Nədir?
Normal böyüklükdə bir orqanizmin, orqanın, toxumanın və ya hüceyrənin sonradan kiçilməsidir. Atrofiyalar, hüceyrə sayısının azalmasına (riyazi) və ya hüceyrə həcmlərinin kiçilməsinə bağlıdır; İkisi birlikdə ola bilər. Atrofiya səbəbilə həcmi kiçilən toxumanın yerini bağ toxuması ala bilər (fibrosis). Sümük iliyi atrofiyasında, bu toxumanın yerini yağ toxuması alır. Atrofiyalar iki qrupa bölünür: Fizioloji atrofiya, patoloji atrofiya.
Fizioloji Atrofiya: Həyatın müəyyən dövrlərində bəzi orqan və toxumaların atrofiyaya məruz qalmasıdır, buna“involusiya” da deyilir. Yaranması normaldır, olmadığı zaman patologiya kimi qəbul edilir.Məsələn; Doğuşdan sonra ana bətni, əmizdirməkdən sonra məmələr kiçilir və normal halına qayıdır. Yaşlandıqda bütün orqanlar və bədən kiçilir, bunasenil atrofiya deyilir. Müəyyən sərhədlər daxilində təbiidir.
Patoloji Atrofiya: Xəstələrin çoxunda damar sərtliyi və buna bağlı olaraq damarlarda daralma vardır. Daralan damarların qidalandırdığı toxumalara az qan gəlir və qeyri-kafi qidalanma ortaya çıxır. Patoloji atrofiyanın bütün bədəni əlaqələndirdiyi hallarda atrofiya hədsiz isə xəstə bir dəri bir sümük qalır, buna “kaşeksi”deyilir. Əsas patoloji atrofiyalar; Aclıq və yaşlılıq atrofiyası, hərəkətsizlik atrofiyası, endokrin atrofiyası, təzyiq atrofiyası, damar atrofiyası və şüa atrofiyasıdır.
-Aclıq Atrofiyası: Yetərsiz qidalanmağa bağlıdır. Əvvəl karbohidratlar və yağlar sonra zülallar əridilərək istehlak edilir. Orqanlar kiçilir. Başlıca səbəbləri; Yoxluq (qıtlıq, müharibə, əsir düşərgələri), bəzi yoluxucu xəstəliklər və xərçəng, psixoloji anoreksiya (anoreksia nervosa), mədə-bağırsaq xəstəlikləri (xora, uzun müddətli ishallar).
-Yaşlılıq Atrofiyası: Fizioloji atrofiya sərhədlərini aşan yaşlılıq atrofiyasıdır. Beyin kiçilməsi nəticəsində yaşlılıq (dementia senilis), sümüklərdəki atrofiya nəticəsində yaranan osteopoz və sınıqlar önəmli nümunələrdir.

-Hərəkətsizlik Atrofiyası: İşləməyən orqanlar kiçilirlər. Uşaq iflici olan ayağın normal şəklinə nisbətən kiçik qalması, gipsə qoyulan qolun nazikləşməsi kimi.
-Endokrin Atrofiyası: Hormonların ifrazatı hipofiz vəzinin nəzarətindədir. Hipofiz vəzi xəstəliklərində, hormon tarazlığı pozulmasına bağlı olaraq başqa vəzilərində və zamanla bütün bədəndə atrofiya görülür. Bundan başqa bir hormon kənardan verilsə, o hormonu ifraz edən vəzi kiçilir, hormon verilməsi kəsilsə, yenidən əvvəlki böyüklüyünə çata bilər.
-Təzyiq Atrofiyası: Bir toxumanın uzun müddət normaldan artıq təzyiq altında qalması ilə olur. Təzyiq səbəbindən damarlar sıxılır və qidalanma pozulur. Pis düzəldilmiş bir protez, altındakı çənə sümüyünə təzyiq edərək onu incəldir.
-Damar Atrofiyası: Damar sərtliyi nəticəsi görülən qidalanma pozğunluğu bəzi orqanlarda atrofiyaya yol açır. Yaşlılıqda görülən və zəifliyə yol açan beyin atrofiyası ən çox görülənidir.
-Şüa Atrofiyası: Müəyyən bir ölçünün üzərindəki şüaların təsiri ilə bəzi orqanlarda atrofiya görülür. Uzun illər günəş şüalarının təsiri altında qalmaq dəri atrofiyasına və qarışmasına səbəb olur. Yüksək rentgen şüaları testis və ovarium atrofiyasını əmələ gətirir, sonsuzluq ortaya çıxır.
Fuad Nəzərov
Bənzər xəbərlər...

XƏBƏR LENTİ
Günün ulduz falı
Gəncədə taksilər üçün xüsusi dayanacaqlar olacaq
“İndiana Cons” qayıdır: Harrison Ford yenə baş qəhrəman olacaq
Ayın ən çox satılan kitabları-SİYAHI
Məşhurların bahalı və qəribə gözəllik sirləri
Şeyma Subaşının səyahət pulunu kim ödəyir?-AÇIQLAMA
İstifadəçilər YouTube-a qarşı
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Mətbəx masaları
Kitabsevərlər üçün dekorasiya
Super lent hazırlanıb
Azərbaycan şirkətləri Rusiyaya dəvət edildilər
Boşanma dövrünü rahat keçirmək üçün ...
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Mehriban Əliyeva Elçibəyin ailəsinə başsağlığı verdi
Çıxış yolu həmişə var
Məşhur aktrisa imicini dəyişdi-FOTO
Toyuq filesindən kotlet (foto-resept)
Azərbaycanlılar batan gəmidə
Tofiq Hüseynov vəfat etdi
Repetitorluq - günümüzün dəbi, yoxsa?..
Ən əsrarəngiz körpülər
Duyğu xarici qavramalar
Avroliqada üçüncü təsnifat mərhələsi başa çatır
Zikaya qarşı peyvənd hazırlanır
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?-26 Yanvar
Gəlin buketləri
Günün ulduz falı
Doğulacaq övladının FOTOsunu paylaşdı
Azərbaycanda Facebook istifadəçilərinin sayı azalır
Sirr saxlamaq fiziki baxımdan çətindir
Azərbaycanda daha 31 nəfər koronavirusdan öldü: 2981 yeni yoluxma
Əsgərlərimiz qələbə şüarları ilə yola salınır - VİDEO
Dərslikləri Qiymətləndirmə Şurasının tərkibi yenilənir
Cəmi iki porsiya qazlı içki diabet və ürək xəstəliklərinin inkişafı üçün kifayətdir
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
"Üzeyir Hacıbəyov himnimizi dövlət marşı kimi yox, mərsiyə kimi bəstələyib"
"Azərbaycanda qadınların siyasi fəallığı artır"
Media və psixopatologiya
Kayli Cenner açıqlaması ilə TƏƏCCÜBLƏNDİRDİ
Tələbələrin nəzərinə!
Kral ailəsi məhkəmə qarşısında
Günün ulduz falı
Məşhur aparıcı işinə qayıtdı-FOTO
Selin Dion anası öldüyü gün konsert verdi-FOTO
Eşqin ömrü nə qədərdir?
Türk dizayner Ferrari 458 İtalia-nı dəyişdirir
Məşhur teleaparıcı koronavirusdan yataraq sağaldı-Türkiyədə İLK
Koronavirus xəstələri hansı vitaminləri qəbul etməlidir? - Kardioloq TÖVSİYƏSİ
Ancelinaya bənzəməyə çalışan Səhər boynunu qırdı-FOTO

- ŞƏRHLƏR