Süd
Südün tərkibində 200-dən çox faydalı maddə ,o cümlədən insan orqanizmi üçün zəruri olan zülal ,yağ,karbohidratlar ,mineral maddələr ,vitaminlər ,üzvi turşular ,fermentlər və hormonlar var. Yayda sağılan südün tərkibində A,D,E vitaminləri ,qışda sağılan süddə isə B qrupu vitaminləri daha çox olur. Orqanizm süd zülalının 75 -96%- ini mənimsəyir .İnsanların qidasında əsas inək südündən istifadə edilir.Yaşayış yerindən və milli ənənələrdən asılı olaraq qoyun ,keçi ,camış ,dəvə ,at ,maral südü də işlədilir.Müxtəlif heyvanların südünün kimyəvi tərkibi (%-lə) və enerji dəyəri cədvəldə göstərilib. 
|
Südün növu |
Quru maddə |
Yağ |
Zülal (Kazein) |
Süd şəkəri (laktoza) |
Mineral maddə |
Enerji dəyəri(100q-da kkal ilə) |
|
İnək südü |
13,0 |
3,9 |
2,7 |
4,7 |
0,7 |
69 |
|
Camış südü |
17,9 |
7,7 |
3,8 |
4,8 |
0,8 |
110 |
|
Dəvə südü |
13,6 |
4,5 |
2,6 |
4,9 |
0,7 |
76 |
|
At südü |
10,7 |
1,8 |
1,2 |
6,4 |
0,4 |
52 |
|
Keçi südü |
13,4 |
4,3 |
3,0 |
4,5 |
0,8 |
73 |
|
Qoyun südü |
18,3 |
7,2 |
4,5 |
4,6 |
0,9 |
109 |
|
Maral südü |
33,8 |
18,7 |
8,3 |
3,6 |
1,4 |
230 |
Bal
Bal bir çox müalicəvi xüsusiyyətlərə malikdir. Lakin bunun üçün ancaq təmiz ,qarışıqsız bal götürülməlidir.
Xalq arasında balı su ilə qarışdırıb (1 stəkan suya ,1 çay qaşığı )qarın işlədici dərman kimi və soyuqdəyməyə qarşı səhər ac qarına içərlər.Balı 1 stəkan su ,ya da yerkökü şirəsi ilə içdikdə nəticəsi daha yaxşı olur.Balı göz xəstəliklərində islatma kimi ağrıyan gözə qoyur ,ya da 20% -li məhlulu xronik zökəmdə və hətta özenada buruna çəkildikdə yaxşı kömək edir.Gözün ətrafı yananda bal ilə islatma qoymaq olar.Boğaz ağrısında bal ilə boğazı qarqara etmək yaxşı təsir edir.Bundan başqa bal bir çox dərmanların tərkibinə də daxildir.
Ağ baş kələm
