Sümüklərin və xüsusilə dişlərin güclənməsi üçün D vitamini son dərəcə əhəmiyyətlidir. Bədənin D vitamini ehtiyacı, böyük ölçüdə günəş tərəfindən qarşılanmaqdadır. D vitamini əskikliyində isə sümüklər zəifləyər və raşitizm (bir növ sümük xəstəliyidir) xəstəliyi ortaya çıxar.
D vitamini doğrudan günəş işığı ilə dəridə sintez edilə bilər. Ancaq hər mövsümdə bir körpənin bədənində lazım olduğu qədər D vitamini çıxarılmasına çatacaq qədər günəş işığı olmağa bilər. Günəş işığının nə qədər D vitamini meydana gətirəcəyi, dəri rənginin tündlüyü və günəş işığı miqdarı ilə də əlaqəlidir. Ayrıca altı aydan kiçik körpələrin çox çox günəş işığına doğrudan məruz qalmaları dəri xərçənginə də yol aça bilər. Bu səbəbdən kafi günəş görmədikləri üçün öz D vitaminlərini edə bilməyən körpələrə çöldən əlavə D vitamini verilməlidir.
D vitamini, həyatın ilk iki ayından etibarən ağız yolu ilə həkimlərin təklif etdiyi miqdarda uşaqlara verilməlidir. Xüsusilə və sıx doğum edən qadınların körpələri, qeyri-kafi D vitamini anbarları ilə doğulduğundan D vitamini ehtiyacları çoxdur. Ana körpəsini əmizdirərkən kafi D vitamini və ya günəş şüası aıçalıdır. Beləcə südündən körpəsinə D vitamininin keçişini də təmin edə bilər.
D Vitamini Faydaları:
Sümük və diş quruluşunun meydana gəlməsinə qatqı təmin edir.
Sümükdən qana kalsium keçişini artırır.
Bağırsaqlardan kalsium və fosfor emilimini artırır.
Sidiklə kalsium və fosforun atılımını azaldır.
Sinir sistemi, ürək və qanın laxtalanma mexanizminə təsirləri vardır.
D vitamini təbii qidalarla da alına bilər. Bitkilərdə D vitamini çox olmaz. Heyvansal məhsullardan; yumurta sarısı, süd, kərəyağı, balıq, qaraciyər, pendir başlıca D vitamini qaynağıdır. Heyvansal məhsulların D vitamini baxımından zənginliyi heyvanın nə cür günəş şüalarına məruz qaldığına görə dəyişməkdədir. Günəş görməyən və bağlı məkanlarda yetişdirilən heyvanların məhsulları D vitamini cəhətdən kasıb qalmaqdadır.
D Vitamini Əskikliyi:
Uşaqlarda Raşitizm deyilən xəstəliyə gətirib çıxarır.
Əzələlərdə zəiflik və gücsüzlük başlar.
Baş bölgəsində həddindən artıq tərləmə.
Ayaqda dikilməkdə çətinlik çəkilər.
Qıç sümükləri əyri olaraq inkişaf edər.
Narahatlıq özünü göstərər.
İştahsızlığa səbəb olar.
Dəri nəfəs və qansız görünər.
Kaka etməkdə problemlər yaşanar.
Baş sümüklərində yumşalma və əyrilmə müşahidə edilər.
Qabırğalarda yumru çıxıntılar meydana çıxar.
Bədəndəki sümüklərdə deformasyon ortaya çıxar.
Dişlər geç çıxar, inkişaf edə bilməz və şəkil pozuqluqları olar.
Əzələ sıxılmaları yaşanar.
Düzdabanlık görülər.
Görmə və eşitmə pozular.
D vitamini əskikliyi ilə bağlı ibarət raşitizimde bədəndəki bir çox sistem təsirlənər. Raşitizm, bir sümük xəstəliyidir və əksəriyyətlə kifayət qədər günəş görməyən, gigiyenik olmayan, rütubətli, qaranlıq və basıq tavanlı evlərdə yaşayan, kifayət qədər süd içməyən və həddindən çox miqdarda unlu qidalarla bəslənən uşaqlarda görülər. Xəstəlik ümumiyyətlə 2 yaşında ortaya çıxar. Ən erkən ortaya çıxan tapıntılardan biri, kəllə sümüklərində ümumi bir yumşalma olmasıdır. Uşağın dişləri zamanında çıxa bilməz və çıxdığında isə çox tez çürüyər. Qıçlar sürətli böyüdüyündən sümüklərdə şəkil pozuqluqları və əzələlərdə zəiflik ortaya çıxar və uşağın getməsi və ayaqda dayanması çətinləşər.
D vitamini əskikliyində bir çox problem yaşandığı kimi, bu vitaminin çoxluğunda da müxtəlif narahatlıqlar ortaya çıxa bilər. Qanda kalsium dəyəri artdığından bulanma və qusma, iştahda azalma, sidiyə sıx çıxma, susuzluq hissi, ishal kimi təsirlər edər müşahidə edilə bilər.
Sümüklərin və xüsusilə dişlərin güclənməsi üçün D vitamini son dərəcə əhəmiyyətlidir. Bədənin D vitamini ehtiyacının böyük qismi günəş tərəfindən ödənilir. D vitamini çatışmamazlığı zamanı sümüklər zəifləyir və sümük xəstəliyi sayılan raxitlik əmələ gəlir.
D vitamini günəş şüası ilə dəridə sintez edilə bilir. Ancaq hər mövsümdə bir körpənin bədənində lazım olduğu qədər D vitamini çıxarılmasına çatacaq qədər günəş işığı olmaya bilər. Günəş şüasının nə qədər D vitamini meydana gətirəcəyi dəri rənginin tündlüyü və günəş şüası miqdarı ilə də əlaqəlidir. Ayrıca 6 aydan kiçik körpələrin həddindən çox günəş şüasına məruz qalmaları dəri xərçənginə də yol aça bilər. Bu səbəbdən yetəri qədər günəş görmədikləri üçün körpələrə əlavə D vitamini verilməlidir.
D vitamini, həyatın ilk 2 ayından etibarən ağız yolu ilə həkimlərin təklif etdiyi miqdarda uşaqlara verilməlidir. Ana körpəsini əmizdirərkən südündən körpəsinə D vitamini ilə də təmin edə bilər.
D Vitamini Faydaları: Sümük və diş quruluşunun meydana gəlməsinə təmin edir. Sümükdən qana kalsium ötürülməsini artırır. Sidiklə kalsium və fosforun ixrac olmasını azaldır. Sinir sistemi, ürək və qanın laxtalanma mexanizminə təsirləri vardır.D vitamini təbii qidalarla da alına bilər. Bitkilərdə D vitamini çox deyil. Heyvani məhsullardan; yumurta sarısı, süd, kərəyağı, balıq, qaraciyər, pendir başlıca D vitamini qaynağıdır. Heyvani məhsulların D vitamini baxımından zənginliyi heyvanın nə cür günəş şüalarına məruz qaldığına görə dəyişə bilər. Günəş görməyən və bağlı məkanlarda yetişdirilən heyvanların məhsulları D vitamini cəhətdən zəngin deyildir.
D Vitamini Əskikliyi: Uşaqlarda Raxitlik deyilən xəstəliyə gətirib çıxarır. Əzələlərdə zəiflik və gücsüzlük olur. Baş bölgəsində həddindən artıq tərləmə olur. Qıç sümükləri əyri olaraq inkişaf edir. İştahsızlığa səbəb olur. Qəbizlik baş verir. Baş sümüklərində yumşalma və əyrilmə müşahidə edilir. Qabırğalarda yumru çıxıntılar meydana çıxır. Bədəndəki sümüklərdə deformasiyalar olur. Dişlər geç çıxır,əzələ sıxılmaları müşahidə olunur. Düzdabanlık yaranır. Görmə və eşitmə pozular.
Raxitlik bir sümük xəstəliyidir və əksəriyyətlə kifayət qədər günəş görməyən, gigiyenik olmayan, rütubətli, qaranlıq və alçaq tavanlı evlərdə yaşayan, kifayət qədər süd içməyən və həddindən çox miqdarda unlu qidalarla bəslənən uşaqlarda yaranır. Xəstəlik ümumiyyətlə 2 yaşında ortaya çıxır. Ən erkən ortaya çıxan əlamətlərdən biri kəllə sümüklərində ümumi bir yumşalma olmasıdır. Uşağın dişləri zamanında çıxa bilmir və çıxanlar isə çox tez çürüyür.
D vitamini əksikliyində bir çox problem yaşandığı kimi, bu vitaminin artıq qəbul edilməsində də müxtəlif narahatlıqlar ortaya çıxa bilər. Qanda kalsium dəyəri artdığından ürəkbulanma və qusma, iştahda azalma, sidiyə sıx çıxma, susuzluq hissi, ishal kimi təsirlər müşahidə edilə bilər.
