin Türkiyə Cümhuriyyətində də latın qrafikalı əlifbaya keçilməsi və bunun nəticəsində SSRİ-də və xaricdə yaşayan türk xalqları arasında mədəni əlaqələrin güclənməsi qorxusu Sovet imperiyası rəhbərliyində Azərbaycan əlifbasının yenidən dəyişdirilməsi planlarını yaratdı. Nəticədə 1940-cı il yanvarın 1-dən kiril qrafikalı əlifbaya keçmək haqqında qərar qəbul olundu.
Azərbaycan öz dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasının bərpası üçün tarixi şərait yaratdı.Nəticədə 1992-ci ildə latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasının tətbiqi barədə Qanun qəbul olundu.2001-ci ildə isə latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasına keçid başa çatdırıldı.
Latın qrafikalı əlifbanın tətbiqinin Azərbaycan Respublikasının siyasi həyatında , yazı mədəniyyətimizin tarixində mühum hadisə olduğunu nəzərə alaraq Azərbaycan Prezidenti H.Əliyev 2001-ci il avqustun 9-da fərman imzalamışdir. Bu fərmanla avqustun 1-i Azərbaycan Respublikasında Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili Günü elan edilmişdir.
5 Avqust-Hərbi Donanma Günü
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrüdə Azərbaycanın hərbi-dəniz donanması da yaradıldı. Belə ki, 1919-cu ilin yayında ingilislər Bakıni tərk edərkən şəhər limanının idarəçiliyini və və hərbi gəmilərin bir hissəsini Azərbaycan hökumətinə təhvil verdilər. Bu gəmilərin əsasında Azərbaycan xəzər hərbi-dəniz donanması təşkil olundu. Azərbaycan hökumətinin bu tədbiri ölkənin dəniz sərhədlərinin qorunmasında mühüm addım oldu.
1919-cu ilin sonlarında geniral İbrahim ağa Usubovun başçılıq etdiyi Azərbaycanın hərbi missiyası donanma üçün xaricdən 6 toplu qırıcı kater , 12 qırıcı kater , 6 sualtı qayıq ,92 gəmi toru, 10 sahil toru, simsiz teleqraf qurğuları və s. almışdı.
Azərbaycan hökuməti rus donanmasının admiralı ,Şimal qütbündə ekspedisiyanın iştirakçısı ,türk əsilli İslamovu milli donanmanın yaradılması işinə kömək göstərmək üçün 1919-u ilin yayında Azərbaycana dəvət etmişdi. “Astrabad”, “Qars” və “Ərdahan” hərb gəmilərinin komandirliyi azərbaycanlı kapitanlara tapşırıldı.Hərbi donanmanın maddi-texniki bazasının və kadr təminatının gücləndirilməsi planları aprel işğalı nəticəsində həyata keçirilmiş qaldı.Az sonra bolşeviklərin gəlişi ilə Azərbaycanın hərbi donanması ləğv olundu.
SSRİ dağılandan sonra Azərbaycanda da hərbi-dəniz donanmasının təşkilinə şərait yaradıldı.1992-ci ilin aprelin 7-də Azərbaycan Respublikası Hərbi-Dəniz Qüvvələri Qərargahı , mühafizə və təminat rotası yardıldı. Xəzər hərbi-dəniz donanmasıin 25%-i və Ali Hərbi Dənizçilik Məktəbi Azərbaycan Respublikasının ixtiyarına verildi.1992-ci il iyunun 26-da “Bakılı” keşikçi gəmisində Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağı qaldırıldı. 1996-cı ildı Ali Hərbi Dənizçilik Məktəbi əsasında Dəniz Akademiyası təşkil olundu. Azərbaycan Prezidenti H.Əliyevin fərmanına əsasən, hər il avqustun 5-i Azərbaycan Respublikası Hərbi Donanma Günü kimi qeyd olunur.
XƏBƏR LENTİ
- ŞƏRHLƏR