Məsuliyyət hissinin insan xarakterinə necə böyük təsiri olduğunu hər birimiz gözəl bilirik. Uşaqlarımızda bu hissin var olması və onun hansı dərəcədə inkişaf etməsi barədə məlumat sahibi olmaq çox vacibdir. Elə məhz bu səbəbdən uşaq təlim-tərbiyəçisi Şahnaz Arasın
bu mövzuda olan fikirlərini sizə təqdim edirəm.
Bəli, uşağımızı tanımaq üçün müşahidə edəcəyimiz son məsələyə, müəyyən mənada zəncirin son halqası olan final hissəsinə gəldik. Final halqası, adından bəlli olduğu kimi, olduqca böyük əhəmiyyətə malikdir. Məsuliyyət deyilən məfhum sözlə, danışmaqla, müasir gənclərin dediyi kimi «nitq irad etməklə» və s. ilə öyrədiləcək bir məsələ deyildir. Olmadığı üçündür ki, müşahidə edilməsi də, öyrədilməsi də, mövcudluğu da, olmadığı da asan anlaşılmaz. İnsan ola bilmək, məsuliyyət sahibi olmaqdan keçər, deyə biləcək qədər mühüm bir qavrayışdır. Yaxşı-pis, az-çox fərq etməz, hər bir insan bu hissi mütləq daşıyır. Bu hissi ən az olaraq küçələrdə ağlını itirmiş, sadəcə tapdığı, hətta oğurladığı pullarla içki içən insan da daşıyır, bəlkə. O insan belə məsuliyyət sahibidir. Nəyin məsuliyyəti? Yaşamaq üçün lazım olan ehtiyaclarını qarşılamağın, sərxoşluğunu davam etdirə bilmək üçün içki əldə etməyin məsuliyyəti… Bu səbəbdən vurğulayaq ki, uşağımızı, «məsuliyyətsiz», - deyə damğalamaq qədər əcaib bir vəziyyət ola bilməz və olmamalıdır. Biz orta məktəbdə oxuyanda əks cinsdən olan böyüklər birbirlərinə belə yazardılar:
Nə xəstə gözlər sabahı,
Nə təzə ölünü məzar,
Nə də şeytan günahı,
Mənim səni gözlədiyim qədər…
Bu dördlüyə diqqət etsək, xalq arasında ən pis əməlləri ilə tanınan şeytanın belə bir güclü bir məsuliyyət daşıdığını görürük. Bu səbəbdən bizlər meyarımızı hazırlayarkən uşağımızın mütləq məsuliyyət daşıdığı amilini unutmamalı, gözdən qaçırmamalıyıq. Bizim vəzifəmiz uşağımızın daşıdığı məsuliyyətin dərəcəsini müəyyənləşdirməkdir. Belə düşünək; Ailəsinin illərcə məsuliyyətsiz olaraq səciyyələndirdiyi bir cavan oğlan bir gün birinə aşiq olur. Sevdiyi qızla evlənir. Birdən o məsuliyyətsiz, laqeyd gənc yoxa çıxır. Yerində məsuliyyət sahibi bir gənc görünür…. Ətrafdan isə gənc xanımına daima belə deyilir; «Bunu sən adam etdin» … Amma gerçək budur; eşq iki insanın eyni dili danışması, daha söz ağızdan çıxmadan bir-birini anlaya bilməsidir. Gerçək eşqi tapan bu gənc əslində özünü, maraq dairəsini müəyyənləşdirə bilən, anlayan və onunla eyni dili danışan bir insan tapmışdır. Bunun nəticəsində məsuliyyət duyğusunu göstərəcəyi şərait də üzə çıxmışdır…. Çünki onun maraq dairəsini müəyyənləşdirən həyat yoldaşı, məsuliyyətini də onun anlayacağı dildə ifadə etmişdir. Eyni şey, gənc bir qız üçün də keçərlidir…. Və buna bənzər daha bir çox nümunələr… Uşağımız, axşamadək televiziyanın qarşısından qalxmırsa, bilək ki, əslində biz onun maraq dairəsini və diqqətini məşğul edəcək sahəni müəyyənləşdirə bilməmişik. Ya da bəlkə də, gələcəkdə televiziya ilə bağlı bir sahədə çalışacaqdır, maraq dairəsi budur... Ancaq, əslində bu uşaq, əgər diqqəti yayınmadan saatlarla televiziyaya baxa bilirsə, bilinməlidir ki, bu uşaq gələcəkdə yüksək məsuliyyət hissinə malik böyük bir şəxs olacaqdır.
Qısacası, biz uşağımızın maraq dairəsini doğru müəyyənləşdirmədikcə onun daşıdığı məsuliyyət dərəcəsini də yoxlaya bilmərik. Bunun üçün də onunla eyni həyatı paylaşmış, eyni oyunu oynamış, maraq dairəsini doğru müəyyənləşdirmiş olmalıyıq…. Onun zövqlərini bilməliyik ….və s…və s… Bir sözlə, bir zəncirin halqaları dediyimiz və bu sətirlərdə qısa şəkildə toxunduğumuz bütün məsələləri eyni səviyyədə, hər bir cəhətə əməl edərək yerinə yetirməliyik ki, uşağımızı tanıyaq. Burada əsas məsələ tanımaq məqsədli olduğundan uşağımıza məsuliyyət hissini necə verəcəyimiz haqqında təlim-tərbiyəyə heç toxunulmamışdır. Necə ki həkimlər xəstəyə diaqnoz qoymadan müalicə edə bilmirlər, biz də uşağımızı əvvəlcə tanımalıyıq. Çox təfərrüata yer vermədən ana xətləri ilə anlatmağa çalışdığımız «uşağımızı tanımaq üçün lazımi maddələr» hissəsində bəzi mövzular çox mürəkkəb, ya da bəsit görünə bilər. Ancaq əslində bunların mürəkkəb olmadığı, çox da təfərrüatlı şəkildə, bütün incəlikləri ilə qələmə alınmadığı bilinməlidir. Təfərrüatlı görünsə belə, damlalar gölləri yaratdığı kimi, bu yazılanların da mütləq diqqətə alınması gərəyini vurğulayaq.
Uşaq təlim-tərbiyəçisi
Şahnaz Aras
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Bengünün HAMİLƏLİK xəbəri yayıldı
Kianu Rivz ilk dəfə ETİRAF ETDİ-FOTO
Maskalardan bu zaman imtina edəcəyik
Təkər, Lada adını qoymaq istədilər-FOTO
Üzdəki sızanaqlar nədən xəbər verir
Azərbaycanda güclü şaxtalar - RƏSMİ
Rahat yuxu üçün yataq dəstləri
Belə getsə, Azərbaycanda bir neçə ilə evlənməyə qız tapılmayacaq
Qəhvəli buz kubları (foto-resept)
Azərbaycanda 65 yaşdan yuxarı şəxslərin evdən çıxmasına nə vaxt icazə veriləcək? - RƏSMİ
38 yaşlı modeldən çimərlik FOTOsu
HAVA necə olacaq?-11 yanvar
Övladınızın istedadlı olmasını istəyirsinizsə...
Siqaret tərgitmək üçün.
Dekorasiyada qış rəngləri
5 yaşına kimi uşaqlarda qidalanma necə olmalıdır?
Səhər saatlarından düşmən rayonlarımızı artilleriya atəşinə tutub - RƏSMİ
Bu günün hava proqnozu-01.11.2013
Polyaklar dilimizi öyrənəcəklər
Günün qoroskopu: Bədxərclik etməyin!
Minsk sammitində razılıq əldə olunub
Hava xəbərdarlığı- qar, yağış qayıdır
Sağlam ayaqlar üçün baxım
I Vitse-prezident Mehriban Əliyeva konfransda çıxış etdi
Gürcüstanın yeni prezidenti Azərbaycana ilk rəsmi səfərinə gəlir
Buyurun, söz sizindir - "Bizim Tarla" Yaşıl noxud məhsulu
Kseniya Sobçak boşandı-SƏBƏB
Məşhurlara bənzəyən sadə insanlar (FOTO)
Suqovuşan kəndindən VİDEOREPORTAJ
Qonaq otağı üçün masa dekorasiyası
Mehriban Əliyeva: “Bu, ədalətin təntənəsidir”
Qəbul imtahanlarının vaxtı açıqlandı
Meg Ryan yenə uğursuz əməliyyat etdirdi-FOTO
Qoca qadın dəfnində "dirildi", ağladı - FOTO
AFFA tərəddüd etdi, Moldovanın yolu açıldı
Philips-dən yaşlılar üçün telefon
Barışdıqdan sonra İLK Dəfə əl-ələ-FOTO
Gel boyalarda xərçəng təhlükəsi aşkarlanıb
İki yaşlı uşaq maska taxmadığı üçün ailə təyyarədən qovuldu - VİDEO
Taksilərdə qiymət artımı olacaqmı? - VİDEO
Daxili İşlər Nazirliyindən əhaliyə XƏBƏRDARLIQ
Yeni il üçün hazırlanan salatlar (2) (foto resept)
Bizdə hansı vitaminlər çatışmır?
Gəlinlik modelləri
O ölməlidir ki, biz yaşayaq - 10 min ağcaqanad və Bekhem
Gecə geyimləri-2
Övladımız üçün uşaq bağçası seçərkən nələri bilməliyik?
Nazirlikdən hava ilə bağlı açıqlama
Bu işçilərin maaşı artırıla bilər
Mars torpağı Yerdə analiz ediləcək
- ŞƏRHLƏR