Rəsmi məlumatlara görə, Azərbaycanda dövlət xətti ilə ipoteka krediti alan hər 10 nəfərdən 8-i dövlət sektorunda, neft-qaz şirkətlərində və bank sahəsində çalışanlardır. Bəs niyə adi adamlar bu ipotekadan yararlana bilmir?ANS TV-nin məlumatına görə, bu günə qədər ipoteka kreditləri vasitəsilə 16 min ailə mənzil alıb. Bu kreditdən yararlananların 40 faizə yaxını dövlət xidmətində, 16 faizi neft-qaz sektorunda, 22 faizi bank sektorunda və yalnız 22 faizi digər özəl sektorlarda çalışır. İpoteka krediti alan hər 10 nəfərdən 9-nun aylıq gəliri 500 manatdan artıqdır. Borcalanların cəmi 7 faizinin aylıq gəliri 500 manat qədər olanlardır. Dövlət xətti ilə ipoteka götürənlər arasında aylıq gəlir 300 manatdan az olanlar isə cəmi 1 faiz təşkil edirlər.Bu gün Azərbaycanda orta əmək haqqının 400-450 manat, dövlət təşkilatlarında çalışan şəxslərin isə orta əmək haqqları 200-250 manat olduğunu nəzərə alsaq onların ev almaq istəyinin hələ uzun illər elə arzu olaraq da qalacağını demək olar. Çünki son bir ildə paytaxtda köhnə mənzillər üzrə qiymətlərdə 15 -20 %, yeni binalar və fərdi evlərdə isə 8-10 faiz arası artım müşahidə olunur. Mənzillərin bir kvadratmetrinin qiymətləri yerindən asılı olaraq 650-2500 manat arası dəyişir. 2015-ci il üçün nəzərdə tutulan 50 milyon manatdan yalnız 1000-1200 ailə mənzil ala biləcək ki, bu da mənzilə ehtiyacı olan vətəndaşların 35 faizini də təşkil etmir. Mənzil bazarındaki mövcud qiymətləri, həmçinin əhalinin gəlirlərini əsas gətirən millət vəkili Əli Məsimli də deyir ki, hazırkı şərtlər ağırdır. Şərtlərin dəyişdirilməsi üçün yeni təkliflər də hazırlanıb və hökumətə təqdim edilib. Deputatların tədqim etdiyi təkliflər əsas üç istiqaməti əhatə edir. Onların fikrincə, bu prosesi sürətləndirmək üçün sosial evlərin tikintisini təşkil etmək lazımdır. Vətəndaşlar aylıq 70-100 manat ödəməklə, kirayə kimi qaldığı bu evləri 20-25 ildən sonra şəxsi mülkiyyətinə çevirsinlər.
“Birincisi, ipoteka kreditlərinin sosial bloku üzrə ayrılan 50 milyon manat tədricən artırmalı, kredit faizləri 4 faizdən 2 faizə endirilməli və ilkin ödənişlərini birinci mərhələdə müəyyən qədər azaltdıqdan sonra xüsus fond yaradılmalıdır. Bu fond vasitəsi ilə ilkin ödəniş problemini həll etmək olar” – deyə millət vəkili Əli Məsimli bildirib.
Əvvəlki illərə nisbətən bu il hökumət bu istiqamətdə daha fəal addımlar atmağa başlaca da ipoteka kreditləri hələ ki, Bakı və bəzi iri şəhərlərdə verilir. Təkliflərdə isə göstərilir ki, kreditlərin verilməsini ölkənin digər regionlarına da yaymaq lazımdır. Xüsusilə gənclərin ipotekadan istifadəsi sadələşdirilməlidir ki, əlçatan olsun.
Millət vəkili Hadı Rəcəbli deyir ki, gənc ailələrin sosial durumu ağır olan hissəsinə, sosial ipoteka verilsin: “Uzun müddətli, faizsiz və onun tələblərinə minumum cavab verə bilən otaqlar. Belə bir ideya var. Amma maliyyə tutumu və büdcədən bunu üçün küllü miqdarda vəsait ayrılmalıdır. 90 min cütlük nigaha girib. Bunun bu günləri 30 faizinin sosial müdafiə ehtiyacı var”.
İnkişaf etmiş ölkələrdə sosial ipoteka kreditlərinin illik faizi 0,7-2 faiz arasında dəyişir. Və ödəmələr kredit götürənlərin əmək haqqına uyğun olaraq hesablanır. Bizdə isə ipoteka götürənin aylıq gəliri ən azı 600 manat olmalıdır. Gənc ailələr, müharibə əlilləri, hərbçilər və digər imtiyazlı şəxslərə verilən sosial, başqa sözlə güzəştli ipoteka maksimum 50 min manat olmaqla 4%-lə 30 illiyə, adi poteka isə maksimum məbləği 50 min manat olmaqla 8%-lə 25 illiyə verilir.
İpoteka Fondundan isə deyirlər ki, hazırda 26 müvəkkil bank üzrə kreditlərin verilişi davam etdirilir və müraciət etmək istəyənlər üçün kifayət qədər vəsait var. Yaxın vaxtlarda şərtlərin dəyişdirilməsilə bağlı məsələ isə gündəmdə deyil.
Mənbə: ANS PRESS
XƏBƏR LENTİ
- ŞƏRHLƏR