Mart Soyqırımı və ya Mart Hadisələri — 1918-ci ilin 30 mart və 3 aprel tarixləri arasında Bakı şəhərində və Bakı quberniyasının müxtəlif bölgələrində, eləcə də Şamaxı, Quba, Xaçmaz, Lənkəran, Hacıqabul, Salyan, Zəngəzur, Qarabağ, Naxçıvan və digər ərazilərdə Bakı Soveti və daşnak erməni silahlı dəstələrinin azərbaycanlılara qarşı törətdikləri qırğın.
Rəsmi mənbələrə əsasən soyqırımın nəticəsində 12 minə yaxın azərbaycanlı qətlə yetirilmiş, on minlərlə insan itkin düşmüşdür. Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin 26 mart 1998-ci il tarixli Sərəncamı ilə 31 mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü kimi qeyd olunur.
Üç gün davam edən qırğın zamanı erməni silahlıları bolşeviklərin köməyi ilə azərbaycanlıların yaşadıqları məhəllələrə qəflətən basqınlar etmiş, əhalini uşaqdan böyüyədək qətlə yetirmişdir. Həmin dəhşətli günlərin şahidi olmuş Kulner familiyalı bir alman, 1925-ci ildə Bakı hadisələri barədə bunları yazmışdır: “Ermənilər müsəlman (azərbaycanlı) məhəllələrinə soxularaq hər kəsi öldürür, qılıncla parçalayır, süngü ilə dəlmə-deşik edirdilər. Qırğından bir neçə gün sonra bir çuxurdan çıxarılan 87 azərbaycanlı cəsədinin qulaqları, burunları kəsilmiş, qarınları yırtılmış, cinsiyyət orqanları doğranmışdır. Ermənilər uşaqlara acımadıqları kimi, yaşlılara da rəhm etməmişdilər.” Gənc qadınların diri-diri divara mıxlanması, ermənilərin hücumundan sığınmağa çalışan iki min nəfərin yerləşdiyi şəhər xəstəxanasının yandırıldığı da bu dəhşətli faktlar sırasındadır.
İrəvan quberniyası, Şərur-Dərələyəz, Sürməli, Qars və digər ərazilərdə azərbaycanlıların qırğınının fəal iştirakçılarından biri olmuş erməni zabiti Ovanes Apresyanın xatirələri əsasında amerikalı aqronom Leonard Ramsden Hartvill “İnsanlar belə imişlər” adlı kitab yazmışdır. Ovanes Apresyan kitabın müəllifi ilə söhbəti zamanı ermənilərin, ingilislərin və rusların yardımı ilə öz məqsədlərinə çatdıqlarını qeyd edərək, təkcə Bakıda Mart qırğını zamanı iyirmi beş min azərbaycanlının qətlə yetirildiyini bildirmişdir.
Bu hadisələrin dəhşətini göz önünüzə gətirməyiniz üçün 1918-1920-ci illərdə mövcud olmuş Azərbaycan Demokratik Respublikası hökumətinin, Fövqəladə İstintaq Komissiyasının materiallarından bəzi çıxarışları nəzərinizə təqdim edirik:
1918-ci ilin mart-aprel aylarında Şamaxıda 8 minə qədər dinc sakin qətlə yetirilimişdir. Şamaxı Cümə məscidi də daxil olmaqla əksər mədəniyyət abidələri yandırılmış və uçurulmuşdur.
Cavanşir qəzasının 28 kəndi, Cəbrayıl qəzasının 17 kəndi tamamilə yandırılmış, əhalisi məhv edilmişdir.
1918-ci il aprelin 29-da Gümrü yaxınlığında əsasən qadınlardan, uşaqlardan və yaşlılardan ibarət 3 min nəfərlik azərbaycanlı köçü pusquya salınaraq son nəfərinədək məhv edilmişdir.
Erməni silahlı dəstələri Zəngəzur qəzasında 115 azərbaycanlı kəndini məhv etmiş, 3257 kişi, 2276 qadın və 2196 uşağı öldürmüşdülər. Bütövlükdə bu qəza üzrə 10068 azərbaycanlı öldürülmüş və ya şikəst edilmiş, 50000 azərbaycanlı qaçqın düşmüşdür.
İrəvan quberniyasının 199 kəndində yaşayan 135 min azərbaycanlı məhv edilmiş, kəndlər isə yerlə yeksan edilmişdir. Erməni silahlı dəstələri daha sonra Qarabağa yürüş etmiş, 1918-1920-ci illər arasında Qarabağın dağlıq hissəsində 150 kənd dağıdılımış, əhalisi məhv edilmişdir.
XƏBƏR LENTİ
Adınıza saxta profil yaradılıbsa...
Uşaqlı ailələr üçün ən yaxşı 10 otel
İran Bakıdan üzr istədi
Qadın.Netlilərin "16 yaşında özünə məktub"ları (son)
Daha aktiv Porsche 911 Turbo
Salvador Dalini "Diriltdilər"-FOTO
Azərbaycanda küləyin sürəti saniyədə 34 metrə çatıb - FAKTİKİ HAVA
Koronavirusun simptomsuz daşıyıcıları ilə bağlı maraqlı açıqlama
Madonnanın 3 yaxını eyni gündə koronavirusdan öldü
Hande Erçelin anası öldü
Pensiya sistemi təkmilləşdiriləcək - RƏSMİ
​İpoteka ilə ev almaq istəyənlər, mütləq oxuyun!
Üzü tamamilə yanmış xanımın dəyişimi- VİDEO
Qısqanclıq sizi bitirməsin!
Parıltılı dəri effekti
İsrail mətbuatı Azərbaycanın Birinci Xanımından yazdı
Şokoladlı, kokoslu tort (foto resept)
Hava haqqında
Nazirlik daha bir qazinin ailəsini mənzillə təmin etdi
Damla şokoladlı şirniyyat (foto resept)
Günəşdə olan partlayışlar yerdə təlatümlərə səbəb olub
Güllərimizi düzgün seçək
Modelyerlər deyir ki...
Natəvan K:"Əkiz oğlan uşaqlarını oğurlayardım..."
"Körpə gəzintidə"nin balaca qəhrəmanı əkiz imiş - FOTO
Qovuşmadığı sevgilisi üçün 40 kiloqram arıqladı - FOTO
Qoç bürcü qadınına nə hədiyyə etməli?
Qadın.Net-lilərin 2012-ci il görüşlərinin davamı
Uzunömürlü ailələrin sirri
Uşaqlarımıza nə izlədək: "supermən", "hörümçək adam", yoxsa?..
Pazllar ("Jack Frost-yuxu qoruyucuları")
Günün qoroskopu: qəfil dönüşdə xeyir var
Hava haqqında - 31.08.2013
Mənzildə olan sayğacların oxunması dayandırılır - RƏSMİ
Elvis Preslinin alt paltarı hərraca çıxarılacaq - FOTO
Sabah Günəş tutulması olacaq
Rəcəb Tayyib Ərdoğan Bakıya gələcək
Qayda pozuntuları mobil telefonlara göndəriləcək
Nəhəngliyi ilə seçilən 10 gəmi
Hadisədən “Bahar hissləri” paylaşımı - FOTO
Bütün bədəni döymə olan qadından inanılmaz addım
Rusiyadan Bakıya dəstək
Dünyadakı analar
Binanıza istilik gəlmirsə, narahat olmayın: "Sabah axşama kimi..."
Qarabağ əlillərinin etirazı
Ən varlı məşhur o seçildi
4 yaşında 7 fərqli dildə danışan Bella
12 dekabr – Ümummilli lider Heydər Əliyevin anım günüdür!
"Azərbaycanın hərb yolunu seçməsi qaçılmaz olacaq"
Tramp 2 milyon dollar cərimələndi-SƏBƏB
- ŞƏRHLƏR