Tut meyvəsinin onlarca növü vardır. Tut yığılan kimi və ya budağından yeyilməlidir. Çünki içində olan bəzi maddələr yığıldıqdan sonra itməyə başlayır. Vaxt keçdikcə dəyişən dadından qurudulduqdan sonra əsər qalmaz və daha çox ləzzətli olar.
Qurusu başda olmaqla yaş meyvəsi, bəhməzi, mürəbbəsi də yüksək enerji mənbəyidir. Quru tutu uşaqlar, böyüklər, hamilə və yaşlı insanlar qida rasionunda rahatlıqla istifadə edə bilərlər.
Kökəlməyən uşaqlar və böyüklər gündəlik qidalanmalarına quru tutu əlavə etsələr, gözlə görülən bir artım əldə edəcək və əyləncəli qidalanma ritualı gündəlik qidalarına əlavə olunacaq.
Şəkər xəstələrinə və həddindən artıq çəki problemi olan insanlara çoxlu yeyilməsi məsləhət görülmür. Şəkər xəstələri və arıqlamaq istəyənlər bir səfərdə ən çoxu 20 ədəd quru tut yeyə bilərlər.
Bir yaz meyvəsi olan tut antioksidan tərkibi sayəsində badamıq, ağız, boğaz iltihabı və diş iltihablarına qarşı xeyrilidir. Tutu qurudub faydalarından qış aylarında da istifadə etmək olar. Mədə və bağırsaqların işləməsində çox xeyirlidir.
Tutun özəlliklərindən biri də odur ki, ana südünün artmasına kömək edir. 2,5 stəkan qaynayan suyun içərisinə 7 x.q qurudulmuş ağ tutu əlavə edib, 10 dəqiqə az xodda qaynadırıq. Bu qarışımdan stəkan su əldə edilir. Süd verən ana bu əldə edilen suyu bir dəfədə ya da uşağın yeni doğulmuş olmasına görə yarı-yarı içdiyi zaman südündə olan artımı özü də hiss edəcəkdir. Ancaq hər gün yenisini qaynadaraq içilməsinə diqqət edilməlidir.
Əkilmiş çuğundur toxumundan birici il yumru bir kök əmələ gəlir. Həmin il torpağın üzərində ürək formasında yarpaqlar görünür. Kökünün bir hissəsi torpağın üzərinə çıxdıqda çuğunduru yığmaq lazımdır. İkinci il isə uzun bir gövdə əmələ gəlir. Bu uzun müddətli verimlilik səbəbi ilə ispanaq ailəsindən sayılan çuğundur iki illik bir bitki olmasıdır. O, uzun gövdənin ucundan çiçək açar. Yumru kökləri, yarpaqları və şəkər çuğunduru, çuğundur cinsləridir. Şəkər çuğundurunun kökləri daha şiş və ağdır. İçində 8-19 faiz şəkər olduğuna görə şəkər tozu əldə etməkdə istifadə olunur.
Şəkər çugunduru insan sağlamlığına lazımi qədər xeyirli olmasına əlavə olaraq ölkə iqtisadiyyatına da çox xeyir vermişdir.
1. Çuğundur yetişdirilən torpaqların fiziki şərtləri və ekologiyasının yaxşılasmasına xeyir verər.
2. Çuğundur yetişdirilən torpaqlarda sonradan yetişdirilən ərzaqlar daha məhsuldar olur.
Çuğundurun faydaları
- Çuğundur orqanizmdən radiasiyanı, ağır metal duzlarını çıxarır.
- Həzmi yaxşılaşdırır.
- Mikrobları öldürür.
- Qan damarlarının divarlarını bərkidir.
- Ürəyin işini tənzimləyir.
- Trombların yaranmasının qarşısını alır.
- Ürəyi daim oksigenlə təmin edir.
- Üzə, saçlara və dırnaqlara parlaqlıq verir.
- Gündə 200 q çuğundur yemək maqnezium, dəmir ehtiyacınızın dörddə bir hissəsini ödəyər.
- Çuğundur qısa zamanda orta xodda bişirilsə, tərkibindəki vitaminlər ölməz.
Çuğunduru süfrəyə servis edərək üzərinə limon (vitamin C) sıxılması məsləhət görülür.