Tibbdə AFT deyilən ağız içi yaraları ağız içərisində sıxlıqla yanaq və dodaq bölgəsində, yumşaq damaqda, dil üzərində, diş əti üzərində görülən solğun sarı-qırmızı və olduqca ağrılı xoralaşmış yaralardır.
Cəmiyyətin 18-20%-dən çoxu AFT problemi ilə qarşı-qarşıyadır. Qadınlarda daha sıxlıqla rast gəlinir. AFT ümumiyyətlə tək olaraq görünsə də eyni anda bir neçə bölgədə ola bilər.
AFT-in meydana gəlmə səbəbini müəyyən etmək üçün müxtəlif araşdırmalar aparılmışdır.
Ancaq AFT-nin meydana gəlməsinin səbəbi tam olaraq təyin oluna bilməmişdir. AFT-nin meydana gəlməsini sürətləndirən və yaxşılaşmasını gecikdirən faktorlardan bəhs etmək mümkündür.
AFT meydana gəlməsində hansı faktorlar əhəmiyyətlidir?
- Stress
Migren, yüksək təzyiq və gastrit kimi bir çox xəstəliyin səbəblərindən yaranan stress AFT-nin meydana gəlməsinin ən əhəmiyyətli səbəblərindən biridir.
Xanımlarda premenstural gərginlik(aybaşı əvvəli dövr) də AFT-nin meydana gəlməsini sürətləndirən faktorlardandır.
- Yeməklər
Sitrus bitkiləri, sirkə, turşu, cipsi, duzlu və ədviyyatlı yeməklər AFT meydana gəlməsini sürətləndirən əhəmiyyətli faktorlar arasında sayılmaqdadır. Bunların yanında bəzi orqanizmlər üçün allergik ola bilən qarabaşaq, çovdar, arpa, şokolad, fındıq, qabıqlı dəniz heyvanları, soya, pomidor, badımcan, alma, əncir, pendir kimi yeməklər də AFT meydana gəlməsini sürətləndirərlər.
- Zədə
Yanaq dil dodaq dişləmə, sərt yeməklərin yeyilməsi zamanı əzilmə və yumşaq olmayan diş fırçalama əməliyyatları və ağıza uyğun olmayan olmayan protezlər AFT üçün uyğun şəraitin meydana gəlməsinə köməkçi olarlar.
- Diş pastası
Diş pastalarının təmizləmə xüsusiyyətini artırmaq üçün köpük olaraq tərkibinə qatılan "Natrium Lauryl Sulfate" ( SLS ) ağız hüceyrələrinin dağıtmasını artıran kimyəvi maddədir. SLS bu xüsusiyyəti ilə AFT meydana gəlməsi üzərində birbaşa təsirli olan bir maddədir.
Xüsusilə AFT problemi olan insanların istifadə edə bilməsi üçün tərkibində daha az nisbətdə (1.25%) SLS olan diş pastaları vardır. (Tom's of Maine Natural Toothpaste , oral-B Sensitive Fluoride Toothpaste və s.)
- Digər səbəblər
B12 vitamini və dəmir çatışmamazlığı, siqaret çəkmək, tütün çeynəmək kimi vərdişlərin də AFT meydana gəlməsində iştirak edən əhəmiyyətli faktorlar olduğu müəyyən edilmişdir.
Ağız içi yaralarının (AFT) müalicəsi
AFT-lər hər hansı bir müalicə tətbiq olunmasa da 7-10 gün sonra özbaşına yaxşılaşmaqdadır. AFT problemi ilə qarşı-qarşıya olanların aşağıda sıralanan əməliyyatlardan birini ya da bir neçəsini tətbiq etdiklərində daha rahat bir dövr keçirmələri mümkündür.
Ağrını azaltmaq və yaxşılaşmağı tezləşdirmək üçün edilə biləcəklər bunlardır:
- İsti, qıcıqlandırıcı qidalardan qaçınılmalıdır.
- "2% Hydrogen Peroxidle məhluluna batırılan pambıq ya da tənzif ilə yara olan bölgə təmizlənə bilər.
- Su ilə karbonat qarışığından hazırlanan bir krem AFT üzərinə sürtülə bilər.
- Yarım stəkan suya yarım qaşıq duz əlavəsi ilə əldə edilən məhlulla gündə üç dəfə qarqara edilə bilər.
- Yeməkdən əvvəl AFT bölgəsinə ağız üçün hazırlanmış anestezik kremlər tətbiq oluna bilər. Bunlardan "Orabase", "Gly-oxide", "Cankaid","Ambesol" kimi ağız içi kremləri misal gətirmək olar.
- "Sucralfate" həbi ilıq suda əridib qarqara edilə bilər.
- Xüsusilə başlanğıc mərhələsində "Tetrasiklin" həbi suda əridərək əldə edilən məhlulu ilə qarqara etmək AFT-in böyüməsinə mane olar və ağrını azaldar.
AFT (canker sores = mouth ulcers) ilə UÇUQ (fever blisters = cold sores) arasındakı fərqliliklər
AFT ilə uçuq ümumiyyətlə eyni əlamətləri göstərdikləri üçün bir-birləri ilə qarışdırılır. Ancaq aralarında bir çox fərqlilik vardır:
AFT
1.Yalnız ağız içərsində yaranır.
2.Keçirici deyildir.
3. AFT-in meydana gəlməsinə viruslar səbəb olmaz.
Uçuq
1.İçi su toplamış kiçik qabarcıqlar (Blisters) şəklində başlayar.
2. Nadir olaraq ağız içərisində olsalar da əsasən ağız xaricində meydana gəlirlər. AFT ağız içərisində bütün bölgələrdə olur , uçuq isə yalnız ağız içərisində damaq bölgəsində hərəkətsiz yerləri tutar.
3. Keçiricidir.
4. Viruslar səbəbi ilə meydana gəlirlər.
XƏBƏR LENTİ
Açıq satılan turşular öldürə bilər - DİQQƏTLİ OLUN!
Polad Bülbüloğlu rusiyalı yazıçıya “Dostluq” ordenini təqdim edib
Azərbaycanda daha dörd nəfər koronavirusdan öldü: 129 yeni yoluxma
Dünyanın "ən xəyanətkar" qadını-FOTO
Mehriban Əliyeva Azərbaycan xalqını təbrik edib
Pensiyaçıların nəzərinə!
Praktik saç düzümü
Facebook intihar etmək istəyənləri axtaracaq
Bakıdan İrəvana çox sərt cavab
Yuxusundakı rəqəmlər 100 min dollar qazandırdı-FOTO
Azərbaycanda daha iki nəfər koronavirusdan öldü: 119 yeni yoluxma
“Mübariz postu”na Azərbaycan Bayrağı sancan zabitimiz ata oldu - VİDEO
Bakı Metrosunda daha bir qadağa
Qoz maskası
Gülüş...
Hülyanın fikirləri Can Yamana təsir etməyib
Pulqabılar
30 yaşındakı gənc qadınlar necə geyinməlidir?
Nağıl kimi təbiət mənzərələri
Yumurta ağı ilə gözəlləşin
“Hekimoğlu”da yeni aktyor
Ölən Ərinin Maketi ilə Dünya Səyahətinə çıxdı-FOTO
Bakıda məktəbi qızıl və gümüş nişanla bitirən məzunların sayı açıqlandı
Bade İşçil keçmiş əri ilə barışdı
Dəbli çantalar
2013-cü il ən isti illərin onluğuna düşəcək
Qırışların qarşısını alan vazelin maskası
Mixail Qorbaçovun cinayətləri haqqında məqalə dərc olundu
Sobada pomidor dolması (foto resept)
2014-də dünya qovruldu
Bu gün Azərbaycanda buraxılış imtahanı keçirilir
Azərbaycanda Moldovanın Mədəniyyət Günləri keçiriləcək
HAVA necə olacaq?- 3 MAY
Fransanın ən böyük kilsələrindən biri yanır - VİDEO
Ukraynada qanlı döyüş gedir
Bu günün tarixi (07.09.2015)
"Sıla" serialı haqqında maraqlı AÇIQLAMA
Prezident onları təltif etdi - SİYAHI
Merve köhnə imicinə geri döndü - FOTO
20 yanvar Amerikada
Əsgərlərimiz diversiya qrupunu pərən-pərən saldılar: 2 ölü, xeyli yaralı var
Ən yaxşı idman fotoları
Azərbaycan dünya reytinq siyahısında
Pomidor və nar suyu ilə dərinizi qoruyun
Qozlu-ananaslı kekslər (foto resept)
Azərbaycanlı uşaq münsifləri heyran etdi
Azərbaycanda yeni universitet yaradılır
Payızın yarpaq tökümü
Prezident açılış etdi
Mədəaltı vəzi xərçənginin aşkar etməyin yolu
- ŞƏRHLƏR