Qədimdə deyirdilər ki, kişi sonsuzluğu haqqında düşünə bilər, lakin qadın isə ona məna verər. Bu aforizmin müxtəlif mənası var: məsələn, yalnız kişi uşaqların dünyaya gəlməsində tək başına heç nə edə bilməz, lakin o paradokslarla Zenonda təsəlli tapa bilər. Bu cür iddialar əsasında fikir yarandı ki, tarix boyu (ən azı XX-əsrə qədər) yer üzündə böyük şairə və böyük yazıçılar olsa da, lakin nə qadın filosoflar nə də ki, riyaziyyatçılar yox idi.
Belə dəyişmiş qadına münasibəti uzun müddət ona gətirib çıxarır ki, qadınlar dərslərlə və rəssamlıqla məşğul ola bilməzlər. Amma Artemiziyu Djentileski və Rosalbu Karera bunların içində istisna idi. Başa düşüləndir ki, o vaxta qədər ətək geyinən qadınların meşə ətrafında 30 nəfər işçinin tikdiyi kilsədə rəssamlıq etmək, eləcə də şagirdlərə bu barədə dərs keçmək olmazdı. Amma elə ki, dəzgah rəssamlığı başladı, bu dövrdə artıq qadın rəssamlar yarandı.
Mariya Tereza Fumaqalli, onun haqqında çox şey yazılıb, lakin qadın filosof probleminə asanlıqla yanaşmaq lazım deyil. Orta əsr cəmiyyətində qadın monastırı başçısı yalnız monastırda deyil, eləcədə mənəvi müəllimlər, siyasətçilər, monastırda və dövrün inttelektual parlaq təmsilçiləri olublar.
Feministlər çoxdan öz qəhrəmanlarını Qipatiyu Aleksandriyuskuyu fəxri kürsüyə qaldırmışdılar ki, o V əsrdə ilk dəfə fəlsəfə və riyaziyyatdan dərs deyib. Qipatiya fəlsəfənin əsl simvolu olmuşdur hərçənd ki, onun əsərlərinin yalnız xatirələri qalıb. Onların hamsı məhv edilib, necə ki, Qipatiya məhv olundusa, eləcə də əsərləri bir çox xristianlar tərəfindən, tarixçilərin dediyinə görə Kirill Aleksandria əllərindən, sonradan müqəddəs oldu bu hərəkətinə görə yox təbii. Amma bu tarixdə yeganə Qipatiya deyildi.
Bu yaxınlarda kiçik bir kitab işıq üzü görüb, adı "Qadın filosoflar tarixi"dir. Bu kitabın müəllifi Jil Menaj 17-ci əsrdə yaşamış qadın filosoflar keçmiş markizlər de Sevigne və madam de Lafayet haqqındadır. Onun kitabı ilk dəfə 1690-cı ildə dərc olunub və "Mulierum pilosopharum historiya" adını daşıyıb. Belə ki, Qipatiya yeganə deyildi, Minaja kitabda daha çox diqqəti klassik dövrə yetirib. Baxanda qədim əlyazmalar və Menajın yazdığı "Qadın filosoflar tarixi kitabından və kilsə atalarının adından 65 ad tapmaq mümkün olsa da etiraf etmək lazımdır ki, onun fəlsəfə haqqında məlumatı kifayət qədər geniş idi.
Nəzərə alsaq ki, qədim yunan cəmiyyətində qadınlar yalnız bağlı qapı arxasında evdə olmalı idi. Filosoflar bunun tam əksini sübuta yetirməyə calışırdı ki, gənc və gözəl qız və oğlanlar cəmiyyətdə müəyyən təsirə malik olmalıdır. Digər tərəfdən məhz Aspaziyu kimi daha çox xatırlayırlar. Lakin unudurlar ki, o parlaq bir filosof idi. Bu barədə bizə Plutarx etdiyi bölmələr yazır- Socrat özü dinləməyi çox sevirdi.
Mən bu günə qədər mövcud olan fəlsəfi ensiklopediyanın qədim filosoflarının qəbul edilmədiyi tarixdən bəhs etdim. O dövrlərdə qadınlar yoxmuş kimi yaşayan və "yalnız kişi filosoflardan başqası ola bilməz" sözünə aydınlıq gətirməyə çalışdım və gördüyünüz kimi heç də belə nəticə alınmadı, tarix boyu qadın filosoflar olub və olacaq da...
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Həştərxan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrı Bakıya gəlir
Tələblərə riayət etməyən sahibkarlar cərimələnəcək - XƏBƏRDARLIQ
Rəsul Çunayev: "İnanmasaydım, burada olmazdım"
Qapı üçün bəzək düzəldək
Davudoğlu da qan verdi
Hava haqqında - 26.01.2014
Saakaşvili azərbaycanlı məmura: "Mənim vaxtımda sənin kimilər həbsdə otururdu"
Konor Makqreqor evlənib
İncə təmizliklər
Makiyajdan asılı olduğunuzu göstərən xüsusiyyətlər
ABŞ alimlərindən ilginc araşdırma
Alimlər 23 ölkəyə xəbərdarlıq etdi
Rusiya kataloqunda saxtakarlıq: Ermənilər Gürcüstan şəhərinə iddialarını ortaya qoydu - FOTO
Kirayə geyimlər xəstəlik mənbəyidir?
Beyin haqqında miflər(2)
Bir ayda İSN-nə 450 müraciət edilib
Uzunömürlü ailələrin sirri
Gözəl üzüklər
Sağlam qaraciyər-sağlam həyat
İtaliyada koronaviruslu xəstələrin müalicə aldığı xəstəxanadan dəhşətli görüntülər - VİDEO
Rus Dili dərs-21 (Test)
Boğaz ağrısında təbii müalicə üsulları
Peçenye keks (foto resept)
Ərdoğandan ABŞ-a mesaj
Meyvəli salat (foto-resept)
Kimsəsiz uşaqlara mənzil veriləcək?
Hava necə olacaq?
Uşaqları yadlara qarşı qorumaq üçün 10 tövsiyə
Dünyanın ən dərin hovuzunu inşa edir-FOTO
Bu şəhərlər Yer üzündən silinəcək
İlham Əliyev 38 il sonra Heydər Əliyevlə şəkil çəkdirdiyi yerdə - FOTO
"Canın yansın, az, nə bomba şeysən..."
Dünyanın ən bahalı tortu - FOTO
Apple WhatsApp istifadəsinə məhdudiyyət qoyacaq
Hündür dabanlı möhtəşəm yay ayaqqabıları
Toylarını mətbuatdan gizlədən məşhurlar
Baş Nazirdən daha bir qərar: 90 manat...
Trampın ayaqqabısı diqqət çəkdi-FOTO
Ancelina Coli ərə gedir
Qeyri-adi fincanlar
Yataq otağı trendləri
Bugünkü televiziya tezliklə "öləcək"
Britaniyalılar superkompüter yaratdılar
Dəniz havasına azacıq "düzəliş"
Böyük Britaniyada mağazaya daxil olan qadın tənqid olundu
Azərbaycana qoz boyda dolu yağdı
"Mançester Siti"nin baş məşqçisi kimdən üzr istədi?
Boksçumuz Dünya çempionatında medal qazandı
Xarakter analizi testi
Mobil şəbəkələr axşam "yatacaq"
- ŞƏRHLƏR