Qadin.NET / Niyə duzdan az istifadə etməliyik?

Niyə duzdan az istifadə etməliyik?

 

Niyə duzdan az istifadə etməliyik?

Həddindən artıq duz istifadə etmək hansı sağlamlıq problemlərinə gətirib çıxara bilər? Səbəb çox duz istifadəsidirmi? Duz istifadəsinin ideal miqdarı nə qədər olmalıdır? Duzu azaltmaq üçün nə etməliyik? Mütəxəssislərin verdiyi cavablarla tanış olun...  

Duzdan niyə çox istifadə edirik?
Əksər vaxt insanlar yeməyin dadına belə baxmadan duza yönəlirlər. Başqa bir səbəb də çox istifadə edilən qidalarda duzun çox olmasıdır. Bu da ehtiyacımızdan çox duz istifadə etməyimizə səbəb olur. Duzlu yedikcə daha da çox duzlu yeməyə yönəlirik.   
Hansı qidalardan daha çox duz alırıq?   
Diyetoloq Çıtaka görə - çörək, zeytun, pendir, turşu, konserv, ketçup, duzlu quru qidalar və cips kimi qidalardan çox duz alırıq.   
Niyə duzdan az istifadə etməliyik?

Həddindən artıq duz istifadəsi hansı sağlamlıq problemlərinə gətirib çıxarar?

Daxili xəstəliklər üzrə mütəxəssis Dr. Enver Göncüoğlu duzdan çox istifadə etmənin səbəb olduğu sağlamlıq problemlərini belə sıralayır:   
Süfrə duzu kimi bilinən maddənin əsl adı natrium xloriddir. Bunun 60%-i xlor, 40%-i isə sodiumdan əmələ gəlir. Yəni 100 qram süfrə duzunun 40 qramı sodiumdan ibarətdir. Aparılan araşdırmalar nəticəsində gündəlik 2.3 qramdan çox natrium (təxminən 5.8 qram süfrə duzu) qəbul edənlərdə yüksək təzyiq xəstəliyinə daha çox rast gəlinmişdir. Buna qarşı gündəlik 1.2 qram natrium (2.8 qram süfrə duzu) qəbul edən şəsxlərdə bu xəstəliyin görülmə nisbəti cəmiyyət ortalamasına görə aşağıdır.    
Duzun qəbuluna qoyulan məhdudiyyətlərin ürək ilə bağlı təcili tibbi vəziyyətləri və ürək mənşəli ölüm nisbətlərini azaltdığı bilinir. Eyni zamanda ürək çatışmazlığına zəmin hazırlayan ürək böyüməsini də azaltdığı müəyyən olunmuşdur.  

Bundan başqa duz qəbulunun azaldılması sidikdən kalsium atılmasını da aşağı  salaraq böyrəkdəki kalsium daşlarını azaldacaq. Eyni zamanda, bədən kalsium itkisini azaldılması osteoporoz deyə bilinən sümük əriməsini də azaldacaq. Bir çox təzyiq dərmanının da təsiri duz qəbulu ilə azalır, məhdudlaşdırılması ilə artır. Bu səbəblə onsuz da təzyiq dərmanı qəbul edirəm deyərək duzu məhdudlaşdırmamaq doğru deyil. 

Niyə duzdan az istifadə etməliyik?

 Uşaqlarda duz istifadəsi nə qədər olmalıdır? 

Dr. Enver Göncüoğluna görə uşaqların qəbul edə biləcəyi gündəlik maksimum duz miqdarları belə olmalıdır: 

0-12 ay arası: 1 qramdan az

1-3 yaş arası: 2 qr

4-6 yaş arası: 3 qr

7-10 yaş arası: 5 qr

11 yaşından sonra: 6 qr.    
Ana südü ilə qidalanan körpələr lazım olan duzu ana südündən alırlar. Hazır qidalarda da duz nisbəti ana südünə yaxındır. Uşaqların yeməklərinə əsla duz əlavə etməməlisiniz.

Yeniyetmələrin istifadə etdiyi qidaların tərkibində olan duz miqdarı yüksək ola bilər, bu səbəblə də körpələr üçün xüsusi hazırlanmamış yeməkləri körpənizə verməməlisiniz.    

Uşağınızın duzdan çox istifadə etməsinin qarşısını almaq üçün kreker və biskvit kimi duzlu qidaların qəbulunu azaldıb, meyvə, quru meyvə, tərəvəz kimi duz tərkibi aşağı və sağlam olan qəlyanaltılar seçməlisiniz. 

Niyə duzdan az istifadə etməliyik?

Duzun istifadəsini azaltmaq üçün məsləhətlər

Enver Göncüoğlu və mütəxəssis dietoloq Simge Çitanın duzdan istifadəni azaltmaq üçün məsləhətləri belədir:    

- Daim təzə və duz əlavə edilməmiş qidaları seçin;  
- Yeməklərin dadına baxmadan duz əlavə etmək vərdişini tərgidin;  
- Yeməklərə əlavə olunan duzun miqdarını azaldın;  
- Süfrədə yeməklərinizə əlavə etdiyiniz duzun miqdarını azaldın, zamanla süfrədən duzu yığışdırın;

- Yeməklərinizi pilləli olaraq daha az duzlu olaraq hazırlayın. Duzun əskikliyinə 2-3 həftədə alışarsınız;

- Duz əvəzinə ədviyyat və cəfəri, nanə, kəklikotu, şüyüd, razyana, reyhan kimi ətirli əlavələrdən istifadə edin.

Niyə duzdan az istifadə etməliyik?

- Satın aldığınız hazır məhsulların etiketlərini mütləq oxuyun. Duzsuz, ya da az duzlu qidaları seçin; 

- Turşu, ketçup, xardal, zeytun, soya sousu, salat sousları, kolbasa, konservlər, duzlu çərəzlər kimi yeməklərin duz tərkibi yüksəkdir. Bu qidalardan uzaq durun ya da çox nadir hallarda istifadə edin;   
- Təzə tərəvəz və meyvədən istifadəni artırın; 

Niyə duzdan az istifadə etməliyik?

- Hisə verilmiş qidaları tez-tez qəbul etməyin;   

- Mədən sularının natrium tərkibini etiketindən mütləq yoxlayın.
Duz yerinə işlənən maddələr hər kəs üçün uyğun və sağlam olmaya bilər. Aşağı sodiumlu duzlar təəssüf ki, sanıldığı qədər də aşağı natrium tərkibli deyil. Üstəlik, tərkibindəki çox kalium səbəbiylə başda böyrək xəstələri və kalium yüksəldən dərman istifadə edən xəstələrdə risk yaradar. İstifadə edilən bəzi təzyiq dərmanları və sidikqovucuların bir qisminin kaliumu yüksəltdiyini unutmayın. Bu cür duzların istifadəsindən əvvəl mütləq həkimə müraciət edin. 
14 dekabr 2013
GO BACK