Otlardan tutmuş hündür ağaclara və cürbəcür çiçəklərə qədər bütün bitkilər torpaqdan aldıqları suyu və qidaları ən ucqar budaqlarına, ən kiçiyindən ən böyüyünə qədər bütün yarpaqlarına çatdıra bilirlər. Ancaq daşıma prosesi sadəcə bitkilərdəki sistemlər sayəsində həyata keçmir. Bu daşımanın həyata keçməsi üçün eyni zamanda suyun xüsusiyyətləri də bitkilərin quruluşu ilə uyğunluq təşkil etməlidir.
Suyun ümumi quruluşunu nəzərdən keçirərək bu uyğunluğa baxaq.
Yer üzündəki canlıların həyatlarını davam etdirə bilməsi üçün mütləq lazım olan su hər xassəsi ilə xüsusi şəkildə yaradılmış bir maddədir. Suyun mühüm xassələrindən biri də yüksək səthi gərilməyə malik olmasıdır. Səthi gərilmə mayeni təşkil edən molekulların bir-birini cəzb etmələrilə əmələ gəlir. Bu sayədə bir su qabı öz yüksəkliyindən daha yüksək su kütləsini daşırmadan daşıya bilir və ya metal bir iynə suyun üzərinə diqqətli şəkildə üfüqi vəziyyətdə qoyulduqda batmadan üzə bilir.
Suyun səthi gərilməsi məlum olan digər mayelərin hamısından daha çoxdur və bunun yer üzündə çox vacib bəzi bioloji təsirləri var. Bitkilərə təsirini vacibliyinə görə birinci yerdə qeyd etmək olar.
Bitkilər suyun səthi gərilməsi sayəsində hər hansı bir pompaya (nasosa), əzələ sisteminə və s. malik olmadan torpağın dərinliklərindəki suyu metrlərlə yuxarı daşıya bilirlər. Məlum olduğu kimi binalarda suyun yuxarı mərtəbələrə çatdırılması üçün son dərəcə kompleks sistem olan hidrofor sistemindən istifadə edilir. Ancaq bitkilərdə belə bir sistem yoxdur. Su səth gərginliyi sayəsində bitkinin ən ucqar nöqtəsinə qədər çatır. Bitkilərin köklərindəki və damarlarındakı kanallar suyun səthi gərilməsindən faydalancaq şəkildə qurulmuşdur.
Yuxarıya doğru getdikcə daralan bu kanallar suyun yuxarı doğru qalxmasına səbəb olur. Əgər suyun səth gərginliyi digər bir çox mayelərinki kimi aşağı səviyyədə olsaydı, böyük bitkilərin bundan faydalanması mümkün olmazdı. Bu da yer üzündəki bütün canlılara mənfi təsir edərdi. Ancaq həm suyun, həm də bitkilərin qüsursuz yaradılışı sayəsində bu cür problemlər ortaya çıxmır.
Suyun yüksək səth gərginliyi ilə bitkilərin bu xüsusiyyətdən faydalanan quruluşu arasındakı uyğunluq yaradılışdakı qüsursuzluğu göstərir. Bütün bunlar təbiətin və canlıların təsadüflər nəticəsində əmələ gəlmədiyini, qüsursuz şəkildə yaradıldığını göstərən mühüm dəlillərdəndir.
Kazımov İzhar
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Bibərli çörək (foto resept)
Hamiləlik dövründə bunlardan zövq alın
Azərbaycanda magistratura pilləsinə qəbulda yenilik
Uşaqların sosial-psixoloji inkişafı-17
Rezidenturaya qəbul imtahanında iştirak edəcək namizədlərin nəzərinə
Bakı məktəblərinin I sinfinə qeydiyyatdan keçən şagirdlərin sayı açıqlandı
YouTube artıq çatdırmır
Məşhur aparıcıdan ETİRAF
Dərimizi qorumağın təbii yolları
Koronaviruslu şəxslə kontaktda olan hər kəs karantindədir
Dünyada ən minimalist telefon təqdim olundu
Şirniyyata sevgi insanı vaxtından əvvəl qocaldır
Dəniz Akkaya aksessuarları ilə diqqət çəkdi-FOTO
Ukrayna vahimə içində
Qeyri-iş günləri AÇIQLANDI
Ən yaxşı smartfonlar məlum oldu
Çay dəmləmənin qızıl qaydaları
Prezidentdən mühüm qərar
Bürcünüz saç rənginə təsir edir
Sevgilər günü üçün geyim tövsiyələri
Alimlər qeyri-adi planet aşkar etdilər
Nazirlik əhaliyə XƏBƏRDARLIQ etdi - Antisiklon gəlir
Almaniya Parlamentinin deputatı: "Apardığımız müşahidələr seçkilərin demokratik və şəffaf keçdiyini göstərir"
Silvestr Stallonenin ölüm xəbəri yayıldı
Bitkiləri sevənlər üçün
Özcan Deniz yeni serialına start verdi
Bu günün hava proqnozu
Bakıda misilsiz endirim başladı
Kosmetik vasitələrdən istifadə qaydaları
Arzularınızın çin olmasını istəyirsiniz?-Açıqlama
Pendirli kəsmikli piroq (foto resept)
Gəlin saç düzümləri
Azərbaycanda təhsil alan afrikalı tələbə qız: "Məni ələ salırlar..."
Günəş yanığının müalicəsi
Rəcəb Tayyib Ərdoğan “WhatsApp” messencerindən imtina edib
Birinci Xanımın nəcib hərəkəti
Kişiləri məftun edən qoxular
Avropanın ən çox qazanan ulduzları - Forbes
Yuxu yozmaları - G
Timati yenidən ata oldu-FOTO
Artur Şopenhauer - Dünya iztirabları
Azərbaycanın ilk qızıl medalı: Möhtəşəm qələbə-VİDEO
AFFA-dan "İnter"ə ağır cəza
Ramazanın 7-ci gününün duası, imsak və iftar vaxtı
Azərbaycanda üç sürüşmə sahəsi daha təhlükəlidir
İlham Əliyev: Avropa yeni enerji mənbəyi qazanacaq
Hacılar vətənə qayıdır
ÜST COVID-19-un üzərində qələbə üçün altı addımı sadaladı
Qadınların yaşını göstərən bədən üzvləri
"Azərbaycan yaxın vaxtlarda bizə böyük zərbə vuracaq"
- ŞƏRHLƏR