“Jazz” sözü ilk dəfə 1909-cu ildə «Uncle Josh in Society» mahnısında səslənmişdir və reqtaym – rəqs tipi mənasını daşıyırdı. Mətbuatda isə “Jazz” sözü ilk dəfə 1913-cü ilin mart ayında işlədilmişdir. Bu San-Fransiskoda olmuşdur. Bundan 4 il sonra Amerika jurnallarından biri “Literary Digest” öz oxucularına məlumat vermişdir ki, — “Jazz elə bir musiqidir ki, adamları özlərini əsdirməyə, tullanıb düşməyə məcbur edir.”
O dövrlər Amerikada dəbdə olan zənci musiqi folklorları formalarından olan fəhlə mahnıları, ənənəvi rəqslər, blüzlər, spiriçuelslər və s. bərabər “jazz” da populyarlaşmağa başlamışdır. Bu musiqidə təmiz zənci xalq mahnıları elementləri vardır.
“Jazz” sözünün yaranmasının başqa versiyaları da mövcuddur. Belə təxmin edənlər vardır ki, “jazz” sözü hələ XIX əsrin ortalarında işlədilmişdir. Zəncilərdə “jazz”- “emosional, gümrahlaşdırıcı qışqırıq” adlandırılır. Çox güman bu söz zənci sözü olan “jaiza” sözündən, tərcümədə — “təbillərin səsi” və ya ərəbcədən “jazib” – “cəzb edən, cəlb edici” mənasındadır.
“Jazz”dan söhbət gedərkən məşhur caz ustaları və cazın əsasını qoyanlardan müğənni və truba ifaçısı – Lui Armstronq, pianoçu – Celli Roll Morton, truba ifaçısı – Kinq Oliver və klarnet ustası Conni Dods yada düşür.
“Jazz”əslində Afrika və Avropanın ənənəvi musiqisinin birləşməsindən yaranmışdır. Amerikaya Afrika mədəniyyəti və musiqisi X.Kolumbun kəşfindən sonra gəlmişdir. O vaxtdan ki, Amerikaya Qərbi Afrikadan zənci qullar gətirilirdi. Afrika cazı daha ritmik, plastik və improvizasiyaya yatımlıdır. Avropa cazı isə hormonik səsli və major – minor not düzülüşlüdür.
“Jazz”ın ilk yaranması və ifası barədə tam dəqiq məlumat yoxdur. Bu barədə hələ də mübahisələr, mülahizələr gedir. Mülahizələrin birində deyilir: “jazz” emosional ruhani musiqidən yaranmışdır. Yəni ABŞ-ın şimalında məskunlaşmış, protestant inamını təzə qəbul etmiş zəncilərin ruhani musiqisi olan “spirituals”dan törəmişdir. Başqa bir versiyaya görə,”jazz” Amerikanın cənubunda məskunlaşmış afroamerikalılar tərəfindən yaranmışdır. Bir sözlə, versiyalar çoxdur və müxtəlifdir. Amma bir şey həqiqətdir və dəqiqdir ki, “Jazz” ABŞ-da yaranmışdır. Daha dəqiq desək, Nyu-Orleanda. Nyu- Orleana «“Jazz” musiqisinin mərkəzi» adı verilmişdir. İlk “Jazz” qramofon valına elə Nyu-Orleanda yazılmışdır. Bu vallara 1917-ci il fevralın 26-da «Original Dixieland Jazz Band» musiqi kollektivinin ifasında caz musiqisi yazılmışdır.
Azərbaycan cazının bünövrəsi 30-cu illərin sonunda Niyazi və Tofiq Quliyevin yaratdığı «Dövlət Cazı» adı ilə tanınan Dövlət estrada Orkestri tərəfindən qoyulmuşdur. Ansamblın ilk tərkibi üç trombon, eyni sayda truba, beş saksafon, royal, gitara və zərb alətlərindən ibarət idi. Böyük Vətən Müharibəsindən sonra «Dövlət cazı»na Rauf Hacıyev rəhbərlik etmişdir.
60-cı illərdə Qara Qarayev, Niyazi, Tofiq Quliyev və Rauf Hacıyevin dəstəyi və rəhbərliyi ilə Azərbaycanda estrada və caz musiqisinin ikinci həyatı başlanır; «Qaya», Rafiq Babayevin kvarteti yaranır və nəhayət Vaqif Mustafazadə dövrü başlanır. Dahi bəstəkar Vaqif Mustafazadə (1940-1979) «caz-muğam» adlandırılmış Azərbaycan klassik cazının banisidir.
Aynur Alimuradbəyli
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Azərbaycan 900 yeni vaqon alacaq
Badə-badə "yuxarıya"
Yemək görünüşlü üzüklər
Günün qoroskopu: romantik hisslərə qapılmayın
Əfqanıstanda təyyarə qəzasında ölənlərin cəsədlərinin laborator müayinəsinə başlanılıb
Boyunuzu uzun göstərmək üçün necə geyinməlisiniz?
Bolqar bibərinin bilmədikləriniz faydaları
Leyla Əliyeva sahibsiz itlər haqqında...
Test imtahanının taleyi sual altındadır
Hicablı xanımlar üçün
"Fənərbağça" Azərbaycana gəlir
2011- Dovşan ili
Vladimir Putin Prezident İlham Əliyevi təbrik edib
Emin Ağalarov “Jara-2020”nin taleyinə aydınlıq gətirdi
Müqəddəs Ramazan ayının ilk günü məlum oldu
Çində satıcısız mağazalar istifadəyə veriləcək
Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsal həcmi artıb
Günün qoroskopu: maraqlarınızı qurban verməyin
Buqələmun yoxsa insan?!
Azərbaycanda koronavirusdan daha 1 nəfər öldü: 17 yeni yoluxma - RƏSMİ
Şəmkirdə tibb məntəqəsi tikiləcək
Silahlı Qüvvələrin şəxsi heyəti Bakıda nizami yürüş edib
2018-ci ilin ən çox qazanan aktyor bəlli oldu-FOTO
Venesuela prezidenti Obamadan xahiş etdi
Ketrin Zeta Cons qızı ilə ilk dəfə-FOTOsessiya etdirdi
İran kosmosa insan göndərəcək
Azərbaycanda müəllimlərin əmək haqları ilə bağlı yenilik gözlənilir
Qozlu tort (foto resept)
Göz rənginə görə göz qələmi seçimi
Azərbaycanda koronavirusa ilk yoluxma halı qeydə alındı
Bundan sonra "Whatsapp" internetsiz olacaq - YENİLİK
"Ebola" virusunu 15 dəqiqəyə aşkarlayan preparat hazırlandı
Ledi Qaqa və Madonna illər sonra barışdı-FOTO
Avropa Oyunları neçəyə başa gəldi?
İğdırlılar Ermənistan sərhədinə yürüş edəcəklər
Küçə sənəti - 2
Koronavirus infeksiyasının smartfonun və əsginasın üzərində qalma müddəti açıqlandı
Metroda daha bir yenilik
Mobil telefonlar haqqında bilmədiklərimiz
Ramazan ayının ilk gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
Duz terapiyası
Stomatoloqdan qorxanlar oxusunlar!
Güclü yağış Gəncədə 34 evi uçurdu
Azərbaycanda bu şəxslərin evdən çıxmasına verilən icazə ləğv edilir - RƏSMİ
Yuxular və yuxuyozmalar (5)
Limon içlikli peçenye (foto resept)
Mehriban xanım Heydər Əliyevi andı
“Odnoklassniki”də video avtomatik işə düşəcək
Vulkan fermeri milyonçu etdi
Atanızla yaşadığınız ən xoş və kədərli bir anınız
- ŞƏRHLƏR