Yağda həll olunan vitaminlərdən biri olan E vitamini antioksidant təsiriylə hüceyrə tərtibatına yol açan sərbəst radikallara qarşı qoruma təmin edər. Ayrıca E vitamini və digər antioksidanlar ürək xəstəlikləri və xərçəng kimi həyat təhlükəli xəstəliklərin meydana gəlməsinə qarşı bədənin müqavimətini artırır. E vitamini eyni zamanda qırmızı qan hüceyrəsi istehsalına köməkçi olur və bədənin K vitaminini effektiv olaraq istifadə edir. E vitamini əskikliyi ümumiyyətlə, qidalar yoluyla alınan yağın müxtəlif səbəblərlə bədən tərəfindən işlənmədiyi kəslərdə görülər.
Əzələ zəifliyi, gözlərdə görmə problemləri, gediş problemləri və əzələ kütləsinin azalması irəliləmiş E vitamini əskikliyinin əlamətləri arasındadır.
Nə qədər E vitamini almalıyam?
Sağlam insanlar üçün gündəlik olaraq alınması tövsiyə olunan E vitamini miqdarları bu şəkildədir.
0-6 aylıq körpələr 4 mq,
7-12 aylıq körpələr 5 mq,
1-3 yaş arası uşaq 6 mq,
4-8 yaş arası uşaq 7 mq,
9-13 yaş arası uşaq 11 mq
14 yaşından böyüklər üçün isə gündəlik tövsiyə edilən E vitamini miqdarı 15 mq, əmizdirmə dövründə isə gündəlik ehtiyac 19 mq-a qədər yüksələ bilir.
Çox E vitamininin bir zərəri varmı?
E vitaminini yalnız istehlak etdiyiniz qidalardan əldə edirsinizsə, bu mövzuyla əlaqədar hər hansı bir yan təsir və ya zəhərlənmə ehtimalı məlumatı yoxdu. Ancaq çox miqdarda E vitamini möhkəmlətməsi istifadə edirsinizsə, bunun bəzi yan təsirlərə yol aça biləcəyini unutmayın. Həddindən artıq miqdarda E vitamini almaq qanama riskini artırar və mövcud qanamanın (aybaşı dövrü kimi) daha uzun sürməsinə səbəb ola bilər. Bəzi kəslərdə qanın laxtalanmasını gecikdirdiyi təsbit edilmişdir. Çox E vitamini üçün üst sərhəd olaraq 1000 mq göstərilməkdədir və bu normal olaraq alınması lazım olan E vitaminin (böyüklər üçün) təxminən 60 dəfə çoxdur.
E Vitamini hansı qidalarda vardır?
Buğda toxumu yağı, günəbaxan yağı, aspirin yağı, fındıq, fıstıq əzməsi, fıstıq, qarğıdalı yağı, ispanaq, brokoli, soya yağı, kivi, manqo, pomidor, yaşıl zeytun, kəklikotu, quru ərik, acı bibər tozu, kətan toxumu yağı, soya yağı, şam fıstığı, qulançar.
E vitamini bir çox bitki mənşəli qidadan, təbii yağlardan və qurudulmuş meyvələrdən bədənin ehtiyac duyduğu miqdarda almanız mümkündür. Aşağıdakı siyahıda E vitamini baxımından zəngin bəzi qidalar iştirak edir. Ancaq bu qidaların bəziləri yüksək yağ, ya da kalori dəyərləri səbəbiylə xüsusilə yüksək xolesterol şikayəti olanlar və kilo verməyə çalışanlar tərəfindən idarəli olaraq istehlak edilməlidir. E vitamini əskikliyi yaşadığınızı düşünürsünüzsə, daha sürətli bir müalicə üçün həkiminizin təklif etdiyi miqdarda E vitamini möhkəmlətməsi istifadə edə bilərsiniz.
E Vitamininin əhəmiyyəti
E vitamini ürək xəstəliklərindən qorunmaq və xüsusilə damar sərtləşməsini önləmək baxımından əhəmiyyətlidir. Bu səbəbdən kafi miqdarda E vitamini almaq sinə ağrılarını yüngülləşdirər, ürək böhranı, iflic riskini azaldır, tıxanan damarlar səbəbiylə görülən qıç ağrılarını azaldır və yüksək təzyiqin salınmasına köməkçi olar. E vitamini həmçinin şəkər xəstəliyi müalicəsində və bu xəstəliyə bağlı ağırlaşmaların azaldılmasında tövsiyə edilən vitaminlər arasındadır. Ağciyər və ağız xərçəngi başda olmaq üzrə polip, prostat və pankreas xərçənginə qarşı bədənin müqavimətini artıra bilİr.
Alzheimer xəstələrində və ağlını itirmə, yaddaş zəifliyinin digər növləri üçün tövsiyə olunur. Narahat qıç sindromu və epilepsiya müalicəsində digər dərmanlarla birlikdə E vitamini möhkəmlətməsi tövsiyə edilir. Geçikmiş hamiləlikdə təzyiqi nəzarət altında tutmaq üçün istifadə edilə bilinir. Aybaşı əvvəli sindromu, sancılı aybaşı, menopoz sindromunun şiddətini azaltmaq üçün tövsiyə edilir. Diyaliz və radiasiya müalicəsinin bədəndə yaratdığı mənfi təsirləri azaltmaq üçün istifadə edilə bilinir. E vitaminin əhəmiyyəti katarakt, astma, tənəffüs yolu infeksiyaları, dəri xəstəlikləri, günəş yanığı müalicəsi, sonsuzluq, iqtidarsızlıq, xroniki yorğunluq, peptik xora və allergiya müalicəsində arta bilər və bu xəstəliklərin müalicəsində E vitamini möhkəmlətməsi təklif olunur.
Mütəxəsislər E vitamini möhkəmlətməsi istifadə yerinə qida dəyəri yüksək olan, digər vitamin və minerallar baxımından da zəngin olan və E vitamini ehtiva edən təbii yağların, tərəvəz və meyvələrin, tam taxıllı qidalar istehlak səhiyyə baxımından daha faydalı olduğunun vurğulayırlar.
E vitaminin təsiri
E vitamini aşağıdakı xəstəliklərdən qorunmaq və bu xəstəliklərin müalicəsi əsnasında istifadə edilə bilər.
Alzheimer xəstəliyi, sancılı aybaşı, aybaşı əvvəli sindromu, kemoterapi, qaraciyər xəstəlikləri, hamiləlikdə yüksək təzyiq, uşaqlarda böyrək problemləri, parkinson xəstəliyi, günəş yanığı, göz əməliyyatı sonrası, yarımçıq körpələrdə beyin və ürək qanaması riskinin azaldılması, fiziki performans, yaşlılarda enerji əskikliyi .
E Vitamini və dəriyə qulluq
E vitamininin antioksidant təsiri kosmetik dəri baxım məhsullarında tez seçim edilən bir komponent olmasını təmin etməkdədir. Antioksidanlar bədənimizdə olan və sərbəst radikal adı verilən molekulların dəriyə verdiyi ziyanı minimuma endirir. Bu sayədə kollagen istehsalı davam edərək dərinin həddindən artıq quruması önlənər və qırış əmələ gəlməsi yavaşlayar. E vitaminin dəriyə digər bir faydası isə günəşin zərərli UV şüalarına məruz qalaraq həddindən artıq yanan dərinin özünü toparlama müddətini qısaltmasıdır. Dərinizi yaz aylarında günəşə qarşı qorumaq üçün mütləq yanmağı gözləməniz lazım deyil. Günəşin sıx olduğu aylarda E vitamini başda olmaq üzrə digər vitaminləri nizamlı olaraq almaq günəşin dəridə yaratdığı ziyanı minimuma endirəcəkdir. Ən güclü antioksidanlardan biri olan E vitamini bədən tərəfindən yetişdirilmədiyindən dərinin görünüşünü qorumaq üçün mütləq qidalar yoluyla kafi miqdarda alınmalıdır. Bununla bəarabər E vitamini ehtiva edən dəri baxım kremlərini və təbii yağları dəri səthində istifadə edib dərini qorumaq üçün təklif edilir.