Gingivit ən çox yayılan parodont xəstəliyi olub, demək olar ki, bütün yaş dövrlərində, o cümlədən uşaqlar və yeniyetmələrdə də
rast gəlinir.
Gingivitin əmələ gəlməsinə səbəb olan faktorlar yerli və ümumi olmaqla iki qrupa bölünür. Ümumi səbəblər içərisində orqanizmin reaktivliyinin aşağı düşməsi, endokrin, ürək-damar, qanyaradıcı orqanları, mədə-bağırsaq sistemi xəstəlikləri, habelə hipovitaminozlar, allergik reaksiyalar, infeksion xəstəlikləri, hamiləlik toksikozları və s. göstərmək olar.
Orqanizmdə baş verən ümumi xarakterli dəyişikliklər, zərərli yerli faktorlarla birgə prosesi bir qədər də ağırlaşdırır. Zərərli yerli faktorlar bunlardır: ağız boşluğunun gigiyenik vəziyyətinin pis olması, diş ərpi və diş yastıqcığının əmələ gəlməsi, diş-çənə anomaliyası və deformasiyaları, mexaniki, kimyəvi, fiziki zədələnmələr və s. yerli travmatik faktorlar da bilavasitə gingivitlərin yaranmasına səbəb ola bilər.
Diş ətinin iltihabı hiperemiya, ödem, qanaxma, şişkinlik, hiper trofiya, prosesin kəskin və xroniki xarakterli gedişə malik, həmçinin lokal və yayılmış formada olması ilə səciyyələnir. Bundan əlavə, plomblama zamanı buraxılan səhvlər (pre parasiyanın düzgün aparılmaması, matrisadan istifadə olunmaması), diş daşlarının olması, dişlərin retensiyası və distopiyası və s. gingivitlərin yaranmasına gətirib çıxarır.
Gingivitin gedişi orqanizmdəki ümumi dəyişikliklər komplek sindən və selikli qişadakı iltihabın yayılma dərəcəsindən asılıdır. Yüngül dərəcəli gingivit üçün dişlərarası məməciklərin zədələnməsi, orta gedişlidə prosesin marginal hissəyə də yayılması, ağır formada isə alveolyar sahədə də iltihabın aşkar edilməsi xarakterikdir.
Gingivit zamanı dişin bağ aparatının zədələnməsi müşahidə olunmur, ancaq dişlərin hipertrofiyası hesabına (hipertrofik gingivitlərdə rast gəlinir) yalançı parodontal ciblər əmələ gələ bilər.
Kataral gingivit
Bu xəstəlik zamanı pasiyentlər diş ətində xoşagəlməz, qaşınma hissiyyatından, ağızda pis iyin olmasından, qida qəbulu zamanı və dişləri təmizləyərkən, diş ətindən qan gəlməsindən şikayət edirlər. Xəstəliyin kəskin gedişi dövründə qida qəbulu zamanı mexaniki və kimyəvi qıcıqlandırıcıların təsirindən ağrı daha da şiddətlənir.
Xəstənin ümumi vəziyyəti o qədər də dəyişmir, buna baxmayaraq xəstəliyin kəskinləşmiş dövrlərində subfebril temperatur və ümumi halsızlıq müşahidə edilir. Kəskin kataral gingivitin təzahürü dişlərin çıxma və dəyişmə dövrləri üçün xarakterikdir. Bundan başqa, kəskin infeksion və digər ümumi somatik xəstəliklər fonunda da kəskin kataral gingivit əmələ gələ bilər Xroniki kataral gingivit uzunmüddətli gedişə malik olması ilə xarakterizə olunur və xəstəliyin əlamətləri o qədər də aydın təzahür olunmur. İltihab əlamətləri bəzi hallarda yalnız dişlərarası məməciklərdə və diş əti kənarında müşahidə edilir. Xroniki kataral gingivit lokal, generalizə olunmuş və ya yayılmış formalarda rast gəlinir.
Ağrı olması səbəbindən xəstələr dişlərini rahat təmizləyə bilmirlər və buna görə də dişlərin üzərində kifayət qədər yumşaq diş ərpi toplaşmış olur. Bir çox hallarda diş ərpində müxtəlif rənglər aşkar edilir ki, bu da qəbul edilmiş qidanın rəngindən, siqaret tüstüsündən və s. asılı olur. Diş əti mayesinin miqdarı çoxalır, Şiller-Pisarev, Yasinovski, Kulajenko sınaqları müsbət reaksiya verir. Diş ətində oksigenin gərginliyi azalır (polyaroqrafiya metodu), iltihabi prosesin kəskinləşdiyi dövrdə isə artmış olur.
Kataral gingivit zamanı bir qayda olaraq, xəstənin ümumi vəziyyəti pisləşmir, periferik qanda dəyişiklik aşkar edilmir.
Rentgenoqramda alveol sümüyündə dəyişiklik nəzərə çarpmır. Xəstəliyin uzunmüddətli gedişi hallarında osteoparoza və periodontal yarığın genişlənməsinə rast gəlmək olar. Epitelinin buynuzlaşması prosesinin pozulması sayəsində parakeratoz kimi patomorfoloji dəyişikliklər əmələ gəlir. Tez-tez akantoz və vakuol distrofiya meydana çıxır. Ödem və hiperemiya selikli qişanın subepitelial qatında müəyyən edilir. Limfoid hüceyrələrdən, histiosit və seqmentnüvəli leykositlərdən təşkil edilmiş ocaqlı infiltrat, əsasən diş əti yarığında yerləşmiş olur. Kollagen liflərdə distrofik dəyişikliklər müşahidə edilir: onlar qalınlaşır və kobud kələf şəklində bir-birilə birləşir. Bu proseslər epitelinin tikanabənzər qatında qlikogenin miqdarının çoxalması ilə müşayiət olunur, birləşdirici toxumada qlükozaminqlikanların çoxalması baş verir.
Kataral gingivitə görə xəstələr nadir hallarda həkimə müraciət edirlər. Bu xəstəlik ya planlı sanasiyalar zamanı keçirilən müayinələrdə, ya da digər xəstəliklərə görə həkimə müraciət olunan vaxt aşkar edilir. Kataral gingivitin uzunmüddətli gedişə malik olduğu və səmərəli müalicə tədbirlərinin aparılmadığı hallarda, parodontun yerli müdafiə resursları zəifləyir və daha aqressiv patologiyalar, o cümlədən hipertrofik və xoralı gingivitlər əmələ gəlir. Bu cür xəstələrin müayinəsi zamanı yadda saxlamaq lazımdır ki, kataral gingivit, həmçinin bir çox sistem xəstəliklərinin simptomu kimi də meydana çıxa bilər.
R.M.Məmmədov, B.M.Həmzəyev
Paradont xəstəlikləri
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
İşinizdən razısınızmı?
Azərbaycana yeni vəzifə həvalə edildi
Qərb 1919-cu ildə də uydurma soyqırımını araşdırmaqdan qaçıbmış
Tarkan xanımı üçün yollara düşdü
"Peyvəndi ya Acun, ya da Nusret tapacaq"
6 aylıq hamilə qadın: "Gündə 20 banan yeyirəm" - FOTO
Lauranın maraqlı makiyaj nümunələri
Qadın.netlilərin ləhcəsi (1)
Niyə məhz Qadın.Net?
Ayaq incəldən idmanlar
Günün qoroskopu: səbr edin
Sürücülərə xəbərdarlıq edildi
İnsanların çipləşməsinin qiyməti açıqlanıb - FOTO/VİDEO
Yeni doğulan körpəni görən MƏƏTTƏL QALDI-FOTO
Çində dünyanın ilk sürətli asma dəmir yolu körpüsü açılır
Cırıq qaloşlar muzeyə qoyuldu
İspan dili 20-ci dərs
Ronaldodan təsirli paylaşım -FOTO
Dəriyə qulluq üçün istifadə olunan təbii yağlar
Gəlinlik seçərkən...
Bakı Avro-2020 üçün 19 şəhərlə yarışacaq
Nazirlik: Azərbaycanda bir həftəlik istirahət 800 dollar təşkil edir
Milli Qəhrəmanımızla bağlı anım tədbiri keçirilib
HAVA necə olacaq?-22 İyul
Tərəvəzli gül boxçalar (foto resept)
Balqabaqlı oladi (foto-resept)
Microsoft-dan yeni smartfonlar
Lazer epilasiyasından əvvəl bilməli olduqlarınız
Sabahdan I sinifə qəbul başlayır
Şəkiyə güclü qar yağıb
Gülbən Ergən yenidən gəlin olacaq-FOTO
Bakıda yolun çökməsinin səbəbi bilindi
Notr-Damın damında bağ salına bilər
Ən “təhlükəli” qan qrupu açıqlanıb
Sizdən bir xahişim var!..
Əllərimizi soğan iyindən qoruyaq
Keçmişin fəlsəfəsi və ya tarix necə yazılır? (1)
Turşu suyunun faydaları
Məktəb bufetlərində bunların satışı qadağandır!-SİYAHI
Azərbaycana gələn turistlərin sayı açıqlandı
Məşhur aktrisadan gözlənilməz Açıqlama
Tolstoydan qızıl məsləhət: “Qadınlardan uzaq dur”
Dilqəm Əsgərov və Şahbaz Quliyevin saxlanıldığı Şuşa həbsxanasından görüntülər - VİDEO
Düşmən təcavüzü nəticəsində Azərbaycanın verdiyi itkilər açıqlandı - RƏSMİ
Dünyanın ən ağır çəkili uşağı 100 kq arıqladı-FOTO
Badamın inanılmaz faydaları
Psaki girovlar barədə danışdı
Tək övladların hərbi xidmət məsələsi Milli Məclisdə yenidən müzakirəyə çıxarıla bilər
Su zanbağının hazırlanması
Azərbaycanda vətəndaşlara evdən çıxmaq qadağan olundu - RƏSMİ
- ŞƏRHLƏR