İnsanlarla başıayaqlı molyuskların son ortaq əcdadı Yer üzündə 500 milyon il əvvəl yaşayırdı. Lakin təkamül inkişafı bir-birindən xeyli uzaq olan iki növün göz quruluşuna nəzarət edən genin eyni qərarlarına gətirib çıxarmışdır.
Gözlər və qanadlar - təkamülün ən böyük kəşflərindəndir. Bioloqlar artıq uzun müddətdir ki, fərqli siniflərdən olan heyvanların bu xüsusiyyətlərinin parallel, hətta çox oxşar inkişaf etdiyini fərq edirdilər. Nümunə olaraq quşlar və yarasaları qeyd etmək olar, hansılar ki fərqli təkamül cığırlarıyla yol aldıqlarına baxmayaraq, demək olar ki, eyni qanad strukturuna sahibdirlər.
İnsan və kalmarın göz oxşarlığından hər kəs xəbərdar deyil. Axı onurğarlı məməli ilə başıayaqlı molyusk arasında ortaq nə ola bilər? Necə oldu ki, bir-birindən bu qədər uzaq və fərqli canlıların təkamül inkişafı oxşar görmə orqanlarının meydana gəlməsinə səbəb oldu?
Nature Scientific Reports jurnalında dərc edilən məqaləyə əsasən, alimlər insanlar və kalmarlarda oxşar göz quruluşuna cavabdeh olan genin RNT splaysinqini (nukleotid ardıcıllıqlarının RNT molekulundan çıxarılması və "yetkin" molekulda qorunub qalmış ardıcıllıqların birləşməsi prosesi) kəşf etməyə nail olublar. Bütün digər orqanlar kimi, gözlər də müxtəlif genlərin fəaliyyətinin məhsuludur. Bu genlərin əksəriyyəti özündə görmə orqanının hər hansı bir hissəsinin strukturu ilə bağlı informasiya daşıyır. Bir gen işığahəssas piqmentə nəzarət edə bilər, digər bir gen isə kornea təbəqəsinə. Bundan başqa, orqanın hər hansı bir hissəsinin harada və nə vaxt yaradılması və bir yerdə yığılması lazım olduğu ilə bağlı informasiya daşıyan genlər də mövcuddur. Belə mühəndis-genlər əsasən "idarəetmə mərkəzləri" adlandırılır.
Bu mərkəzlərdən göz quruluşu üçün ən vacib olanı PAX6 genidir, hansına ki bütün görmə bacarığı olan heyvanlarda rast gəlinir. Naqahama Bio-elmlər və Texnologiyalar İnstitutundan olan Atsuşi Oqura və həmkarları tədqiqatda PAX6 geni RNT molekulu splaysinqinin kalmarlar, osminoqlar və mürəkkəb balıqları kimi başıayaqlıların kamera gözlərinin meydana gəlməsində rol oynadığını təsdiq etdilər.
Maraqlıdır ki, başıayaqlıların fərqli təkamül yolu keçmələrinə baxmayaraq, eynən belə kamera gözlərə onurğalılar da sahibdir. PAX6 geninin RNT splaysinqi təkamül biosistemləri fəaliyyətinin maraqlı nümunəsi olaraq qarşımıza çıxır. Bu proses bir-birindən müstəqil şəkildə təkamülləşmiş növlərdə praktiki olaraq eyni qərarların verilməsinə səbəb olur.
Həyatın təkamülü
XƏBƏR LENTİ
Sadə aksessuarlar
COVID-19-un daha yoluxucu hala gəldiyi AÇIQLANDI
Facebook pullu ola bilər
Erməni taborunun şəxsi heyəti müdafiə mövqelərini tərk edərək qaçır - RƏSMİ
Kredit faizləri niyə düşmür?
Rəqəmli pazllar (3)
Məşhur serial yenidən çəkilir - VİDEO
Məşhur fiziklə bağlı ilginc iddia: “Əslində, o, 30 il əvvəl ölüb ...” - FOTOLAR
Bayram günü HAVA necə olacaq?
Sarımsaqla saç müalicəsi
Instagram'da mesajlaşma dövrü bitir
Qeyri-adi görünüşü olan quşlar
47.3 milyon manatlıq nadir brilliant üzüyü kim alıb?
Günün ulduz falı
Prezident Təhsil Nazirliyinin səlahiyyətlərini artırdı - FƏRMAN
Bu həftəsonu karantin rejimi tətbiq olunacaq? - Rəsmi açıqlama
170 dollarlıq kompüter satılacaq
Murat Boz Bakıdadır - FOTO
İnsanların xoşbəxt olduğu 10 şəhər
Hava xəbərdarlığı edildi
Murad Bozu əsəbiləşdirdi-FOTO
Bu rəsm əsəri rekord qiymətə satıldı-FOTO
Nüsrətin ailə FOTOsu gündəm oldu
Qalıcı arıqlama üsulları
Yaşlarını gizlədən məşhurlar-SİYAHI
Yorğunluğa son
Azərbaycanlı Olimpiya çempionu deyilənlərə cavab verdi
Bu il Nyu Yorka aviareys açılacaq
Albaniya Parlamentinin spikeri: Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir
Kerem Bürsin saç əkdirib
Beyons yeni imicdə- FOTO
Oskar mərasimindən ən yadda qalan geyimlər
Ana olmaq üçün ən təhlükəli varlı ölkə
Gəlin toyundan qaçırsa... biz haraya sürüklənirik?
WhatsApp-dan istifadə etmək qadağan edilə bilər
Ordumuz ermənilərin silah anbarını belə vurdu - VİDEO
Milçəklərlə danışıram... mənə deyir, ananı öldür - 18 yaşlı rəssamın DƏHŞƏT DOLU HƏYATI
Özge küçəyə skuterlə çıxdı, lağa qoyuldu - FOTO
2013-cü ilin ən yaxşı fotoları
Hava kəskin soyuyur
Kəs və yapışdır-2
"Ufak Tefek Cinayetler"in yeni mövsüm fraqmanı yayımlandı-VİDEO
Kann kinofestivalı başlandı
2019-un rəngli və maraqlı trendləri
Aprelin 1-dən bu qanun dəyişir
İtlərini gəzdirərkən başsız dinozavr tapdı
Uşaqlarda normal temperatur
Silahı olanlar narkoloji testdən keçiriləcək
"Qalatasaray"da nə baş verir?
Aparıcı övladlığa uşaq götürəcək
- ŞƏRHLƏR