Qaraciyər olduqca dözümlü bir orqandır. 80-90% hüceyrəsini itirsə belə funksiyalarını davam etdirə bilər. Əməliyyatla çox hissəsi götürülmüş olsa belə bir neçə həftə içində özünü təzələyə bilər. Spirt və narkotik maddələr, hepatit B və C kimi viruslar qaraciyərdə qalıcı ziyan buraxa bilər.
Xüsusilə serroz xəstəliyi qaraciyər nəqli olmadan yaxşılaşması çox asan olmayan bir xəstəlikdir, qaraciyər özünü yeniləyə bilməz və funksiyalarını itirər. İndiki vaxtda zamanında diaqnoz edildiyi təqdirdə müalicəsi mümkündür, lakin əksər hallarda qaraciyər nəqli şərtdir.
Istifadə olunan bütün yemək və içkilər, nəfəs alarkən içəri çəkilən hava, hətta dəri tərəfindən "əmilən" hər cür maddə sonunda qaraciyərə çatar.
Qaraciyər 300 milyon hüceyrəsiylə maddələr mübadiləsini işlədir və yeməklər həzm olunur. Bədən üçün lazımlı olan vitamin və minerallar qan dövranıyla bədənə yayılır, zərərli maddələr isə bədəndən atılır. Yeməkləri təhlil etmək qaraciyərin əhəmiyyətli bir vəzifəsi olsa da başqa əhəmiyyətli funksiyaları da vardır. Qaraciyər eyni zamanda qlükoza anbarıdır və bədən enerjiyə ehtiyac duyanda buradan əldə edir.
İllərcə çox spirt qəbul etmək qaraciyər xəstəliyinə səbəb olan ən əhəmiyyətli səbəbdir. Çox spirt qaraciyərin yağlanmasına səbəb olur. Qaraciyərin ətrafındakı yağ təbəqəsi iltihablanırsa, spirtli hepatit deyilən və geri qaytarılması çox çətin olan ciddi bir problem meydana gəlir və bu hepatitin serroza dönmə ehtimalı yüksəkdir.
Qaraciyərinizi qorumaq üçün:
Uzun illər ərzində qadınlar gündə 1, kişilər gündə 2 stəkandan çox spirt qəbul edərsə, serroza tutulma riskləri olduqca artır. Narkotiklər, xüsusilə də kokain qaraciyər xəstəliklərinə səbəb olur.
Hepatit B peyvəndi etdirin.
Dərman istifadənizi məhdudlaşdırın. Həkim tərəfindən verildiyi şəkildə və dozada dərman qəbul edin. Lazım olmadıqca dərman istifadə etməyin. Bitki mənşəli qarışımlara qarşı diqqətli olun. Xüsusilə tərkibində qovaq, yarpız, kimi bitkilər olan qarışıqlar zəhərli ola bilər. Bundan başqa yüksək dozada A, D, E və K vitamini də qəbul edilməməlidir.
Digər insanların qanından və bədən mayelərindən uzaq dayanılmalıdır. Hepatit virusları daha əvvəl istifadə edilmiş iynəylə, damar içi şprislərlə də yoluxa bilər. Həmçinin başqası tərəfindən istifadə edilmiş ülgüc ,diş fırçalarını istifadə etmək və qorunmadan cinsi əlaqəyə girmək virusların yoluxmasına səbəb olur.
Həşərat dərmanları istifadə edərkən diqqətli olunmalıdır. Həşərat öldürücü spreylər istifadə edilmədən əvvəl otağın havası dəyişməli və ya maska ​​taxılmalıdır.
Dərinizə təmas edən şeylərə diqqət edin. Xüsusilə kimyəvi maddələrlə işləyən insanlar bu maddələrin bədənləriylə təmasından qaçmalıdır.
Çox yağlı yeməklər yeməməlisiniz. Qaraciyər bir insanın ehtiyac duyduğu miqdarda xolesterolu çıxarır. Sağlam qidalanmaq qaraciyərin sağlam şəkildə işinə köməkçi olar. Həmçinin nizamlı idman etmək də qaraciyər sağlamlığı üçün faydalıdır.
Sağlam çəkidə qalın. Spirt qəbul etməyən insanlarda belə qaraciyərin yağlı olması serroza və hepatitə səbəb ola bilər.
Qaraciyər narahatlığı yaşadığınızdan şübhələnirsinizsə, vaxt itirmədən həkimə müraciət edin. Gözlərdə ya da dəridə sarılıq, qarın ağrısı, mədə yanması, keçməyən qaşıntı, sidikdə tündlik, xroniki yorğunluq, mədə bulanması kimi şikayətləriniz varsa, mütləq qaraciyəriniz yoxlanmalıdır.
2. Adaçayı da qaraciyər təmizləyən bitkilər arasındadır, 1 stəkan qaynar suyun içərisinə 5-6 qram adaçayı əlavə edin, 10 dəqiqə bu çayı dəmləyin. Bu bitki mənşəli çayı səhər və axşam olaraq gündə 2 dəfə qəbul edin.
3. Son olaraq nanə yarpağı; 9-10 qram nanə yarpağını 1 stəkan qaynar suyun içərisinə əlavə edin və 10 dəqiqə dəmləyin. Gündə 2 dəfə bir stəkan bu çaydan da içə bilərsiniz.