Bu gün də sizə yazıçı-publisist, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nübar xanım Həkimovanın araşdırması nəticəsində əldə edilmiş mənbəyə əsasən yoncanın çoxumuza məlum olmayan kimyəvi və müalicəvi xüsusiyyətlərini təqdim edəcəyik. Ümid edirik ki, faydalanacaqsınız.
Yoncanın dünya florasının tərkibində 300-dən artıq növü yayılmışdır. Qafqazda 60, o cümlədən Azərbaycanda 43 növünə rast gəlmək olar. Yonca növlərinin əksəriyyəti qiymətli yem, dərman, boyaq, qida və bəzək bitkisi hesab edilir.
Ağ yonca – Ağ yoncanın yaşıl hissəsinin tərkibindən 21,7% selüloza, 0,25% saponin, kumestrol, tirfoliol, dafnoretin, umbelliferon, bikumal 3, 4, 7-triqidroksiflavon formononetin, bioxanin, daudzein, qenistein kversetin, izokversitrin, ononin, 7-qlükozid bioxanin, kampferol flavonoidləri, yarpaqlarından fruktoza, qlükoza, ksiloza, saxaroza, fruktozilffuktoza, ffuktozilqlikoza, rafmoza, maltoza karbohidratları, malin, yantar, fumar qliserin, alma, limon, üzvi turşular, C, P, karotin, 11,1-11,8% piyli yağ və s. maddələr toplanmışdır. Bitkinin preparatlarından Amerikada dolamada, sulu sarğı qoyulmasında, mazından kanseroqen əleyhinə, qadın
xəstəliklərində, kapilyar damarların möhkəmləndirilməsində, tonusun artırılmasında, ağrının kəsilməsində, zəhərlənmədə, orqanizmin müqavimətinin artırılmasında, cövhərindən yaraların sağalmasında, bronxial astmada, dəmləməsindən sidik yolları xəstəliklərində, soyuqdəymədə, bəlğəmgətirici kimi, baş gicəllənmələrində, hamaşçiçəyinin sulu – spirtli cövhərindən epilepsiya, qrija, vərəm, podaqra, zəhərlənmə əleyhinə və s. xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilir. Almaniyada bu preparatlardan revmatizm və vəz şişlərində işlədilir.
Cavan gövdə və yarpaqlarından yüksək keyfiyyətli salat növləri hazırlanır. Başqırıstanda ağ yonca ispanaq əvəzi kimi yağda qızardılaraq ləziz iştahaçıcı qida kimi yeyilir. Ağ yoncanın yaşıl hissələrindən və çiçəklərindən yeyinti sənayesində xlorofil və flavanoidlərlə zəngin olan yaşıl və sarı rəngli boyaqlar hazırlanır.
Çəmən yoncası – Çəmən yoncasının kök, yerüstü hissəsinin və çiçəklərinin tərkibindən pratenzein gempferol, formononetin, qenistein, qaidzein, bioxanin, kversetin, qeniskozin, rotindin, ononin, izoramnetin, izotrifolin, pektolinadin, pratol, trifolin, trifolitin, pratoletin flavonoidləri, peonidin, delfinidin, petunidin, malvidin antosianları, sitosterin, 10%-ə qədər saponin, C, B, E, K və karotin vitaminləri,
kumarin, nişasta, qlükoza, maltaza, izomaltoza, 18,6-24% həll olan şəkər, 8%-ə qədər aşı maddəsi, psevdokumoxinon, xinon, qlükozid, psevdokumoxinon, toluxnon, mum, 0,28% efir yağı, 6,8% lipid, və s. maddələr tapılmışdır. Amerika və İngiltərədə yoncanın cövhərindən dəridə əmələ gələn xərçəngin müalicəsində yeni sarğı halında istifadə edilir. Sulu-spirtli qarışığı bəd xassəli şişlərin inkişafının qarşısının alınmasında, kökündən hazırlanmış cövhəri qrija, soyuqdəymə, şiş əleyhinə, yerüstü hissəsindən alınan preparatlar baş ağrılarında, baş gicəllənməsində, antiseptik, raxit, bronxial astma, qanazlığında, qadın xəstəliklərində, şirəsi isə xanazır, ateroskleroz əleyhinə işlədilir, sinə və ödqovucu ətirli vannalar hazırlanır. Qaraçay-Çərkəz vilayətində çəmən yoncasının suluspirtli cövhərindən vərəm, qadın xəstəlikləri, qrija, Komi vilayətində cövhərindən hipertoniya, baş ağrısında və s. xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilir.
Bitki çiçəkləyən zaman başcıqlarını toplayır, xəstə adamlara çay kimi içirdirlər. Onun kiçik hissələrə doğranmış başcıqlarından şorbaların tərkibinə daxil edirlər. Cavan yarpaqlarını salatlar, tərəvəz bitkiləri, kartof, doğranmış çuğundur, bişirilmiş yumurtanın tərkibinə əlavə edərək həvəslə yeyirlər. Yoncadan hazırlanmış salatların tərkibinə sirkə və yaxud xardal şirəsi əlavə edirlər. Qırğız xalqı bitkinin cavan yarpaqlarını toplayıb, qoyun quyruğundan hazırlanmış xörək və kabablara qatırlar. Yerli adamların dediyinə görə, ağır əməkdən sonra orqanizmi əvvəlki vəziyyətinə qaytarmaq üçün çəmən yoncası yarpağı əlavə edilmiş xörəklərdən istifadə olunur. Bundan başqa, onun yarpaq və başcığını toplayır, qurudulmuş və yaxud turşuya qoyulmuş halda qış aylarına saxlayıb xörəklərin yanında süfrəyə verirlər.
![](/sfiles/img/icons/news-icon.png)
XƏBƏR LENTİ
Sobada pendirli ət (foto-resept)
Yorğanla evlənən qadın-FOTO
Makkartinin güvəndiyi azadlıq
Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası: "Ətrafdakı binalar gecə müşahidələrinə mane olur"
Günün ulduz falı - 18.01.2014
Günün qoroskopu: Pozitiv olun!
Dünya tarixində bir ilk! -FOTO
2016-cı ildən Azərbaycanda xüsusi vergi rejimi tətbiq olunacaq
Makiyaj vasitələri necə təmizlənməlidir?
Hip-hop ilə arıqlayaq
"Rüzgar gülü"pizza (foto resept)
Kişilər hansı qadınlara meyillidirlər?
Yaponiyalı gimnast Bakıdakı Dünya Kubokunda qızıl medal qazanıb
Bakıda anti-tütün əməliyyatı
Evlənərkən nəyə diqqət etməli?
Yumurtalı tava tostu (foto-resept)
Yeni ili sağlam qarşılayın
HAVA necə olacaq?
Orduya çağırılan şəxsin kredit öhdəliyi dondurulur? - VİDEO
Şişkinlik ciddi xəstəliklərdən xəbər verir
"Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzünün ağır nəticələri İranı narahat edir"
İlham Əliyevdən banklarla bağlı müjdə
Bakıda zaman durdu - FOTO
Əhalinin sayı açıqlandı
Musiqi ürəyin dərmanıdır
ATƏT sədri Bakıda
Faciədən 30 il keçir...
Disleksiya olan uşaqlar üçün oxuma və yazma strategiyaları
"Facebook"a şok cəza - 122 milyon $
Evdar qadınlara müavinət veriləcək?-Ətraflı
Kişilərə giriş qadağandır!
Bu gündən 17 marşrutun hərəkət sxemi dəyişdirilib
Borcu olanları türmə gözləyir
6 qəpiyə alınan kartof niyə 10-15 dəfə baha satılır?
Madrid derbisində Xocalı qurbanlarının xatirəsi anıldı
Qəribə adətləri olan qəbilələr
Amine Gülşenin gəlinliyi qiyməti ilə TƏƏCCÜBLƏNDİRDİ-FOTO
Ronaldinyodan Messi etirafı
Dünyanın ən gözəl kitabxanaları
2020-ci ildə hansı bürcün nümayəndələri varlanacaq?
Tənqidlərə bu cür cavab verdi-FOTO
Orta məktəblərə işə qəbul olunmaq istəyənlərlərin nəzərinə
Qadınlar kişilərdən çox yaşayırlar, çünki..
Hava haqqında
Yunanıstan ordusunda ilk dəfə Türkiyənin istehsal etdiyi dronlardan istifadə ediləcək
Krallıq toyuna Kate Middletonun damğası
Putin: "Rusiya terrorla mübarizədə sıx beynəlxalq əməkdaşlığa hazırdır"
Doğuş qorxusu-psixoloji dəstək
Putin Misirə uçuşları qadağan etdi
HAVA necə olacaq?- 25 APREL
![](/sfiles/img/icons/valuable-icon.png)
- ŞƏRHLƏR