Siyalendoskopiya nədir?
Tüpürcək vəzlərinin incə kanallarına müalicə məqsədi ilə kiçik endoskoplarla girilməsi əməliyyatı siyalendoskopiya adlandırılır.
Tüpürcək vəzi kanalının endoskopik görünüşü
1990-cı illərin sonunda incə endoskoplarla tüpürcək kanallarına girilərək tıxanmanın səbəbini anlamaq üçün istifadə edilməyə başlanan bu üsul zamanla daha incə endoskoplar və bu endoskopların yanında istifadə edilən çox incə cərrahi alətlərin inkişaf etdirilməsi nəticəsində patoloji müdaxilə etmək məqsədiylə də istifadə edilməyə başlanmışdır. Siyalendoskopiya indiki vaxtda çənə altı (submandibülar) və qulaq önü (parotis) tüpürcək vəziləri kanallarında tıxanıqlığa səbəb olan xoş xassəli xəstəliklərin diaqnoz və müalicəsində ən təsirli üsul olaraq qəbul edilməkdədir. Tüpürcək vəzi kanallarında tıxanmaya səbəb olan patologiyalar sıxlıqla tüpürcək vəzi daşları və daha az olaraq müxtəlif səbəblərdən ibarət olan tüpürcək kanalı darlıqlarıdır.
Keçmiş dövrlərdə çox vaxt tüpürcək vəziləri cərrahi olaraq çıxardılması yolu ilə müalicə edilə bilən bu xəstəliklər, indiki vaxtda siyalendoskopiyanın köməyi ilə yüksək müvəffəqiyyətlə və tüpürcək vəziləri qorunaraq müalicə edilə bilməkdədir. Diaqnostik və müalicəyə istiqamətli siyalendoskopiya tətbiq edilən klinikalarda kanal tıxanması ilə müşahidə edilən xoş xassəli patoloji tüpürcək vəziləri cərrahi olaraq çıxardılma nisbətləri 1%-ə qədər azalmışdır.
Niyə siyalendoskopiya?
Çənə altı (submandibülar) və qulaq önü (parotis) tüpürcək vəziləri standart cərrahı üsullarla çıxardılması məqsədi ilə edilən əməliyyatlar, üz sərhədinin funksional itkisi, ağız içində hiss itkisi, boyunda cərrahi yara izi, üzdə eybəcərlik və ya kanalın tam olaraq çıxardılması mümkünsüz olan xəstəliklərin təkrarlanması kimi fəsad riskləri olan zaman, sialendoskopik yanaşma ilə bu fəsad risklərinin qarşısının alınması yanında əlavə üstünlüklər təmin edilməkdədir.
1. Sürətli yaxşılaşma;
2. Çox aşağı cərrahi fəsad nisbəti;
3. Qalıcı sinir ziyanı riski olmaması;
4. Dəridə əməliyyat izi olmaması;
5. Normal anatomik və funksiyaların qorunması;
6. Minimal iş zamanı itkisi;
7. Xəstəxanada yatmaq lazım olmaya bilər.
Siyalendoskopik hansı xəstələrdə tətbiq olunur?
Çənəaltı ya da qulaq önü tüpürcək vəzilərində və ya kanallarında daş müəyyən olunan, tüpürcək kanalında daralma olan, tüpürcək vəzi infeksiyası ya da şişməsi şikayəti olan bütün xəstələr siyalendoskopiya oluna bilər.
Tüpürcək vəzi kanalındakı daşın forseps (sol) və səbət (sağ) ilə tutulması
Tüpürcək kanalı darlığı müəyyən olunan xəstələrdə darlıq olan bölgələr balonlu kateter istifadə edilərək genişləndirilir, tüpürcək vəzi iltihabı keçirən xəstələrdə kanalların endoskopik olaraq qiymətləndirilməsi, təmizlənməsi və antibiotik və kortizon tərkibli məhlullarla yuyulması infeksiya sıxlığında mənalı azalma təmin edir.