“Ey iman gətirmiş kəslər” xitabı Quranda səksəndən artıq yerdə gəlmişdir. Harada ki, möminlər bu xitabla, yaxud “o kəslər ki iman gətirmişlər” cümləsi ilə ifadə ediliblər, nəzərdə tutulan İslam Peyğəmbərinin ümmətindən olan möminlərdir. “O kəslər ki iman gətirmişlər” ləfzi ehtiram göstərən bir ifadədir ki, bu ümmət onunla iftixar olunublar. Amma İslamdan öncəki ümmətlər “qövm” kəlməsi ilə ifadə olunublar. Məsələn, “Nuhun, yaxud Hudun qövmünün”, “Ey qövmüm! Bir deyin görək, əgər mən Rəbbimdən açıq-aydın bir dəlilə istinad edirəmsə”. Ya da “əshab” ləfzi ilə ifadə olunublar. Məsələn, “Və Mədyən əshabı”. Xüsusilə Musanın qövmü barədə isə “Bəni İsrail” deyə ifadə edilmişdir.
“Ey iman gətirmiş kəslər” ibarəsi Qurani-kərimdə bütün yerlərdə həqiqi möminlərə yönəlik istifadə edilməmişdir. Bu iddia Qurana yaxşı nəzər salındıqda aydın şəkildə dərk oluna bilir. Nümunə üçün Quranda oxuyuruq:
1 – “Ey iman gətirənlər! Allaha və Peyğəmbərinə, Onun Öz Peyğəmbərinə endirdiyi Kitaba (Qurana) və ondan əvvəl nazil etdiyi kitablara iman gətirin!” (Nisa, 136)
2 – “Ey iman gətirənlər! Sizə nə oldu ki, “Allah yolunda döyüşə çıxın!” – deyildikdə yerə yapışıb qaldınız”. (Tövbə, 38)
Bu ayədə bəzi müsəlmanlara cihadda iştirak etmək üçün Peyğəmbərin göstərişindən boyun qaçırsalar belə, “ey iman gətirmiş kəslər” ifadəsilə xitab olunmuşdur. Habelə danlaq mövqeyində qərar verilmişlər ki, xitab olunanların geniş olmasını göstərir.
3 – “Ey iman gətirənlər! Şərab da (içki də), qumar da, bütlər də, fal oxları da Şeytan əməlindən olan murdar bir şeydir. Bunlardan çəkinin ki, bəlkə, nicat tapasınız!” (Maidə, 90)
“Bəlkə, nicat tapasınız” – ifadəsi bu ayədə xitab olunanlara nicat tapmaq ehtimalını verir. Bu da bəzi şərtlərdən asılıdır. “Ey iman gətirmiş kəslər” ifadəsi möminlərə işarə etsə də, qurtuluşu da qəti olaraq əldə etmək gərəkdir.
Qeyd olunanlara diqqət etdikdə anlaşılır ki, iman mərhələlərlədir. Onun ən aşağı dərəcəsindən ən ali mərtəbəsinə qədər işarə olunur. Yəni iman baxımından ən azı olan iki şəhadəti iqrar etmiş kəslərdən tutmuş, əməl və ideologiyada həqiqi mömin olan imanın yüksək mərtəbəsində qərar tutmuş kəsləri ehtiva edir.
Ona görə də, deyildiyi kimi, “Ey iman gətirmiş kəslər” ifadəsi Quranda həqiqi möminlərə aid edilməyib, əksinə, adi müsəlmanlara da aid edilmişdir.
Həmçinin bu ifadə təkcə eyni dövrdə yaşayan camaata aid deyil, nə də yalnız Allah Rəsulunun zamanında yaşayanlara da aid deyil. Əksinə, Qiyamət gününədək bütün iman gətirən kəslərə şamil olunur.
Amma “küfr” sözü də mərhələli anlamda olsa da, Quranda nalayiq, naşükür insanlara – hətta mömin olsalar belə - “kafir” olaraq deyilmişdir. (Ali İmran, 101) Lakin Quranda “o kəslər ki, kafir olmuşlar” – deyilən mövqelərdə məqsəd Allah ayələrini təkzib etmiş kəslərdir. Həmçinin o kəslərdir ki, Peyğəmbərin qarşısında durmuş və onlara əzab vədəsi verilmişdir. Məsələn:
1 – “Kafir olaraq ayələrimizi təkzib edənlər isə cəhənnəmlikdirlər, onlar orada (atəş içində) əbədi qalacaqlar”. (Bəqərə, 39)
2 – “Allahın ayələrini inkar edənlər şiddətli əzaba düçar olacaqlar”. (Ali İmran, 4)
Farid Abdullah
XƏBƏR LENTİ
Qurumuş dərini canladırmaq üçün 3 üsul
Erməni çöküşü sürətləndi
Modern iş geyimləri
Sevin, sevilin, kəşf edin...
Aprel ayının ən çox satılan kitabları-SİYAHI
Dünyada ən böyük ekstremal əyləncə parkı açılır
Geyim asılqanının başqa hansı faydasını bilirdiniz?
Bal pətəyinə diqqət
Sobada badımcan dolması (foto-resept)
Azərbaycan futboluna ağır itki üz verdi
Daha hansı filmlərimiz rənglənməlidir?
Memarlığın mükəmməliyi
Best Cow – Tanış dadın yeni adı!
Karantin günlərində kökəlməmək üçün...
Dünyada minlərlə insan bu günü gözləyir
Şeyma Subaşı yeni FOTOsu ilə diqqət çəkdi
Gavalı və göyəm turşusu (foto resept)
Müdafiə naziri cəbhə bölgəsində inşası davam edən hərbi hissələrə baxıb
Musiqidə əbədiləşən ömür...
İran vətəndaşlarına Həcc ziyarətini qadağan etdi
Trampın cangüdəni koronavirusa yoluxdu
İrem Derici övladlığa uşaq götürür
637 bal toplayan qız: “İnternatda oxumuşam…” – VİDEO
Əqrəb və Dolça bürcü uyğunluğu
Dəyişmək
Yaz-yay ayaqqabıları
Gözəllik Müsabiqələrindəki Qalmaqallar-FOTO
Qiyabi təhsil ləğv olunur?
Acun "Survivor"və "Exathlon" yarışlarının gələcəyindən danışdı-FOTO
Yer üçün yeni BÖYÜK TƏHLÜKƏ
Hansı günlərdə oruc tutmağın savabı daha çoxdur?
Sabah hava necə olacaq?
"Brent" markalı neftin qiyməti 50 dolları keçdi
Hulusi Akardan Fransa Senatının Qarabağla bağlı qətnaməsinə SƏRT REAKSİYA
Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsi sürücülərə müraciət etdi
"Qarabağda müharibə istənilən an başlaya bilər"
Uşaqların sosial-psixoloji inkişafı-7
Hicablı xanımlar üçün
Putindən Əliyevə dəvət
İngilis dili - XXXI dərs
Daha bir ştat 31 mart Soyqırımı Günü ilə bağlı qətnamə qəbul edib
Meyvələrin məzəli halları
Ledi Qaqa yeni Sevgilisi ilə-FOTO
Yaddaşı bərpa etmək olacaq?
Azərbaycanda şimşək çaxacaq, yağış yağacaq
İşində nömrə bir olmaq istəyənlər oxusun
Facebook-un əsas sirri... - İstifadəçilər üçün vacib xəbər
Məşhur aktrisa koronavirusa yoluxdu
Azərbaycan dilinin informasiya bazası yaradılacaq
Emberin məhkəmə rəyi üzə çıxıb
- ŞƏRHLƏR