İnsult, beyin travması və bu qrupa daxil olan başqa xəstəliklər-beyin qan dövranının kəskin pozulması, pisləşməsi deməkdir. Bu zaman beyin funksiyası insanı ölüm dərəcəsinə gətirənə qədər zədələnir.
İnsult-ölümə səbəb olmasına görə, xərçəngdən və ürək xəstəliklərindən sonra üçüncü yerdə dayanır. Statistikaya görə, dünyada hər il 1 milyon insan insult olur. Onların 40%-nin xəstəliyi ölümlə nəticələnir. Xəstələrin 20%-i isə tam olaraq sağalır. Sağalanların 50%-də isə bu xəstəlik 5 il müddətində dəfələrlə geri qayıdır. İnsult çox vaxt 60 yaşdan yuxarı olan qocalarda baş verir. Xəstəliyin diaqnozu, ciddiliyi onun inkişafından, gecikməsindən asılıdır.
Yaşlı insanlar arasında əlilliyin aparıcı və ölümün əsas səbəblərindən olan serebal insult hələ də səhiyyənin əsas problemlərindən biri olaraq qalır. İnsult həyat üçün təhlükəli olan kəskin miokard infaktı və ya kəskin kəllə-beyin travması ilə eyni dərəcədə təhlükəli hesab olunmalıdır.
Mütəxəssislər insultu bir neçə növə ayırırlar:
1. İşemik insult və ya beyinin infaktı.
İnsultun səbəbi: qan təchizatının çatışmazlığı nəticəsində beyin ocaqları zədələnir. İşemik insult 24 saatdan çox çəkən, bir gün ərzində ölümə gətirib çıxaran, nevroloji simptomların inkişafı ilə xarakterizə olunan sindromdur. Bu halın 80%-də işemik insult karotit hövzədə, 20%-də isə vertebrobazilyar hövzədə baş verir.
2. Hemorragik insult və ya büyindaxili hematoma.
İnsultun səbəbi: serebral arterial damarın travmatik genezli olmayan partlaması və qanın beyinə axmasıdır. Bu zaman beyində qan dövranı kəskin pozulur. Bəzən hemorragiya beyin infaktına gətirib çıxarır.
İnsultun səbəbi
- Hipertonik xəstəliklər
- Şəkərli diabet
- Hiperko aqulyasiya ilə müşayiət olunan hallar
- Yuxu arteriyalarının stenozu
- Dislipidemiya.
Mikro insult:
Beyində qan dövranının nəzərə çarpmayacaq dərəcədə pozulması mikroinsultdur. Bu insult aylarla sakit qala bilər. Simptomları insultda olduğu kimidir. Amma, bir fərq var ki, burada qan dövranı get-gedə öz-özünə qaydaya düşə bilir.
İnsultun ilk simpromları:
- Bədənin hər hansısa bir hissəsində - sifət, əl və ayaqda əzələ zəifliyinin əmələ gəlməsi
- Qəfildən görmənin zəifləməsi və ya tamamilə yox olması
- Danışma qabiliyyətinin pozulması
- Baş gicəllənmədən,ayağadura bilməməkdən şikayətlər
- Qəfildən güclü başağrısı başlaması
- Arterial təzyiqin düşməsi
- Xəstənin sifəti qırmızı rəngə çalır, əlləri əsir, nəfəsalma çətinləşir, hərarət yüksəlir
- Udma qabiliyyətinin pozulması
- Qıcolma tutmaları
- Şüur pozulması
Diaqnoz:
İnsultun növünü aydınlaşdırmaq üçün beyinin maqnit rezonans tomoqrafiyası lazımdır. Bunun vasitəsilə nəinki işemik insultu hemorragikdən ayırd etmək mümkündür, hətta orqanizmində başqa problemlərin olub-olmadığını da aydınlaşdırmaq olar. Diaqnozun "işemik insult"dur. Dərin müəyinə lazımdır: beyin USM-i. Kliniki simptomlar müəyyənləşdirilməli, nevrovizualizasiya müəyinələri olunmalıdır.
İnsultun müalicəsi:
Bir neçə üsulla aparılır: ümumi müalicə, spesifik müalicə.
İnsultun ümumi müalicəsi:
- Ürək sisteminin funksiyası yaxşılaşdırılır
- Nəfəf salma normallaşdırılır
- Beyin şişi kiçildilir
- Soyuqdəymə profilatik müalicə olunur
İşemik insult zamanı:
- Beyində qan dövranını bərpa etmək
- Beyinin işləmə qabiliyyətini yaxşılaşdırmaq
Hemorragik insult zamanı:
- Arterial təzyiqin qaydada saxlanılması
- Hemorragik insultun ən yaxşı müalicəsi cərrahi yolla edilir
İnsultdan sonra reabilitasiya
İnsultdan sonra beyində ölmüş sinir hüceyrələri qalır. Məhz bu ölmüş sinir hüceyrələri xəstəliyin yenidən qatyıtmasına səbəb olur. Xüsusi dərmanlar və hərəkətlərlə ölmüş sinir hüceyrələrini aradan qaldırmaq mümkündür.
İnsultun profilaktikası
- Əgər arterial təzyiq varsa, gündə ən azı 2 dəfə onu yoxlatmalısız. Bu nəinki insulta gətirib çıxarır, hətta miokart infaktı da törədə bilər.
- Həkimlərin dediyinə görə, son vaxtlar insult "cavanlaşıb". Elə buna görə də mütəxəssislər fiziki iş rejimini qaydaya salmağı məsləhət görürlər. Gənclər vaxtlarının çoxunu fitnes klublarda, idman zallarında keçirirlər. Özünə belə proqram təyin etməzdən əvvəl həkimlə mütləq məsləhətləşin.
- Dərhal siqaret çəkməyi tərgitməli, spirtli içkidən imtina etməlisən. Yağlı yeməkləri az yemək, duzun miqdarını azaltmaq, çəkini qaydada saxlamaq lazımdır.
- İnsanlar özlərinə sakitləşdirici hobbi tapsalar yaxşı olardı: krossvord etməyə, əsərlər yazmağa, güllər əkməyə həvəs göstərsinlər.
XƏBƏR LENTİ
Ermənilər Dağlıq Qarabağa raketləri YIДћIBLAR
ÜZ CİZGİLƏRİNƏ GÖRƏ XARAKTER.
Daha sağlam 2020 keçirmək üçün...
Ərdoğan: "Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasında irəliləyiş var"
Azərbaycanda fizika sahəsində nanoölçülü tədqiqatlara başlanılır
Bakıda qida yoxlamağın yeni yolu
Dünyanın ən gözəl yerləri
Antalyada Qarabağ müzakirəsi
Klimaks dövründə xəstəliklərdən qorunmaq üçün ...
Uşaqlar üçün böyük xəstəlikləri
Günün ulduz falı - 01.12.2013
AZAL uçuşlarda endirim etdi
İlham Əliyev: “Daha 13 kənd işğaldan azad edildi”
Yer kürəsi bir materikdən ibarət olacaq
Con Kerrinin "unutduğu" Qarabağ
Bu da uşaq armud
Havalar kəskin dəyişəcək - Nazirlikdən əhaliyə XƏBƏRDARLIQ
Koronavirusdan ölənlərin meyitlərində gözlənilməz dəyişikliklər
Stresli zamanlarda iştaham artır, nə etməliyəm?
Azərbaycanda yağış yağacaq, şimşək çaxacaq
Təhlükəli pendir
Övladlarınız haqda bilmədikləriniz şok faktlar: bir şəkil yetər
Kiyevdə erməninin azərbaycanlı tələbələrə silahlı hücumunun görüntüləri ortaya çıxıb - VİDEO
Bu mövsüm meyvəsiz qala bilərik, əgər...
Hikmət Hacıyev: “Ermənistanın Gəncədə törətdiyi terrorun növbəti qurbanı 13 yaşlı Artur olub” - FOTO
Gürcüstan Prezident seçir
Xəstəliklərə qarşı likopen
Uşağınızı bu xəstəlikdən qoruyun...
Koronavirusla mübarizə üçün xaricdən həkimlərin gətirilməsi ilə bağlı AÇIQLAMA
Su altındakı MUSA
Ali məktəblər Bakının mərkəzindən köçürüləcək - SƏBƏB
Mark Zukerberq istifadə etdiyi smartfonun adını açıqladı
Pasport və şəxsiyyət vəsiqələrini itirənlər xərcə düşəcək - YENİ RÜSUMLAR
Krossvord həlli yaddaş zəifliyini aradan qaldırır
Prezidentdən Xarici Kəşfiyyat Xidməti ilə bağlı fərman
Koçaryan: “İyulda sərhəd münaqişəsinə Ermənistan səbəb olub”
Xoşbəxtlik
İşdən qovulduqdan sonra görüləcək 5 məşğuliyyət
Köçəri və çöl quşlarının ovlanması, satışı qəti qadağandır
Çoxuşaqlı analara müavinətlərin verilməsindən imtina edildi
Qan şəkərini tənzimləyən idmanlar
Azərbaycan Monteneqroda kurort tikir
Bakıda bəy və gəlindən təzə ənənə (FOTO)
Ərik cemli piroq (foto resept)
Mənim sevgi hekayəm
Avropada ilk transfer bombası partladı
Stallone De Niroyla ringə çıxdı
Ayna modelləri
İdmançımız erməni rəqibini əzdi
"Huawei" istifadə edənlərin DİQQƏTİNƏ: Artıq işləməyəcək
- ŞƏRHLƏR