Dişlərin çıxması
Uşağın dişlərinin çıxması da əslində böyüdüyünü, inkişaf etdiyinin ifadəsidir və bu bizi xoşbəxt edir. Halbuki, eyni vəziyyət narahatçılığa, iştahasızlığa səbəb olduğu zaman anaları çətinliyə salsa da, bunların olması tamamilə normaldır və hamısı keçicidir.
İlk dişlər, altıncı aydan etibarən çıxmağa başlayır.
Ümumiyyətlə, hər nə qədər ilk diş 6-cı aydan, hətta bəzən bir yaşdan sonra çıxsa da, 2-ci aydan etibarən görülməsi də mümkündür. Nadir olaraq bəzən körpələr bir və ya daha çox diş ilə doğulurlar. Çox sallanırlarsa, bunların çəkilməsi lazımdır, çünki uşağın onları udma ehtimalı vardır və ya əmizdirmə əsnasında problem yarada bilər. Adətən ilk çıxan diş ön tərəfdəndir. Diş diş ətinə yaxınlaşdıqca o ətrafda qızartı, şişlik, həssaslıq ola bilər. Hətta bəzən dişin çıxacağı yerdə kiçik maye ilə dolu bir şişlik də yarana bilər. Bu kistlər adətən zərərsizdir və xüsusi heç bir müalicəyə ehtiyac yoxdur. 20 ədəd süd dişlərinin hamısının çıxması adətən üç yaşına doğru olur. Daimi dişlər altı yaşda çıxır. Bəzi dişlər çıxarkən digərlərinə nisbətən daha ağrılı ola bilər. İlk çıxan diş bəzən ən pisi ola bilər. Bəzən daha böyük azı dişləri də problem çıxara bilər. Bir anda birdən çox dişin çıxması da mümkündür.
Bir çox uşaq diş çıxararkən heç bir problem yaşamazkən bəziləri əhəmiyyətli dərəcədə çətinlik çəkirlər. Adətən diş çıxarma ilə bağlı ağrılar dalğalanma şəklində gəlir, gedir və başladıqdan sonra bir neçə dəqiqə içində keçər. Diş çıxararkən aşağıdakı əlamətlər yarana bilər:
- Artan tüpürcək;
- Yuxu nizamsızlığı;
- İştahsızlıq;
- Narahatçılıq;
- Körpənin əllərini dişləməsi;
- Ağız ətrafında tüpürcək yığılması.
Həkimə nə vaxt müraciət etməlisiniz?
Diş çıxarma çox adi bir hal olduğundan və temperatur, ishal narahatçılıq da tez-tez görüldüyündən bir çox zaman eyni dövrdə qarşımıza çıxır. Diş çıxarma bu əlamətlərə səbəb olmaya bilər. Başqa bir xəstəliyin temperatur, ishal və narahatçılığa səbəb olması daha mümkündür. Bu və ya sizi narahat edən başqa əlamətlər olarsa, həkiminizə müraciətinizdə fayda vardır. Yalnız dərhal diş çıxarmaqdan meydana gəldiyinə inanmayın. Bir yaşından sonra diş həkiminə normal baxış üçün müraciət edə bilərsiniz.
Evdə tətbiq edilə biləcək sadə və faydalı təkliflər.
Əziyyət çəkən körpənizin diş ətinə yüngül təzyiq etsəniz, rahatlayar. Bu səbəbdən əllərinizi yuduqdan sonra barmağınızı o bölgəyə yavaşca qoymağınız və ya təmiz bir parça mateialını dişləməyə icazə verməyiniz uyğun olacaqdır.
Əgər sizcə, ağrı iştahsızlığa yol açarsa, bəzən yemək verərkən fərqli bir butulka ucu və ya ağızlı stəkan istifadə etməyiniz onun daha rahat qidalanmasına kömək edə bilər.
Soyuq əşyalar diş ətindəki qızartı və şişliyi azalda bilər. Bu səbəblə təcrübəli valideynlər təmiz, dondurulmuş parça materiallarından istifadə edirlər. Eyni zamanda tərkibində su olan dişliklər də var və soyuducuda soyudularaq istifadə edilir. Bununla yanaşı diş ətlərinə uzun müddətli həddindən artıq soyuq tətbiq etmək məsləhət görülmür. Unutmayın, körpənizin boğulmasına səbəb ola biləcək hər hansı bir şeyi ağzına aparmasına icazə verməyin.
Ağrı kəsici istifadə edilməsi
İstifadə edilməməsinə üstünlük verilir, ehtiyac duyulduqda həkiminizin məsləhət etdiyi formada körpənizin diş ətini rahatlatmaq məqsədilə aşağıda göstərildiyi kimi ağrı kəsicilər vermək olar.
Aptekdən ala biləcəyiniz bəzi dərmanlar ağrı kəsmək məqsədilə bilavasitə diş ətinin üstünə sürtmək olar. Onların tərkbində diş ətini müəyyən bir müddət üçün keyləşdirən maddələr vardır. Qısa müddət üçün işinizə yaraya bilər ancaq bəzi uşaqlar bunların dad və ya yaratdığı təsiri xoşlamır. Bu dərmanların körpənin boğazına toxunmaması vacibdir, çünki o bölgənin keyiməsi gəyirmə reaksiyasını yüngülləşdirə bilər və yeməklərin ağciyərə qaçmasına səbəb ola bilər.
Qida yolu ilə qəbul edilən ağrı kəsicilər
Parasetamol və ya ibuprofen tərkibli dərmanlar ağrının azaldılmasında faydalı ola bilərlər. Bunlar daha əvvəl bəhs etdiyimiz üsullar yoxlandıqdan sonra bir neçə dəfə verilə bilər. Körpə diş çıxardığı çox dərmandan istifadə etməmək daha uyğundur.
Daha əvvəl də qeyd etdiyimiz kimi diş çıxarmaq normaldır. Bu səbəblə buna bağlı olaraq yaranan problemləri normal qəbul edin. Çox körpə və uşaqlarda əvvəl axır 20 ədəd süd dişi çıxır, daha sonra bu dişlər tökülür və yerinə 32 ədəd daimi diş gəlir.
Fuad Nəzərov