Dünyada diş əti xəstəliklərinin görülmə nisbəti %90-dır və adətən simptomsuz ağrısız xəstəliklər olaraq qarşımıza çıxır.
Diş əti
Sağlam diş ətinin solğun çəhrayı rəngdə, dişə və sümüyə möhkəm yapışmış, portağal qabığına bənzər parlaq və sızanaqlı bir görünüşə sahib olmalıdır. Diş ətində qanaxma, şiş, qızartı varsa mütləq bir diş əti mütəxəssisinə (periodontoloqa) müraciət etməyiniz lazımdır.
Dünyada diş əti xəstəliklərinin görülmə nisbətinin %90 olduğunu və adətən simptomsuz ağrısız xəstəliklər olduğu görülmüşdür.Xəstələrin müalicə edilmədiyi hallarda diş əti xəstəliklərinin irəliləməsi nəticəsində, dişləri möhkəmləndirən ətraf toxumaların itkisi, yemək yeməkdə içməkdə problemlərin yaranması daha sonra bu problemlərlə birlikdə dişlərdə sallanma və itkilər meydana gəlir.
Diş əti qanamasının iltihabın başlaması ilə ortaya çıxan ilk əlamətdir və bu ciddi qəbul edilməlidir.Mütəmadi həkim yoxlanmaları ilə diş əti xəstəliklərinin hamısının müalicə etmək olar. Sağlam diş və diş ətinə sahib olmağın əsas şərti ağız gigiyenasına ciddi yanaşaraq diş daşı əmələ gəlməsinin qarşısının alınmasıdır. Diş əti xəstəliklərindən qorunmaq üçün edilə biləcək ən sadə müalicə üsulu; Doğru fırçalama üsulları, diş ipi və interfeys fırçası istifadə etməkdir.
Diş daşları ağız gigiyenasının kifayət qədər olmadığı hallarda diş səthində qalan yemək yığıntılarının zaman içərisində tüpürcək içərisində mineralların çökməsi nəticəsində yaranan daşlardır.İlk başlanğıc mərhələsində təmizlənməsə zaman içərisində həm yığıntıların artacağına, həm də mikroorqanizm növləri dəyişəcəyi üçün diş əti xəstəliklərinin irəliləməsinə səbəb olacaqdır.
İnfeksiyaya bağlı diş çəkdirmək probleminin sadəcə mövcud dişin itki ilə nəticələnməyəcəyini eyni zamanda oradakı infeksiya yandakı dişin möhkəmləndirici toxumaların əriyəcəyi üçün eyni şəkildə dişlərin funksiya pozuntusu, dişlərin laxlaması yan və ətraf dişlərdə də görülməyə başlanacaqdır. Periodental xəstəliklərdə itirilən dişdə ən böyük problem yalnız diş itkisi deyil. İtki zamanı ətrafdakı sümük toxumalarda da itkilər baş verəcəyi üçün xəstələr əskik dişin yerinə daha sonradan düzəltdirəcəyiniz protetik müalicələrdə də çətinlik yaşaya bilərsiniz. İmplantasiya etdirmək istəyirsinizsə sümüyü qüvvətləndirici azaldığı üçün implantasiya etdirməyə bilərsiniz, ya da protez düzəldiləcəksə sümük itkisinə görə estetik olaraq problem yaradacaq dişlərin düzəldilməsi problem yarada bilər.
Diş əti ilə bağlı problemlərə nə qədər erkən müdaxilə edilir isə müalicələr də bir o qədər asanlaşır.Gələcəkdə daha böyük problemlər yaşamamaq üçün diş əti qan sızmasına qarşı laqeydlik etməyin. Həkiminizə müraciət edərək 6 ayda 1 dəfə mütləq müayinə olunun.
Fırçadan necə istifadə etməliyik
Dişimizi qorumağın ən effektiv yolu müntəzəm olaraq təmizləməkdir. Diş təmizləmənin ilk addımı doğru fırça seçimidir. Ən uyğun fırça neylon və orta sərtlikdə fırçalardır. Ağız içində asan hərəkət etdirilməsi və arxa dişlərə rahat çata bilməsi üçün fırçanın baş tərəfinin çox böyük olmaması lazımdır. Uyğun fırça seçildikdən sonra dişlər ən azı gündə iki dəfə ardıcıl olaraq fırçalanır. Diş məcunun ağıza verdiyi xoşa gələn qoxu və hiss səbəbi ilə diş fırçalanmasını asanlaşdırır. Diş parıldatma tozları diş həkimi məsləhət görmədikcə istifadə edilməməlidir.Daha çox istifadə etmək diş sağlamlığı üçün zərərlidir.
Diş fırçalanmasında fırçanın duruşu xaricindəki hərəkət eynidir: Fırça diş əti çizgisinə meyilli olaraq yerləşdirilir. Bu vəziyyət pozulmadan kiçik dairəvi hərəkətlərlə dişlər fırçalayır. Daha sonra fırça, bir fırça boyu qədər dəyişdirilərək təmizləmə davam etdirilir.
-Diş fırçası 45 dərəcəlik bucaq tutacaq şəkildə saxlanılır və diş əti səviyyəsindən başlayaraq
ağız boşluğuna doğru təmizlənilir. Xarici səthlərdən başlayan təmizləmə sərt zərbələr halında deyil, yumşaq və dairələr çəkəcək şəkildə, ön dişlərdən arxa dişlərə doğru aparılmalıdır.
-Daha sonra dişlərin daxili səthləri eyni şəkildə fırçalanır. Bu prosesdə fırça əyri tutularaq, diş ətindən ağız boşluğuna doğru hərəkət etdirilir.
-Daha sonra dişlərin çeynəmə səthləri fırça düz olaraq irəli geri hərəkət etdirilərək fırçalanır.
Təmizləmə əməliyyatının ən azı iki-üç dəqiqə davam etməsi lazımdır. Sağlam diş ətləri təmizləmə zamanı qanamamalıdır.
Diş fırçası şəxsi bir vasitədir, başqaları ilə orta istifadə edilməz. Diş fırçaları bir neçə ayda bir, ən gec altı ay ərzində dəyişdirilməlidir. Lazım olanda ara səthlərin fəal olaraq fırçalanmasını təmin etmək üçün ara səth fırçaları istifadə edilir. Bununla bağlı daha geniş məlumat almaq üçün diş həkiminə müraciət etmək lazımdır.
Diş ipindən istifadə
Diş ipi diş arasında qalan yemək artıqlarının çıxarılması üçün çox yararlı bir vasitədir. Çox kiçik yaşlarından başlayaraq uyğun diş təmizləməsini və diş ipindən istifadə etmə üsullarının öyrənilməsi lazımdır.
Dişlər fırçalandıqdan sonra diş və diş əti çizgisi ilə dişlər arasında qalan yemək artıqlarının təmizlənməsi üçün diş ipindən istifadə edilir. Bu artıqlar ən mühüm çürük səbəblərindəndir.
-Otuz santim
etrə qədər diş ipi çıxarılır. Diş ipinin bir hissəsi bir əlin orta barmağına digər ucu da digər əlin orta barmağına dolanır. İpin bir hissəsi ortada olmalıdır.
-Ortada qalan ip hissəsi işarə barmağı ilə geriyə doğru çəkilir.İp dişlər arasından keçirilir. Bu hərəkət zamanı sərt davranılmamalıdır. İp diş ətinə qədər endirildikdən sonra ağız boşluğuna doğru diş aralarını sıyıracaq şəkildə endirilir. Bu zaman diş ətinin kəsilməməsinə qayğı göstərilməlidir.
-Eyni şəkildə digər bir parça ip alınaraq alt dişlər üçün də təkrarlanır.
XƏBƏR LENTİ
- ŞƏRHLƏR