Heyvanlarla birlikdə yaşamağın insan sağlamlığına bir çox faydası olduğunu bilirik. Bəs kiçik yaşdan etibarən pişiklərlə birlikdə yaşayan, onlarla böyüyən uşaqları necə bir gələcək gözləyir? “Kedici” jurnalı rəhbəri doktor Tarkan Özçetin, 5 yaşına qədər pişiklərlə böyümüş uşaqların necə və niyə sağlam olduğundan yazdı: Sağlam nəsillərin zəmanəti pişiklərdir. Heç unutmaram, illər əvvəl kilinikama pişik sahibi olmaq üçün yoldaşı Ankarada diplomat olan hamilə bir Amerikalı xanım gəlmişdir. Hansı ki, çoxumuzun həyatında ən az bir dəfə şahid olub gözlərinə inanmadığı, yerə düşən əmziyi bir başa körpəsinin ağzına verən o məsuliyyətsiz, qərbli, amma pis analardan biridir. Əminmisiniz deyə soruşmuşdum, istər-istəməz . İndiyə qədər deyil, niyə hamiləliyin son dövründə evlərinə pişik almaq istəyirdilər? Ağlım kəsmirdi. Doğulacaq körpəmin sağlamlığı üçün demişdir. Doktoru məsləhət görmüş, doğuşdan əvvəl evdə mütləq pişik və ya it olmasını söyləmişdir. Bizdəki çox həkimlər (hələ o illərdə) uşaqların sağlamlığı üçün buna şiddətlə qarşı çıxarkən, evdə olan iti pişiyi uzaqlaşdırılmasını istərkən necə olur, başqa bir həkim belə bir məsuliyyətsizlik sərgiləyə bilirdi? Məgər bir bildikləri varmış: “Gigiyena hipotezi” həddən çox gigiyenik mühitin və bu gigiyenanı təmin etmək üçün istifadə edilən məhsulların həm özümüz, həm də pişiyimiz üçün nə qədər təhlükəli olduğunu qeyd etmişdim. İndi bu gigiyena tutqusunun, insanlarda xüsusilə uşaqlarda, təxmin belə edə bilməyəcəyiniz qədər qalıcı sağlıq problemlərinə səbəb ola biləcəyini anlatmağa çalışacayıq. İmmunitet sistemi və ya vücudun müdafiə sistemi, adı nə olursa olsun, bu sistemin vəzifəsi, vücudumuza təhdid ola biləcək və xəstə edə biləcək bütün amillərə (bunlar bakteriya, virus, göbələk, parazit, hətta xərçəng hüceyrələri belə ola bilir) qarşı qorumaq və savaşmaqdır. İmmunitet sistemi inkişaf etmiş bir fərdin elə də asan xəstələnməyəcəyi çox dəqiq söylənə bilər. Bu sistem həyatın ilk günlərindən hətta ana bətnində inkişaf etməyə başlayır və inkişafının böyük bir hissəsini (bura çox vacibdir) 5 yaşına gəldiyində tamamlayır. Yəni doğuşundan 5 yaşına gələnə qədər yaxşı bir inkişaf göstərən immun sisteminə malik uşaqlar, ömrü boyu elə də asanlıqla xəstə olmurlar. Elə isə canımızdan çox sevdiyimiz uşaqlarımızın bu sistemlərinin inkişafı üçün nəyə ehtiyacları var? Cavab çox sadədir, amma bir o qədər də təəccüblüdür: Mikrob. Bəli səhv oxumadınız, 0-5 yaş arasındakı körpələrin, daha sonrakı həyatlarının bütün mərhələlərinə müsbət təsir edəcək sağlam bir immunitet sisteminə sahib olmaları üçün mikroblarla təmasda olmaları, tanış olmaları və onlarla mübarizə aparmaqları lazımdır. Bu olmazsa nə olar? Açıq demək lazımsa bu sistemin ağlı qarışır. Tanımadığı, bilmədiyi mikrobların əvəzinə savaşacaq başqa şeylər axtarır. Məsələn, polenlərə (çiçək tozu) həvəs göstərir. Nəticə: Allergiya. Mikrobsuz, təmiz mühitdə böyüdülən bu fərdlər ağıla gələ biləcək hər şeyə allergiya və sonrasında astmaya yoluxa bilir.
Ağardıcı iyi qoxan mühitlərdə doğulub böyüyən, ən kiçik temperatur yüksəlməsində dərmanlara və antibiotiklərə bulanan körpələrin müqavimət sistemlərinin daha da zəifləyir. Sistem öz vücudundakı hüceyrələri düşmən zənn edir və onlarla mübarizə aparmağa başlayır. Nəticə, allergiyadan daha da qorxulu: Otoimmun xəstəliklər yaranır. Bir çoxu uşaq deyilə biləcək yaşlarda meydana çıxan xəstəliklərdən bir neçəsi: Tip 1 diyabet ( şəkər xəstəliyi), MS (multiple skleroz), lupus ( qırmızı qurd eşənəyi) seliakiya siyahı, çox təəssüf belə davam edir və çox təəssüf heç birinin dəqiq müalicəsi yoxdur. İl 1989, David Strachan adlı bir araşdırmaçı, yuxarıda anladmağa çalışdığımız “gigiyena hipotezi” deyə bir hipotez ortaya atır. Keçən 27 il içində, bu hipotezin (doğruluğu ya da səhvliyi hələ isbatlanmamışdır) doğruluğunu sübut edən yüzlərcə araşdırma aparılır. Ancaq bu təcrübələrin heç biri nə mediada, nə də başqa yerlərdə gündəmə gəlmir. Hətta gigiyenik hipnozu elmi mühitlərdə çürüdülməyə çalışılır, bunda uğursuz olunsa da sanki bunu həmişə hipotez olaraq qalması istənilir.
Dr.Tarkan Özçetin
XƏBƏR LENTİ
Michael Grab
Təbii ağrıkəsici olan 5 qida
Ən güclü smartfonların reytinqi - SİYAHI
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?-5 Fevral
Məşhur aktrisaya 2milyonluq TƏKLİF
Hava haqqında - 09.11.2013
Rus dili - Цц
Ləkələrə qarşı ən sadə 5 resept
Prezidentin köməkçisi Ermənistanın saxta məlumatlar yaymasından danışdı
Vilayət Eyvazovdan yeni TƏYİNAT
87 kq arıqlayan qadın bodibildinq turnirinə qatıldı-FOTO
Borclarınız varkən evlənməyin
Məşhurlar film üçün məşqlərə başladılar
Həyatı sıfırlanmağın və təmizləməyin yolları
2-ci sinif üçün belə dərslik olarmı?
Azərbaycanda xanımların "arıqlamaq" səhvi
Reanimasiyada olan xəstələrin sayı açıqlandı
Sevmək qovuşmaqdır, sən heç narahat olma
Gəncədə ölkədə analoqu olmayan ticarət mərkəzi tikilir
Rusiya Suriyadan qoşunlarını çıxarmaq qərarına gəlib
Qaşlı gəlin ayaqqabıları
Sentyabr ayında hansı ərzaqlara üstünlük verməliyik?
Hadisələrə baxış tərzimiz
7 yaşlı "qoca uşaq" görənləri heyrətləndirir - FOTO
Alla Puqaçovadan nəvəsinə 60 milyonluq toy hədiyyəsi
Bayramda yolda qala bilərsiniz
Pişik balası bilib aldılar, puma çıxdı - FOTO
İslam Əməkdaşlıq Təşkilatından Ermənistana qarşı sərt addım
Amaliya Pənahova ilə vida mərasimi sabah olacaq
Vaxtsız yaranan qırışların həlli üçün...
Rusiya öz “iPhone”unu buraxacaq
Bakının mərkəzində girişi qadağan olunmuş "nəhənglər" nə gəzir?
Sevgidən nifrətə bir addım
Alimlər insan ömrünün orta həddini açıqlayıblar
Mükəmməl qadının 5 xüsusiyyəti
Sevgi ruhu canlandırır
Azərbaycan Avro-3 standartlarının tətbiqinə başlayır
Rusiya Universitetinə qəbul başlayır
Almaniyada dünyanın ilk insan başı transplantasiyası əməliyyatı keçiriləcək
Uşaqların ürəyini yoxlatdırmaq mütləqdir
Məktəbli uşaqların kürək çantalarından istifadəsi
Hamilə qadın müayinə zamanı bətnində qəribə varlıq gördü - FOTO
Nataşa Koroleva boşanır?
Qızdırmanı 2 saniyəyə ölçən yeni termometr - VİDEO
Toyuq içalatından peraşki (foto resept)
Bal ilə gələn gözəllik
Aydilge 35 kq-lıq gəlinlik geyinəcək-FOTO
Finlandiya Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasında irəliləyişin tərəfdarıdır
Polis hovuza düşən maralı xilas etdi – FOTO
Qayınanasının dedikləri yalan çıxdı-FOTO
- ŞƏRHLƏR