Hamiləlik planlayan qadınlar hər ay "Görəsən, bu ay hamilə qaldım mı?" sualını özlərinə soruşarlar və bədənlərindəki dəyişikliklərin hamiləlik ilə əlaqədar olub olmadığı ilə maraqlanarlar.
Həqiqətən də, bəzi əlamət və tapıntılar "hamilə ola bilərəmmi?" sualının cavabının "bəli" olma ehtimalının yüksək olduğunu göstərir.
Hamiləlik əlamətləri
Aşağıdakı əlamətlər hamiləliyin ilk dövründə ən sıx görülənlərdir:
Gözlənilən adət halının gecikməsi.
Məmələrdə dolğunluq, həssaslıq, məmə ucunda tündləşmə.
Qarının alt hissəsində dolğunluq, qabarıqlıq və bəzən həssaslıq.
Bulantı və bəzən qusma.
Yorğunluq, yuxuya meyl, başgicəllənməsi.
Tez sidiyə çıxma.
Vagina ifraz artması.
Bel ağrısı.
Bu əlamətlər hamiləlik meydana gəldiyi andan etibarən bədəninizdə ifraz başlanan hamiləlik hormonlarının və estrogen və progesteron hormonlarının təsiri ilə meydana gəlir. Bu fizioloji hormonal dəyişikliklərin əsas məqsədi bədəninizin hamiləliyə uyğunlaşmasının təmin edilməsi və körpənizin inkişafıdır.
Bu əlamətlər ola biləcək bir hamiləliyin xəbərçisidir. Qəti diaqnoz üçün hamiləlik testi edilməli və ya UZİ-də hamiləlik müşahidə edilməlidir.
Hamiləlik uşaqlıq daxilində (xarici hamiləlik vəziyyətində borularda ya da qarın boşluğu kimi bir yerdə) yerləşdiyi andan etibarən trofoblast hüceyrələri tərəfindən HCG (Human chorionic gonadotropin) adı verilən bir hormon ifrazı başlanır. Normalda qanda və sidikdə yetərincə miqdarda olan bu hormonun artdığının müxtəlif testlərlə göstərilməsi (HCG ifraz şişlərin olduğu çox nadir hallar istisna olmaqla) bədəndə bir hamiləlik olduğuna qəti bir dəlilidir.
Qandakı və sidikdəki HCG səviyyəsinin bu hormona struktur olaraq çox bənzəyən luteinizan hormon (LH) adlı yumurtlamadan məsul hormon ilə qarışmasını önləmək üçün HCG hormonunun beta fraksiyası yəni ß-HCG ölçülür.
Sidikdə edilən hamiləlik testləri (plano test):
Qanda ß-HCG müəyyən bir səviyyəsinə çatanda sidiyə çıxmağa başlayar və hamiləliyin irəliləməsiylə sidikdəki səviyyə artar. Sidiklə edilən hamiləlik testlərinin əsası bu ß-HCG'nin varlığının ya da yoxluğunun müəyyən olunmasına dayanır. Müxtəlif testlərin həssaslığı arasındakı fərqliliklər sidikdəki səviyyəni tanıyıb tanıyamamağa bağlıdır. Həssas bir test sidikdə hamiləliyin ən erkən dövrlərindəki aşağı səviyyədəki ß-HCG'yi tanıya bilirkən, həssas olmayan testlərlə nəticəni öyrənmək daha sonrakı hamiləlik mərhələsində mümkündür.
Sidik testlərində "hamiləlik müsbət" nəticəsi alınmışdırsa, yanlış olması ehtimalı azdır. Ancaq "hamiləlik mənfi" nəticəsi verən testin bir müddət sonra təkrarlanması uyğundur.
Əczaxanalarda, ya da evlərdə istifadə hazır test köməyiylə hamiləlik testlərinin etibarlılığı istehsalçı firma tərəfindən hər nə qədər 99% olaraq ifadə edilsə də, yanlış nəticə ehtimalı vardır.
Laboratoriyada tətbiq edilən sidikdə hamiləlik testləri isə etibarlı nəticə verə bilməkdədir. Bu testlər daha aşağı hormon səviyyələrini tanınması və buna görə də hazır test avadanlığlarına görə daha həssas olan testlərdir.
Qan testi (qanda beta hCG ölçüsü):
Sidik testləri ß-HCG'nin varlığını, ya da yoxluğunu təyin edərkən qan testləri ß-HCG'nin qandakı səviyyəsini müəyyən edirlər. Beləcə hormon ifrazatının başladığı ən erkən dövrlərdə, hələ adət gecikməsi belə olmadan qanda ß-HCG səviyyəsi müəyyən olunaraq hamiləliyin diaqnozu qoyula bilər, ya da hamiləlik meydana gəlmədiyi istiqamətində qəti qərar verilə bilər.
Qanda ß-HCG testi hamiləlik testi olaraq istifadə edilməsinin yanında xarici hamiləlik kimi vəziyyətlərin diaqnozunda da istifadə olduqca qiymətli bir tanı vasitəsidir.
Ultrasəs köməyi ilə hamiləlik diaqnozu
Adət gecikməsi bir neçə günü keçdikdə hamiləlik testi edilmədən ultrasəs köməyi ilə hamiləliyin qəti diaqnozu qoyula bilər. Abdominal (qarından baxılan) ultrassəsdə isə adət gecikməsi ən az bir həftə olmalıdır.
Erkən hamiləlik dövründə edilən ultrasəsin əhəmiyyəti:
Hamiləlik testinin müsbət çıxması hamiləlik varlığının qəti dəlilidir, ancaq hamiləlik diaqnozu qoyulduqdan sonra cavab axtaran əhəmiyyətli suallar vardır:
Hamiləlik normaldırmı?
Hamiləlik uşaqlıq daxilində ola bilərmi, yoxsa xarici hamiləlikdir?
Körpə canlıdırmı?
Yuxarıdakı vəziyyətlər irəli mərhələlərə qədər heç bir əlamət verməyə bilər. Buna görə hamiləlik testi edildikdən sonra heç bir şikayətiniz olmasa belə ən erkən dövrdə həkim nəzarətində olmalısınız.
Erkən hamiləlik dövründə edilən ultrasəsin ən böyük faydalarından biri də son adət tarixiniz ilə hamiləlik həftəsi arasındakı uyğunlaşmanın təyin olunmasıdır.