Azərbaycan memarlığında möhtəşəm yeri olan Şəki Xan sarayı hər bir qonağını təəccübləndirən orijinal sənət əsəridir. Dünya abidələri siyahısına daxil edilmiş bu sarayın özünəməxsus inşa üslubu var. Burada tətbiqi incəsənətin bir çox növləri, eləcə də XVII-XIX əsrlərə məxsus divar rəssamlığı nümunələri öz əksini tapmışdır.
Şəki xanlarının yay sarayı olan bu binanın kim tərəfindən tikdirilməsi haqqında dəqiq elmi məlumat yoxdur. Bəzi mənbələrə əsasən saray Azərbaycanda ilk müstəqil xanlığın əsasını qoyan Hacı Çələbi xanın nəvəsi Məhəmmədhüseyn xanın dövründə tikilmişdir. Hüseyn xan eyni zamanda "Müştaq" təxəllüsü ilə şeirlər yazdığına görə saray bəzi mənbələrdə "Müştaq imarəti" kimi qeyd olunmusdur. Tarixi mənbələrdə Hüseyn xanın əmisi tərəfindən burada əsir saxlanıldığı və boğularaq qətlə yetirildiyi göstərilir. Qeyd edək ki, Hüseyn xan Müştaq Azərbaycanın məşhur şairləri Molla Pənah Vaqif və Molla Vəli Vidadi ilə dost olmuşdur. Vidadi öz "Müsibətnamə" əsərini də onun ölümü münasibətilə yazmışdır. Başqa bir mənbədə isə bu binanın XVIII əsrin sonunda Məhəmmədhüseyn xanın oğlu
"Məhəmmədhəsən xan divanxanası" adlandırdığı xəbər verilir.
Şəki Xan sarayı üzü cənuba baxan ikimərtəbəli binadır. Binanın bir cərgədə yerləşən üç hissəsi bir-birindən dəhlizə ayrılır. Mərtəbələrin quruluşu eynidir.
Bura yolu düşən hər bir şəxsi, ilk növbədə, heyrətə gətirən binanin fasadındakı şəbəkə pəncərə və qapılardır. Dünyada analoqu olmayan bu şəbəkələr çox xırda həndəsi fiqurlardan ibarətdir. Şəbəkəni yaradan ağac parçalarının aralarına müxtəlif rəngli şüşələr daxil edilmişdir. Hər bir kvadrat metrdə orta hesabla 5000, mürəkkəb yerlərdə isə 14000 ağac və şüşə element vardır. Rəngli şüşələrdən düşən işıq divarlarda və döşəmədə əks olunaraq əlvan şəbəkə kölgələri yaradır. Ən maraqlısı isə odur ki, şəbəkələrin hazırlanmasında və ümumiyyətlə, binanın tikintisində nə yapışqandan, nə də mismardan istifadə edilib.
Binanın daxilində həndəsi və nəbati naxışlara, quş şəkillərinə, süjetli rəsmlərə, döyüş və ov səhnələrinə daha geniş yol verilib. Zövqlə işlənmiş taxçalar, güzgülü buxarılar əsl sənət nümunəsidir. Taxçalar Nizami Gəncəvivinin "Leyli və Məcnun" poemalarına çəkilmiş illüstrasiyalarla bəzədilib. Salonun qalan sahəsi isə rəsmli, ornamentli şəbəkələrlə işlənib. Otaqların divarları ilə yanaşı tavanı da incə naxışlar bəzəyir.
Şəki Xan sarayının memarı şirazlı Zeynal Abidin olmuşdur. Divar rəsmləri XVIII əsrdə yaradılsa da, sonralar dəfələrlə bərpa edilib. Sarayın divar təsvirlərini işləyən bir neçə nəqqaş və ustanın adı binanın içində müxtəlif yerlərdə yazılıb. Burada şuşalı usta Qəmbərin, şamaxılı ustalar Əliqulu və Qurbanəlinin, rəssam-nəqqaş Mirzə Cəfərin adlarına rast gəlmək mümkündür. Divarlardakı kitabələrdən məlum olur ki, həmin sənətkarlar XIX əsrin sonunda binada işlətmişlər.
XVIII əsrdə ilk təsvirləri işləyən nəqqaşın adı isə bunların içində qeyd edilməyib. İkinci mərtəbənin tavanındakı təsvirdə usta Abbasqulunun adı yazılıb. Ancaq Abbasqulunun bu təsvirləri nə vaxt işləməsi haqqında əlimizdə heç bir məlumat yoxdur.
Bu gün Şəki Xan sarayı öz gözəlliyi, qədimliyi, qeyri-adi memarlıq üslubu ilə turistlərin ən çox üz tutduğu məkanlardandır. Sarayın qarşısında əkilmiş yüzillik xan çinarlar isə sanki tarixin səhifələrindən göz açır, gələnləri XVIII əsrə dəvət edir.
XƏBƏR LENTİ
Bayranqabağı hava
Ən yaxşılar seçilir
İtin-pişiyin nə xeyri var?
İşıqlı gecələr və zülmət gündüzlər şəhəri
Muğamımız Rusiyada səslənəcək
Üç dövlət universiteti distant təhsil sisteminə keçdi
Gül kələmi salatı (foto resept)
Koronavirusa qalib gəlmək üçün 5 qayda
Ayaqqabı təmizliyi üçün praktik üsullar
Azərbaycan Mərkəzi Bankının valyuta məzənnələri
Hava haqqında
Günün qoroskopu:Dəyişikliklərə hazır olun
Qeyri-adi eynəklər
Bakı məktəblərinin I sinfinə qeydiyyatdan keçən şagirdlərin sayı açıqlandı
HAVA necə olacaq?- 11 MART
İlham Əliyev Moskvada keçirilən üçtərəfli görüşü bölgənin inkişafı üçün vacib adlandırıb
Bakı 2015-də ilk medalımızı qazandıq
Sami Yusifdən Azərbaycana dəstək
I siniflərə qəbulun vaxtı uzadıldı
Bu qızla kim evlənsə 10 milyon alacaq-FOTO
Azərbaycanda uşaqların qeysər kəsiyi ilə dünyaya gəlməsinə tibbi komissiyalar icazə verəcək
Dekorasiyada qara rəng dəbi
Bakıda çörək daşınmasında qadağa olacaq?
Manikürdə yarım ay trendi
Qışda maskalardan düzgün şəkildə istifadə etməyin qaydaları açıqlandı
Cəbhə xəttində gərginlik
Çində dünyanın ilk sürətli asma dəmir yolu körpüsü açılır
"Victoria's Secret"in yeni mələkləri seçildi-FOTO
Murad Dalkılıç Bakıya gəlir
Ördək əti hansı xəstəliklərə faydalıdır
Rəngarəng çantalar
Yaponların qeyri-adi icadı
Jerar Depardenin məhkəmə işi ləğv olundu-FOTO
YENİLİK! Nazirlik valideynlərin istəyini nəzərə aldı
Azərbaycanlı körpəni erməni gülləsindən möcüzə qurtardı
Bakı metrosu mayın 11-də işini bərpa edir? - RƏSMİ CAVAB
Rusiya Qarabağa girərsə, Türkiyə NƏ EDƏCƏK?
Bu ilin ən gözəl 15 qadını
Hər yaşa uyğun makiyaj
Sobada kartoflu toyuq (foto-resept)
HAVA necə olacaq?- 5 fevral
"Türkiyə Avropa Birliyini təhdid etməsin" - Jan Klod Yunker
"Neftçi" üçün "ölüm-qalım" matçı
Şeyma Acunu sildi
Hikmət Hacıyevdən “Sərhədsiz Reportyorlar”a və ATƏT-ə çağırış
Bill Qeyts koronavirus testləri barədə: “Boş yerə pul itkisidir”
Eşq dəryası
Nəhəng uşaq böyüyür
Sürücülərə XƏBƏRDARLIQ: "Noyabr və dekabr ayını gözləməyin"
Kəlbəcər meşələri erməni barbarlığı ilə üz-üzə: Təbiətin rəngini qaytaracağıq - VİDEO
- ŞƏRHLƏR