Bu gün də sizə yazıçı-publisist, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nübar xanım Həkimovanın araşdırması nəticəsində əldə edilmiş mənbəyə əsasən yoncanın çoxumuza məlum olmayan kimyəvi və müalicəvi xüsusiyyətlərini təqdim edəcəyik. Ümid edirik ki, faydalanacaqsınız.
Yoncanın dünya florasının tərkibində 300-dən artıq növü yayılmışdır. Qafqazda 60, o cümlədən Azərbaycanda 43 növünə rast gəlmək olar. Yonca növlərinin əksəriyyəti qiymətli yem, dərman, boyaq, qida və bəzək bitkisi hesab edilir.
Ağ yonca – Ağ yoncanın yaşıl hissəsinin tərkibindən 21,7% selüloza, 0,25% saponin, kumestrol, tirfoliol, dafnoretin, umbelliferon, bikumal 3, 4, 7-triqidroksiflavon formononetin, bioxanin, daudzein, qenistein kversetin, izokversitrin, ononin, 7-qlükozid bioxanin, kampferol flavonoidləri, yarpaqlarından fruktoza, qlükoza, ksiloza, saxaroza, fruktozilffuktoza, ffuktozilqlikoza, rafmoza, maltoza karbohidratları, malin, yantar, fumar qliserin, alma, limon, üzvi turşular, C, P, karotin, 11,1-11,8% piyli yağ və s. maddələr toplanmışdır. Bitkinin preparatlarından Amerikada dolamada, sulu sarğı qoyulmasında, mazından kanseroqen əleyhinə, qadın
xəstəliklərində, kapilyar damarların möhkəmləndirilməsində, tonusun artırılmasında, ağrının kəsilməsində, zəhərlənmədə, orqanizmin müqavimətinin artırılmasında, cövhərindən yaraların sağalmasında, bronxial astmada, dəmləməsindən sidik yolları xəstəliklərində, soyuqdəymədə, bəlğəmgətirici kimi, baş gicəllənmələrində, hamaşçiçəyinin sulu – spirtli cövhərindən epilepsiya, qrija, vərəm, podaqra, zəhərlənmə əleyhinə və s. xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilir. Almaniyada bu preparatlardan revmatizm və vəz şişlərində işlədilir.
Cavan gövdə və yarpaqlarından yüksək keyfiyyətli salat növləri hazırlanır. Başqırıstanda ağ yonca ispanaq əvəzi kimi yağda qızardılaraq ləziz iştahaçıcı qida kimi yeyilir. Ağ yoncanın yaşıl hissələrindən və çiçəklərindən yeyinti sənayesində xlorofil və flavanoidlərlə zəngin olan yaşıl və sarı rəngli boyaqlar hazırlanır.
Çəmən yoncası – Çəmən yoncasının kök, yerüstü hissəsinin və çiçəklərinin tərkibindən pratenzein gempferol, formononetin, qenistein, qaidzein, bioxanin, kversetin, qeniskozin, rotindin, ononin, izoramnetin, izotrifolin, pektolinadin, pratol, trifolin, trifolitin, pratoletin flavonoidləri, peonidin, delfinidin, petunidin, malvidin antosianları, sitosterin, 10%-ə qədər saponin, C, B, E, K və karotin vitaminləri,
kumarin, nişasta, qlükoza, maltaza, izomaltoza, 18,6-24% həll olan şəkər, 8%-ə qədər aşı maddəsi, psevdokumoxinon, xinon, qlükozid, psevdokumoxinon, toluxnon, mum, 0,28% efir yağı, 6,8% lipid, və s. maddələr tapılmışdır. Amerika və İngiltərədə yoncanın cövhərindən dəridə əmələ gələn xərçəngin müalicəsində yeni sarğı halında istifadə edilir. Sulu-spirtli qarışığı bəd xassəli şişlərin inkişafının qarşısının alınmasında, kökündən hazırlanmış cövhəri qrija, soyuqdəymə, şiş əleyhinə, yerüstü hissəsindən alınan preparatlar baş ağrılarında, baş gicəllənməsində, antiseptik, raxit, bronxial astma, qanazlığında, qadın xəstəliklərində, şirəsi isə xanazır, ateroskleroz əleyhinə işlədilir, sinə və ödqovucu ətirli vannalar hazırlanır. Qaraçay-Çərkəz vilayətində çəmən yoncasının suluspirtli cövhərindən vərəm, qadın xəstəlikləri, qrija, Komi vilayətində cövhərindən hipertoniya, baş ağrısında və s. xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilir.
Bitki çiçəkləyən zaman başcıqlarını toplayır, xəstə adamlara çay kimi içirdirlər. Onun kiçik hissələrə doğranmış başcıqlarından şorbaların tərkibinə daxil edirlər. Cavan yarpaqlarını salatlar, tərəvəz bitkiləri, kartof, doğranmış çuğundur, bişirilmiş yumurtanın tərkibinə əlavə edərək həvəslə yeyirlər. Yoncadan hazırlanmış salatların tərkibinə sirkə və yaxud xardal şirəsi əlavə edirlər. Qırğız xalqı bitkinin cavan yarpaqlarını toplayıb, qoyun quyruğundan hazırlanmış xörək və kabablara qatırlar. Yerli adamların dediyinə görə, ağır əməkdən sonra orqanizmi əvvəlki vəziyyətinə qaytarmaq üçün çəmən yoncası yarpağı əlavə edilmiş xörəklərdən istifadə olunur. Bundan başqa, onun yarpaq və başcığını toplayır, qurudulmuş və yaxud turşuya qoyulmuş halda qış aylarına saxlayıb xörəklərin yanında süfrəyə verirlər.
XƏBƏR LENTİ
Təmizlik sağlamlıqdır
"Azərbaycan səhiyyəsinin ən ciddi problemi..."
12 min avropalı turist İrana getmək üçün növbə gözləyir
Melaniya Tramp hər kəsi heyran etdi-FOTO
2017-ci ilin trend rəngi: Qırmızı
Google vəd verdi
Napoleon qəlyanaltısı (foto resept)
Qeyri-adi geyimlər
Lobyalı şorba
Gündəlik yay geyimləri
Bakıda aksiya keçirildi
Bu şəxslər belə küçəyə çıxsalar cərimələnəcəklər - Rəsmi
Şəkər xəmirindən "qəhrəmanlar"
Adobe Photoshop (dərs 19)
Heyvanlara münasibət
Övladınızın ilk müəllimi olaraq izləməli olduğunuz 5 yol
Dərslik kitabları dezinfeksiya edilibmi? - VİDEO
30 minlik borc sənədi Ebruya göndərildi
Meqan Markl protokolu yenə pozdu-FOTO
Dəri xərçəngi
Suqovuşana bayrağımızı sancan əsgərin atası: “Oğlumun şəhid olması xəbəri gəldi, amma...” - VİDEOREPORTAJ
ÜST: “Kütləvi immunitet qurtuluş yolu deyil”
Azərbaycan Belarusdan 153 döyüş tankı alıb
Ermənilərin sponsorluq etdiyi amerikalı jurnalist Kəlbəcərdə “fake” süjetlər çəkdi - VİDEO
Nelson Mandela haqqında bilmədiklərimiz
2012-ci ilin ətək modası
Qarderobdakı təhlükələr
Çiban və ziyillərə qarşı müalicə üsulları
Qeyri-adi vanna otağı aksesuarları
Dərinizdəki yağı 4 mərhələ ilə təmizləyin
Hansı xəstələrə pulsuz dərman verilməlidir?
Bakıda "Şalvarsız aksiya": bu nədir?
Səhiyyə Nazirliyi vətəndaşlara çağırış etdi
Günün ulduz falı
Koronavirusa qalib gələn 3 yaşlı Banu - VİDEO
Türkiyədə 113 yaşlı nənə səs verdi
2014-cü ilin ən maraqlı elmi hadisələri
Yaşayış məntəqələrimizi hədəf alan düşmən raketi məhv edildi - VİDEO
Vilayət Eyvazovdan Polis İdarəsində DƏYİŞİKLİK
Ürəkdən süzülən sözlər
Seçim paradoksu
Devid Bekhemdən Viktoriyaya SURPRİZ-FOTO
Çarpaz çörək (foto resept)
Daha bir icazəsiz evdən çıxan koronavirus xəstəsi aşkarlandı - FOTO
Bir insanla ünsiyyət qurmağın rahat yolu
Qiyməli taya (foto resept)
17 yaşlı qız gözəllik müsabiqəsinin qalibi oldu - FOTO
Dünyanın ən bahalı reperi
Şeron Stounu ildırım vurdu
Qazaxda 1200 rayon sakininə qurban payı göndərilib
- ŞƏRHLƏR