Bu gün də sizə Azərbaycan yazıçı-publisisti, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nübar xanım Həkimovanın araşdırması nəticəsində əldə edilmiş mənbəyə əsasən Zoğal bitkisinin çoxumuza məlum olmayan kimyəvi və müalicəvi xüsusiyyətlərini təqdim edəcəyəm. Ümid edirəm ki, faydalanacaqsınız.
Zoğal bitkisindən (meyvəsindən) insanların qida kimi istifadə etməsinin başlanğıcı bilinməyən qədim tarixi vardır. Lakin yazılı mənbələrdə zoğal meyvəsindən istifadə olunmasının 5 min illik tarixi olduğu göstərilir. Ona Avropada (Fransa, İtaliya, Şərqi Avropa, Ukrayna, Moldova, Rusiya), Qafqaz, Mərkəzi Asiya, Çin, Yaponiya və Şimali Amerikada rast gəlmək mümkündür. Çox qəribədir ki, zoğal bitkisi mart ayının ortasında çiçək açmağa başlayır və tam meyvənin yetişməsinə kimi azı 5-6 ay keçir. Hələ bu qədər uzun müddətə yetişən və formalaşan ikinci meyvə ağacı tanımadığımı da qeyd etməliyəm. Bir çox hallarda kol, təsadüfü hallarda isə 5-7 metr hündürlüyündə olan ağacda yetişir. Tarixçilərin bildirdiyinə görə İsveçrədəki arxeoloji qazıntılar zamanı ilk zoğal sümüklərinə rast gəlinib. Lakin mən sizə bu xəbərimdə zoğalın tarix boyu hansı mərhələləri keçdiyindən bəhs etməyəcəm. Bu xəbərimdə sizə zoğalın kimyəvi və müalicəvi əhəmiyyətindən bəhs edəcəyəm.
Zoğalın kimyəvi tərkibi
Zoğalın qabıq hissəsindən 6,25-8,1% aşı maddəsi, üzvi turşular, budaqlarından 5,84% aşı triterpenoidlərdən ursol turşusu, yarpaqlarından sulu karbohidratlar, C vitamini, fenolkarbon turşularından qal, ellaq turşuları, 7-17,6% aşı maddəsi, kversetin, kempferol flavonoidləri, çiçəyinin tərkibindən fenolkar-bon turşuları və onların törəmələrindən qall və ellaq turşuları, rutin, izokversetin, kversitin (3- β karotin, α -karotin), kversetin, meyvəsindən sulu karbohidratlar, saxaroza, 0,63-1,44 pektin, alma, çaxır, qlioksal üzvü turşuları, karotinoid maddələri, C vitamini, 0,13-0,89% aşı maddələri, leykoanosianlar, delfinidin, sianidin, peonidin, malvidin, 3-ramunorilqallaktozid, 3-qalaktozid sianidin, 3-qalaktozid delfi-nidin, 3-qalaktozid və 3-robinobiozid pelazqonidin (3-raninorilqalak-tozid pelazqonidin), şirəsindən alma turşusu, C vitamini, aşı maddələrindən – katexin, epiqallokatexin, epikatexin, sianidin, plazqonidin, toxumlarından 8,9% aşı maddəsi, 5,6% piyli yağ və s. maddələr aşkar edilmişdir.
Tibbi əhəmiyyəti
Qabıqlarından hazırlanan ekstraktın arpa unu ilə qarışdırıb pasterizəyə bənzər maddə hazırlayıb səpki və çibanların üzərinə yaxıb müalicə edirlər. Qabıq və yarpağından hazırlanan dəmləmə və cövhərlərdən böyrək, qaraciyər və diabetdə istifadə edilir. Şirəsindən damcı kimi göz xəstəliklərində istifadə edilir. Yarpaqlarından surrokat çayı hazırlanır. Meyvəsindən sinka, qan azlığında, soyuqdəymələrdə, qızdırmada, mədə-bağırsaq xəstəliklərində, şirəsindən, lavaşanasından hazırlanan spirtsiz içkilərdən malyariyada, iştahın artırılmasında, şirəsini nişasta ilə qarışdırılıb şəkərli diabetdə, eləcə də iştahartırıcı vasitə kimi istifadə edilir. Meyvəsinin ət hissəsindən hazırlanan preparatlarından zülalın asan həzm olunmasında, ishalın qarşısının alınmasında və s. xəstəliklərin müalicəsində geniş istifadə olunur.
Zoğal meyvəsindən insanlar qida kimi təzə, qurudulmuş və bişirilmiş halda istifadə edir. Bundan başqa zoğaldan hazırlanan şirə mədə-bağırsaq pozğunluqlarının aradan qaldırılmasında da istifadə olunur. Meyvəsindən hazırlanan şirəyə bal və yumurta sarısı qataraq qarın yatalağının müalicəsində istifadə edirlər. Zoğalın meyvəsindən maddələr mübadiləsinin nizama salınmasında, qan azlığında və mədə xəstəliyində də istifadə olunur. Zoğalın yarpaq və cavan budaqlarından spirtli cövhər - ödqovucu və sidikqovucu kimi istifadə edilir. Onun cəyirdəyindən, şirəsindən və meyvəsindən hazırlanan spirtli tinktura qızdırma xəstəliyini sağaldır, qabığından hazırlanan spirtli məhlul isə orqanizmin fəaliyyətini gücləndirir. Zoğalın çəyirdəyini qurudub üyüdəndən sonra yaranın üstünə səpdikdə yara tezliklə sağalır. Zoğalın meyvəsinin çəyirdəyindən qəhvə hazırlamaq da mümkündür.
XƏBƏR LENTİ
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? -5 APREL
Peyğəmbərimiz meraca haradan, yəni kimin evindən getmişdi?
Məşhur idmançı “Survivor”dan ayrıldı-SƏBƏB
İdxaldan asılı olan məhsulların adı
Hikmətli sözlər
Hadisədən Ozan Güvən qalmaqalına sərt reaksiya
İsti havalarda tərlətməyən saç modelləri
Faciədən son anda xilas oldular – VİDEO
Prezidenti İlham Əliyev bir qrup şəxsi “Şöhrət” ordeni ilə təltif edib
Hamilələr üçün vacib qidalar
Cessika Simpson növbəti dəfə ana olacaq-FOTO
Xocalı soyqırımından 28 il ötür
Ebola virusu qadağaya səbəb oldu
Rusiya Suriyanın müdafiəsini "S-300"lə gücləndirir
Yay fəslinin gəlmə vaxtı açıqlandı
Yuxusuzluğun sağlamlığa mənfi təsirləri
HAVA necə olacaq?
Bütün Dünya 10 aprel konfransını gözləyir
HAVA necə olacaq?
Əbu Nəsr Əl-Farabi-Şərq fəlsəfəsi (4)
Aslı Enver yenidən ekranlara qayıdır
Hadise ən böyük arzusunu reallaşdırdı-FOTO
Bakı bulvarı Yeni ili necə qarşılayacaq?
Məşhur aktrisa əməliyyat olundu-SƏBƏB
Sizin gözləntiləriniz, əhvalınız və sağlamlığınız (Test)
Yüksək reytinq = Daha çox qazanc!
Astanada "Yeni İpək Yolu" II Beynəlxalq Nəqliyyat və Logistika biznes-forumu keçiriləcək
Azərbaycanda qızın mədəsindən çıxanlar həkimləri HEYRƏTLƏNDİRDİ
Cəbhə xəttində yaşanan gərginliyə görə bütün məsuliyyət bilavasitə Ermənistanın üzərinə düşür
Azərbaycanda daha üç nəfər koronavirusdan öldü: 233 yeni yoluxma
Messi dünyanın ən yaxşı futbolçusu adlandırıldı
Seda Sayan QƏZƏBLƏNDİ-SƏBƏB
Müsəlmanlar Moskvada səyyar məscid istəyirlər
Qeyri-adi sürücülər
Hiss etməyin gözəlliyi
Gül kələmi yeməyi
Virusun sürətlə yayıldığını sübut edən eksperiment keçirildi – VİDEO
Gigi və Bella Hadidin başına Gözlənilməz İş Gəldi-FOTO
Məşhur cütlük illər sonra evləndi-FOTO
Mehmet Ali Erbil aylar sonra İLK DƏFƏ
Erməni analar küçələrə çıxdı
Ermənilər üçün faciəvi proqnoz
Günün ulduz falı - 30.09.2013
Ariel Şaron yanvarın 13-də dəfn ediləcək
2017-ci ilin ən çox satılan kitabları
Cənnətin ən yüksək zirvəsi
Günəbaxan tumu – kökəldir ya arıqladır?
Müdafiə Nazirliyi erməni yalanını ifşa etdi: "Şəkillər saxtadır"
Ən çox yayılmış 2 mineral çatışmazlığı
Məmurlar çimərlikdən niyə qaçırlar?
- ŞƏRHLƏR