Xərçəngin qidalanma ilə əlaqəsinin 10-70 % arasında dəyişdiyini bildirən professor Mustafa Tayar qidaların tarladan süfrəyə gələnə qədər bir çox mərhələdən keçdiyini qeyd edib. "Bu mərhələlərdə müxtəlif fiziki, kimyəvi dəyişikliklərə məruz qalmaları, xarici maddələrlə çirklənmiş olmaları kimi hallar qidanın keyfiyyətinə təsir edir və nəticədə həmin qida insanın sağlamlığını poza biləcək hala düşür. Orqanizmdə yeni hüceyrə meydana gəlmə prosesində qidaların keyfiyyət və miqdarı böyük əhəmiyyət kəsb edir. Orqanizmin əsası olan hüceyrədə meydana gələcək hər hansı bir pozğunluq zamanla fəaliyyətini artıraraq toxumalara, orqanlara və bütün orqanizmə yayılır".
Xərçəngin meydna gəlməyinin qidanı qəbul etmə tərzindən asılı olduğunu deyən M.Tayar qoyun, mal-qara, keçi və toyuq əti, hamburger, sadə, yağlı ətdən edilən küftələr, sosiska, kolbasa, kərə yağı, yağda qızardılmış qidalar, nitrit və nitrat əlavə olunmuş qidalarla birbaşa odda bişmiş ətlərin istifadə edilməsinin xərçəng riskini artırdığını vurğulayıb. Bundan başqa, köklük, spirtli içkilərin qəbulu və siqaret xərçəng riskini artırır.
Gündəlik pəhrizimizdə tərəvəz, meyvə və dənli bitkilərin kifayət qədər yer almadığına görə xərçəng quruluşlu molekullar meydana gəlir. Bu molekullar bağırsaq səthi ilə mütəmadi olaraq təmasda olduları üçün xərçəng meydana gəlmə riski artır.
Köklük xərçəngin əmələ gəlməsində risk faktorudur. Kök adamlarda xərçəngdən ölüm nisbətinin arıqlara nisbətən daha çox olduğu müəyyən olunmuşdur. Həddindən artıq spirt qəbulunun dodaq, ağız, boğaz xərçənginə səbəb olduğuna, qaraciyər, ağciyər xərçəng riskini artırdığına dair faktlar da var. Siqaret və qəlyan çəkməyin və ya siqaret tüstüsünə məruz qalmağın müxtəlif növ xərçəng xəstəliyinə səbəb olduğu aşkar edilib. Tütünlə spirtli içki qəbulu eyni zamanda baş verirsə, bu risk daha da artır.
Bəzi vitaminlərin çatışmazlığı da xərçəng riskini artırır. A, C, E vitaminləri, sink, kalsium, selenium, yod və dəmir kimi mineralların çatışmazlıqlarını buna misal göstərmək olar. Təkcə bu deyil, qidaların bişirilmə forma və müddəti də xərçəng yaradan faktorlar sırasına aiddir. Səhv bişirmə üsulları qidalarda xərçəng qoruyucu vitaminlərin itkisinə gətirib çıxarır. Xüsusilə, tərkibində zülal və yağı çox olan qidaların (ət kimi) birbaşa odda və tüstüdə bişirilməsi buna aiddir. Çox qızdırılmış yağda yemək bişirmək və sonra həmin yağı yeməyə əlavə etmək də xərçəng riski yarada bilir. Qidaların ömrünün uzadılması üçün onların tərkibinə müxtəlif qida qatqıları vurulur ki, bu qatqıların da bir çoxu insanda xərçəng xəstəliyinin yaranması riskini artırır. Bunların zərərli olanlarının istifadəsi qadağandır. Ancaq buna baxmayaraq, bu qatqı maddəsinin zərərsiz olduğunu düşünüb onu qəbul etmək də doğru deyil. Çünki hər şeyin artığı zərərlidir.
XƏBƏR LENTİ
Qadınlar ilk dəfə kişilərdən daha ağıllı oldular
Neft ucuzlaşdı
Ayaqlardakı yağları əridən hərəkətlər
Bakıda ekspress avtobuslar yenidən fəaliyyətə başladı
İlk LTE TDD şəbəkəsi istifadəyə verildi
Yay makiyajı necə olmalıdır?
Дћina nədir? Niyə haramdır?
İnstagram və YouTube-un işində problemlər yaranıb
Yaşıl pomidor salatı (foto-resept)
Quru və çat dabanı necə nəmləndirməli?
Gənc istedadlar xüsusi təqaüdə layiq görüldülər - SİYAHI
Şakira İsraildə verəcəyi konserti LƏДћV ETDİ
Günün qoroskopu: gözəl imkanlarınız ola bilər
Azərbaycanda zəlzələ
Ananas maskası
Lənkəran ləvəngisi və toyuq budlu ləvəngi
Türkiyə Suriyaya 11 yük maşın humanitar yardımla göndərir
Snouden Putinə müraciət edəcək
Bakılı xanımın dərdi: "Əgər kimsə bilsə, biabır olaram"
Azərbaycanda qızlar qəhətə çıxacaq?
Emin 4 gün Amerikada anşlaq etdi
"Spaqetti" (foto-resept)
Rihanna hər kəsi təəccübləndirdi-FOTO
Fatih Terimin adamı "Trabzonspor"a keçdi
Dənizkənarı hasarlar, villalar SÖKÜLƏCƏK
Koronavirusa görə işsiz qalan ana körpəsi üçün saçlarını satdı, amma...
Quranda işlənən adlar
Çöp şişdə fərqli toyuq kababı(foto resept)
Çempionlar Liqasında rekordlar mövsümü...
Alçanın faydaları
Günün qoroskopu: Bədxərclik etməyin!
Mənzilin təzəsi, yoxsa köhnəsi?..
Toyuq filesi haqqında dəhşətli həqiqətlər
Elman Rüstəmov manat haqqında danışdı
Yumurta ilə ac qalmadan pəhriz
Nazirlik: İran əhalisi daha da yoxsullaşıb
Evdə hazırlanan təbii əl kremləri
Qısqanclığın səbəbləri
Azərbaycanda poliklinikaların koronavirusla mübarizədə görəcəyi işlər məlum oldu
Ən dəhşətli xəstəliyin sirri tapıldı
Çəhrayı göllər
HAVA necə olacaq?
Bu günün hava proqnozu
Millət vəkili Ruanda naziri ilə görüşdə Xocalı soyqırımından danışdı
Ramazanda ürəyin yorulmasına səbəb olan 8 vərdiş
İplərdən qolbağ düzəldək
İdmançı arıqlamaq istədi, məşqdə öldü
Avropanın dondurucu soyuqları Azərbaycana GƏLİR? - AÇIQLAMA
Mehmet Ali Erbil 63 gündən sonra komadan ayıldı-FOTO
Cəbhədən son xəbər
- ŞƏRHLƏR