“KommersantСЉ”dan Aleksey Tarxanov hesab edir ki, müasir uşaqlar üçün kitabı sevmək asan deyil. Lakin ümidini itirmir.
Uşaqları kitab oxumağa necə məcbur etmək olar? Bu sualı mən yüzlərlə dəfə eşitmişəm. Burada nə cavab vermək olar? Heç cür! Elə bir yol yoxdur ki, bugünkü uşaqları bizim kimi kitabla yaşamağa məcbur edəsən. Ona görə yox ki, onların nəyisə bizdən əskikdir. Sadəcə bizim onlar qarşısında mühüm üstünlüklərimiz var idi. Bizim böyük həcmdə boş vaxtımız (televizorda “Selskiy ças”a (“Kənd saatı”na) baxası deyildik ki) və böyüklər üçün nəzərdə tutulmuş müxtəlif ədəbiyyatla dop-dolu kitab rəflərimiz var idi.
Bir az böyüyəndən sonra məni “Ümumdünya ədəbiyyat kitabxanası” seriyası qıcıqlandırırdı – “Mahabharata”dan tutmuş “Gənc qvardiya”ya qədər iki yüz cild. Hamı onu axtarıb almağa çalışırdı. O, tapılmayan malların ən tapılmayanı idi, mənə isə elə gəlirdi ki, o, mənim zövqlərim nəzərə alınmadan mənim əvəzimə kiminsə tərəfindən yığılmış böyük bir yemək dəstidir. Mən axmaq idim, çünki ədəbi abidələrin bu sırası, yüksək keyfiyyətli kağızdan hazırlanmış superüzlüklərin bu poqon metrləri artıq yetəri qədər oxumuş böyüklər üçün nəzərdə tutulmamışdılar. Sonralar məlum oldu ki, bu, uşaqlar üçün hiylə ilə qoyulmuş tələlər imiş. Onların köməkliyi ilə heç kəs bilmirdi ki, uşaq rəfdən nəyi götürəcək və bütün qaydalara görə ona toxunmalı olmayan hansı əsər onun qəlbinə və şüuruna toxunacaq. Bu, bir növ, geniş bir tor kimi xalq kütlələrinə atılmış tövsiyə olunan ədəbiyyat siyahısı idi.
Təəssüflər olsun ki, böyük ev kitabxanaları dövrü kimi bu ənənəyə də son qoyulmuşdur. Heç bir inanılmaz təsadüf sizin uşağınızı rəfdən “Vaqantlar poeziyası”nı, və ya “İsland saqaları”nı və ya, adam deməyə də qorxur, Nekrasovun “Şeirlər”ini götürməyə məcbur edə bilməz.
Bu gün mən “Kitabxana”nın üstünlüyünü həm də onun indiki kitablardan çox sadə dərcində görürəm: titulun əllə çəkilmiş şrifti, forzas üzərində bir ornament, bir neçə illüstrasiya. Bir sözlə desək, əylənməli bir şey yox idi. Bu gün uşaqlar üçün kitabları mümkün qədər məzəli tərtib edirlər. Bütün bunlar nəticəsində aldığımız qəliz tərtibatlı və şəkilli cildləri çətinliklə kitab adlandırmaq olar. Bunlar əslində üçölçülü mətnli oyuncaqlardır, onların adət etdiyimiz kağız və kartondan hazırlanması, cildlənməsi isə sadəcə elektron oyuna çevrilməyə qədər növbəti bir mərhələdir. Kağız lüğətlər artıq yox olublar, kağız məlumat kitabçaları məhv olublar, istənilən qəzet və jurnal bu gün internetdədir, Harri Potter haqqında filmlərdəki “Gündəlik peyğəmbər” tək danışır və oxuyur. Onda biz niyə belə hesab etməliyik ki, guya uşaqlar üçün nəzərdə tutulmuş kağız ədəbiyyatını bu cür tale gözləmir?
Bunlar əlbəttə ki, heç də sevindirici deyil. Mən sevimli kitablarımın üzlüklərini, kağız və kleyin iyini xatırlayıram. İndiki elektron kitabların iyi isə yoxdur, onların dövriyyəsi hisslərlə bağlı deyil. Kağız kitablarda təsadüfi tapıntıların və xoşbəxt kəşflərin faiz nisbəti qat-qat üstün idi. Sən onu vərəqləyərkən gözünə nə desəydin sataşa bilərdi – internetdə isə gözünün nəyə sataşacağını özün çox yaxşı bilirsən. Belə düşünmək də olmaz ki, guya kağız kitab heç olmazsa qiymətinin hesabına qalib gələcək. Doğrudur, riderlər hələ ki, daha bahadırlar, amma mobil telefonlar da nə vaxtlarsa hamı üçün əlçatan deyildi.
Elektron kitabların müasir təkamülünün zirvəsində duran iPad sadəcə yeni elektron cihaz deyil – o, mahiyyət etibarilə müasir uşaq əyləncələr aləminin modelidir. Burada oyun və hava proqnozundan tutmuş filmlərəcən hər şey və əlbəttə ki, istədiyiniz qədər kitab var. Çox yaraşıqlı tərtib olunub: budur, “Alisa möcüzələr aləmində”: yarıkitab, yarıoyun, yarımultfilm. Və bütün bunlardan sonra istəyirsiniz ki, uşaqlar öz-özlərinə şeirlər söyləsinlər? Sözdən şəklə keçmək imkanı, inanın ki, demək olar hər zaman şəkilin xeyrinə reallaşacaq.
Bəs nə etməli? Yenə də mübarizə aparmaq. Bizlər – “Dünya ədəbiyyatı kitabxanası”nın getdikcə azalan və yox olan müasirləriyik. Bizlər uşaqlarımızın da onu tanıması üçün bütün gücümüzlə çalışmalıyıq. Sadəcə cildlərin seçimi artıq bizdən asılıdır. Və o, çox məhduddur, çünki əgər sizin özünüz bu kitabı nəfəsiniz dayanacaq dərəcədə sevmirsinizsə uşaqlar heç bir zaman, onlara gizlincə oxumaq üçün qoyduğunuz kitabı sevməyəcəklər.
“Bu vacibdir, bunu oxu” sözləri heç bir uşağa təsir etməyəcək, əgər siz özünüz bu kitabı onlara ucadan oxumaq və ən azı dinləyicilər qədər də həzz almağa hazır deyilsiniz. Bir sözlə, heç də hər şey itirilməyib – uşaqlarınız sizi sevirlərsə sizin kitablarınızı da sevəcəklər. Oxumağın faydalılığını və hörmətin həqiqiliyini öyrənmək üçün əla imkandır.
Könül Təhmazova
XƏBƏR LENTİ
Məşhur aktrisa öldü-FOTO
Ruhlar haqqında
Saba Tümer paylaşdığı FOTO ilə gündəmdədir
Daha sağlam və gənc görünmək üçün 10 yol
Ana südü niyə lazımdır?
Körpənizi hovuza nə vaxt apara bilərsiniz?
Məşhur aktrisa üzünə döymə etdirdi-FOTO
Bildirçin yumurtasının faydaları
Android bazarı ələ aldı
Bu dəfə yol bağlanmayacaq
Onun ecazkar sənəti, melodiyası
Şarapovadan gözlənilməz addım: Telefon nömrəsini paylaşdı - FOTO
"Çin Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyir" - Səfir
Ankara Əsədi dialoqa çağırdı
Ətir vurma sənəti
Timoşenko əleyhinə etiraz aksiyası keçirildi
Köhnə pianodan xəzinə çıxdı
Ölkədə bahalaşan və ucuzlaşan məhsulların SİYAHISI
İt ruh gördü - Sahibəsi dondu qaldı
Culia Robertsin son görünüşü təəccübləndirdi-FOTO
Super lüks, təyyarə təki Mercedes hazırlanıb
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? -20 İyun
Prezidentdən evsizlərə müjdə
Maraqlı tort nümunələri
“Ermənistanla sərhədlər açılmayacaq”
Üzük qaşında bir dünya
Dünyanın virtual muzey və qalareyaları
1 kilo arıqlamaq üçün neçə saat yeriyək?
Səkkiz il yeyib içməyən yoq öldü
Zibillikdəki avtomobildən "sənət əsəri" yaratdı - FOTO
Azərbaycanda müəllimlərin işə qəbulu üçün növbəti müsabiqə elan edilib
Davamlı makiyaj edənlərə bitki mənşəli təkliflər
Sevginin sağlamlığa 5 faydası
İrəvanın yeni savaş hazırlığı
Şaxta babanın olmadığını uşağa hansı yaşda deyək? - PSİXOLOQ TƏLİMATLANDIRIR
Zakir Həsənov ön cəbhədə zabitləri topladı, göstərişlər verdi
Şanelin 7 əsas prinsipi
Sərt karantin günlərində ev heyvanlarını gəzdirmək olar? - AÇIQLAMA
Azərbaycanda bu tələbələrə kredit veriləcək - SİYAHI
SON DƏQİQƏ: Koronavirusla bağlı ŞAD XƏBƏR AÇIQLANDI
Uşağa adı kim qoymalıdır?
Hülya Avşar bu hərəkəti ilə Ronaldunu kölgədə qoydu - VİDEO
Rayonlar və şəhərlərarası hərəkətinə icazə verilən şəxslərin SİYAHISI
Ərdoğanın oğlu Mənsimovdan daha bir gəmi aldı
Gəlinlərə toydan əvvəl xüsusi maskalar
Məşhur aktyoru kimsə tanımadı-FOTO
Ekstrasens Zirəddin: "Özünüzü biabır etməyin"
Yoldaşım məni niyə ilk günkü kimi sevmir?
Avropalı parlamentari: "Ermənistan işğala son qoymalıdır"
Məşhur ulduz Antalyada konsert verəcək
- ŞƏRHLƏR