Qədimdə deyirdilər ki, kişi sonsuzluğu haqqında düşünə bilər, lakin qadın isə ona məna verər. Bu aforizmin müxtəlif mənası var: məsələn, yalnız kişi uşaqların dünyaya gəlməsində tək başına heç nə edə bilməz, lakin o paradokslarla Zenonda təsəlli tapa bilər. Bu cür iddialar əsasında fikir yarandı ki, tarix boyu (ən azı XX-əsrə qədər) yer üzündə böyük şairə və böyük yazıçılar olsa da, lakin nə qadın filosoflar nə də ki, riyaziyyatçılar yox idi.
Belə dəyişmiş qadına münasibəti uzun müddət ona gətirib çıxarır ki, qadınlar dərslərlə və rəssamlıqla məşğul ola bilməzlər. Amma Artemiziyu Djentileski və Rosalbu Karera bunların içində istisna idi. Başa düşüləndir ki, o vaxta qədər ətək geyinən qadınların meşə ətrafında 30 nəfər işçinin tikdiyi kilsədə rəssamlıq etmək, eləcə də şagirdlərə bu barədə dərs keçmək olmazdı. Amma elə ki, dəzgah rəssamlığı başladı, bu dövrdə artıq qadın rəssamlar yarandı.
Mariya Tereza Fumaqalli, onun haqqında çox şey yazılıb, lakin qadın filosof probleminə asanlıqla yanaşmaq lazım deyil. Orta əsr cəmiyyətində qadın monastırı başçısı yalnız monastırda deyil, eləcədə mənəvi müəllimlər, siyasətçilər, monastırda və dövrün inttelektual parlaq təmsilçiləri olublar.
Feministlər çoxdan öz qəhrəmanlarını Qipatiyu Aleksandriyuskuyu fəxri kürsüyə qaldırmışdılar ki, o V əsrdə ilk dəfə fəlsəfə və riyaziyyatdan dərs deyib. Qipatiya fəlsəfənin əsl simvolu olmuşdur hərçənd ki, onun əsərlərinin yalnız xatirələri qalıb. Onların hamsı məhv edilib, necə ki, Qipatiya məhv olundusa, eləcə də əsərləri bir çox xristianlar tərəfindən, tarixçilərin dediyinə görə Kirill Aleksandria əllərindən, sonradan müqəddəs oldu bu hərəkətinə görə yox təbii. Amma bu tarixdə yeganə Qipatiya deyildi.
Bu yaxınlarda kiçik bir kitab işıq üzü görüb, adı "Qadın filosoflar tarixi"dir. Bu kitabın müəllifi Jil Menaj 17-ci əsrdə yaşamış qadın filosoflar keçmiş markizlər de Sevigne və madam de Lafayet haqqındadır. Onun kitabı ilk dəfə 1690-cı ildə dərc olunub və "Mulierum pilosopharum historiya" adını daşıyıb. Belə ki, Qipatiya yeganə deyildi, Minaja kitabda daha çox diqqəti klassik dövrə yetirib. Baxanda qədim əlyazmalar və Menajın yazdığı "Qadın filosoflar tarixi kitabından və kilsə atalarının adından 65 ad tapmaq mümkün olsa da etiraf etmək lazımdır ki, onun fəlsəfə haqqında məlumatı kifayət qədər geniş idi.
Nəzərə alsaq ki, qədim yunan cəmiyyətində qadınlar yalnız bağlı qapı arxasında evdə olmalı idi. Filosoflar bunun tam əksini sübuta yetirməyə calışırdı ki, gənc və gözəl qız və oğlanlar cəmiyyətdə müəyyən təsirə malik olmalıdır. Digər tərəfdən məhz Aspaziyu kimi daha çox xatırlayırlar. Lakin unudurlar ki, o parlaq bir filosof idi. Bu barədə bizə Plutarx etdiyi bölmələr yazır- Socrat özü dinləməyi çox sevirdi.
Mən bu günə qədər mövcud olan fəlsəfi ensiklopediyanın qədim filosoflarının qəbul edilmədiyi tarixdən bəhs etdim. O dövrlərdə qadınlar yoxmuş kimi yaşayan və "yalnız kişi filosoflardan başqası ola bilməz" sözünə aydınlıq gətirməyə çalışdım və gördüyünüz kimi heç də belə nəticə alınmadı, tarix boyu qadın filosoflar olub və olacaq da...
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Mirvari necə meydana gəlir?
Fatma Girik xəstəxanalıq oldu_SƏBƏB
Göygöldə zəlzələ olub
İsti şokolad (foto resept)
Bizim Qadin.Netlilər serialı (3-cü bölüm)
Ana və qızları
Çində aslana bənzəyən köpək peyda olub
Beynəlxalq şirkətin Azərbaycan nümayəndəliyinin rəhbəri Bakı Ali Neft Məktəbində olub
Rəsmi nikah kəbini əvəz edirmi?
Neft ucuzlaşmağa başladı
Müdafiə Nazirliyindən cəbhədəki son vəziyyətlə bağlı AÇIQLAMA
Düşmənə məxsus növbəti zirehli texnika məhv edildi - VİDEO
Smart saat sevgilisinin xəyanətini aşkarladı
Bulud şirniyyatı (foto resept)
Qaraciyəri yeniləyən qidalar
"Real Madrid" ilə "Atletiko" növbəti mərhələdə
"Facebook" haqqında heyratamiz fakt
Qəbul imtahanlarının pullu olacağı xəbərinə nazirdən REAKSİYA
Günə gümrah başlamaq üçün 3 idman hərəkəti
Merve Boluğur ilk dəfə yeni sevgilisinin üzünü göstərib
İşə qəbul üçün müəyyən edilən yaş həddi artırılacaq?
Alişanın Buseyə evlilik şərti var
Bu gün deputatlar tətilə çıxırlar
Şeymadan yeni FOTO
Bu ərazilərdə QAZ olmayacaq!
Rusiyada koronavirusun təhlükəli növü aşkarlandı
Dünya şöhrətli aktyor Bakıya gəlir
Qaymaqlı-meyvəli tort (foto resept)
Təbiətin gücü
Ərdoğan: "Türkiyə Suriyada qan tökülməsini dayandıracaq istənilən addımı dəstəkləyir"
Siqaretin qiyməti niyə qalxır?
Ebrunun saatı qiymətinə görə diqqət çəkdi-FOTO
Poğaça (foto-resept)
Maqnitli kirpik nədir?
Həsən Əliyev küçəsi açılır
İtlər və pişiklər üçün şərab istehsal olundu
Həftənin ilk iş günü yağış yağacaq
Manat Asiyanın ən dəyərli valyutası oldu
Con Travolta YENİ İMİCDƏ-FOTO
Orucunuzu ballı su ilə açın
Bakıda adrenalin artıran məkandan fotoreportaj
Yeriyən zülallar
Astroloqun Azərbaycan üçün 2015 proqnozu
Koronavirus xəstəsi öz evində hansı dərmanlardan istifadə edə bilər?
Özünüzü ifadə etməyi bacarırsınızmı?
Burcu Esmersoyun tətil FOTOsu
Məşhurların sevdiyi yoqa
Müdafiə Nazirliyindən cəbhədəki son vəziyyətlə bağlı AÇIQLAMA
Selin Dion geyimi ilə HEYRƏTLƏNDİRDİ-FOTO
Azərbaycanda qızıl hasilatı artır
- ŞƏRHLƏR