“Səhər-səhər güclü zəlzələ qeydə alınmışdı. Sonradan onun avterşokları qeydə alındı. Ümumiyyətlə bütün Azərbaycanda zəlzələ təhlükəsi var. Azərbaycanın harasında zəlzələ olmur ki? Ölkəmiz aktiv seysmoloji sahədə yerləşir. Qəbələdə, Şəkidə, Zaqatala və digər bölgələrdə zəlzələ ola bilər. Yeraltı təkanların gücü də müxtəlif ola bilər”, - deyə Qurban Yetirmişli bildirib.
Alimin sözlərinə görə, aktiv seysmoloji ərazilərdə yeraltı təkanların olacağı əvvəlcədən məlum olsa da, zəlzələnin dəqiq baş vermə tarixini demək qeyri-mümkündür: “Müəyyən ərazilər var ki, orada yeraltı təkan gözləmək olar. Yəni xeyli qabaqcadan proqnoz vermək olar”.
Qurban Yetrmişli onu da əlavə etdi ki, paytaxtda da yeraltı təkanların olacağı istisna deyil: “Hələlik paytaxtda 2000-ci ildə olan yeraltı təkan kimi təhlükə olacağını demək düzgün olmaz”.
Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzinin seysmoloji şöbəsinin müdiri Tahir Məmmədli ANS PRESS-ə açıqlamasında bildirib ki, yeraltı təkanların episentri Rusiya ilə sərhəd ərazidə baş verib. Alimin sözlərinə görə, həmin ərazidə baş verən yeraltı təkanlar digər ətraf ərazilərdə hiss olunub. Həmin təkanlardan sonra avterşoklar qeydə alınır.
Ekspert baş verən zəlzələlərin gözlənilən hal olduğunu bildirib. Onun sözlərinə görə, qırılma zonalarında əks istiqamətli tektonik hərəkətlər gedir. Bu zaman müəyyən həddə çatandan sonra süxurlar deformasiyaya uğrayır. Deformasiyaya uğrayan süxur tab gətirə bilmir və qırılır. Süxur qırılan kimi qəflətən titrəyiş baş verir. Bir neçə santimetrdən tutmuş daha güclü zəlzələlər bir neçə metrlərlə ölçülür. Gərginliyin toplanmasından, deformasiyaya uğrayan süxurun həcmindən, onlara təsir edən xarici qüvvələrin təzyiqindən asılı olaraq, zəif, orta-güclü və güclü zəlzələlər baş verir.
“Orada potensial ocaq zonası var. Əvvəlcədən də bilirdik ki, həmin ərazilərdə təkanlar ola bilər. Lakin əvvəlcədən bunu dəqiq vaxtını demək mümkün olmur”, - deyə Tahir Məmmədli vurğulayıb.
Tahir Məmmədli onu da əlavə edib ki, Azərbaycanda seysmoloji aktivliyə nəzarət etmək üçün quraşdırılan yeni Seymoloji Stansiya və avadanlıqlar vasitəsilə yeraltı təkanları izləmək üçün gözəl imkanlar yaradır. Bu avadanlıqlar vasitəsilə baş verən zəlzələni yüksək dəqiqliyilə qeydə alınıb.
“Yeni avadanlıqlar vasitəsilə burada və ümumiyyətlə Azərbaycan ərazisində ən zəif təkanları, hansı ki, əvvəlki stansiyalarda onları qeydə ala bilmirdik, onları yüksək dəqiqliklə görə bilirik. Bu da seysmoloqlara ölkədə seysmoloji aktivliyi dəqiqliklə öyrənməyə geniş imkanlar verir. Bu cihazlar bizə seysmoloji hadisələri dəqiqliklə izləməyə imkan verir. Seysmoloqlar da alınan məlumatlar əsasında müəyyən fikirlər söyləyə bilər. Amma ümumilikdə zəlzələnin nə zaman baş verəcəyini demək hələlik mümkün deyil”, - deyə Tahir Məmmədli vurğulayıb.
Alimin sözlərinə görə, Azərbaycanda bir çox seysmoloji aktiv zona var. Həmin ərazilərdə güclü zəlzələ olmasını gözləmək lazımdır: “Bəzi mütəxəssislər həmin ərazilərdə enerjinin boşalmasını deyirlər. Amma göründüyü kimi bu proqnozlar özünü doğrultmur. Yenə həmin yerlərdə titrəyişlər olur. Bu da onu göstərir ki, zəlzələlər hansısa qanunauyğunluq tanımır. Ona görə də, demək olmur ki. indi burda zəlzələ olub, bir də neçə vaxtdan sonra olacaq. Çünki bu çox mürəkkəb proseslərdir. Sadəcə seysmoloqlar harada güclü zəlzələ ola bilər və onun gücünü deyə bilərlər”.
Tahir Məmmədli onu da əlavə edib ki, Azərbaycan üçün ən təklükəli zəlzələ ərazisi Şamaxı və İsmayıllı ərazisində olan ocaqlardır: “Şamaxı-İsmayıllıdan tutmuş Zaqatala-Balakən, Şəki-Qax, Şəkidən daha güclü Oğuz zonası, Lənkəranda, Xəzər zonasında güclü ocaqlar var. Bundan başqa, ən təhlükəli mənbələr Xəzər dənizindədir. Həmin ocaqlarda baş verən yeraltı təkanlar Bakıda güclü zəlzələ təhlükəsi yarada bilər. Xəzər dənizində ocaqlar çoxdur. Onlardan ən böyük seysmik təhlükəyə malik Abşerondan 50-60 kilometr cənubda, Xəzər dənizində yerləşən güclü ocaq zonasındadır. Yaxşı ki, bu ocaq 60 kilometr aralıdadır və 3035 kilometr dərinlikdədir. Buna baxmayaraq, bu ocaqda baş verən proses Bakı üçün 8 bal gücündə zəlzələ yarada bilər”.
Son zamanlar zəlzələnin olacağını əvvəlcədən proqnozlaşdırmaq kimi fikirlər yayılıb. Ekspert isə güclü zəlzələlərin baş verməsini prqonozlaşdırmaq mümkünsüz sayır: “Dünyada da belə sübut edilib ki, güclü zəlzələdən əvvəl də sakitlik ola bilər. Bəzən isə güclü yeraltı təkanlardan əvvəl zəif zəlzələlərin aktivləşməsi də ola bilər. Bu fikirlərdən ümumi nəticəyə gəlmək olar ki, zəif titrəyişdən sonra güclü zəlzələnin baş verib-verməməsini proqnozlaşdırmaq olmur. Ümumiyyətlə həmin zonalar potensial ocaq zonalarıdır. Bəlkə də, uzun illər sonra orada güclü zəlzələ ola bilər, Amma bunu qabaqcadan demək mümkün deyil”.
Mənbə: ANS PRESS
XƏBƏR LENTİ
Şok gerçək: yediyiniz toyuq deyil...
Yardım daşıyan türk TIR-ları bombalandı
JLo 20 dəqiqəyə 2 milyon qazandı-FOTO
Prezident və xanımı yeni bulvarın açılışında
Bakıda isti olacaq, rayonlara yağacaq
Valideynlərin nəzərinə: uşaqları silkələməyin
Bir insan da sənin göz yaşlarına layiq deyil
Dünyanın ən maraqlı 99 faktı-2
Bəzi yerlərdə qaz olmayacaq
Gənc və sağlam qalmaq üçün nə yeməliyik?
İngilis qadın saçına süngər taxıb toya getdi – FOTO
Yaşayış yeri haqqında arayış elektronlaşdı
Sevgi dediyin təmənnasızlıqdır
Uşaq ensiklopediyası (4)
Kişilər nəyə görə qadınlardan hündürdülər?
Ofis işçiləri bunları etsin
Disney heyvanları insan olarsa ...
Tanış olun: bürclərin sevgi cədvəli
Facebook harada daha populyardır?
Necati Şaşmaz "Eşkıya dünyaya hükümdar olmaz"a gəlir?
İndoneziya qorxuya düşdü
Bakı - Sankt-Peterburq aviareysi üzrə əlavə uçuşlar olacaq
Günün ulduz falı - 11.08.2013
Azərbaycanda son 2 əsrdə 405 vulkan püskürməsi olub
Digər planetlərdə həyatın olduğu sübut ediləcək
Kıvanç Tatlıtuğ məhkəmədə ifadə verdi
Bülent Ersoy indi də üç milyon qazanacaq
Bəlkə, gedək sürüşək?
Şokoladlı-bezeli tort (foto resept)
"Seçkilərdə uduzan tərəf dağılmağa məhkumdur"
Sürətli arıqladan içki
Hava haqqında - 29.08.2013
Gözləriniz işıq saçacaq
Endirilən bayraq Türkiyəni ayağa qaldırdı
Günün ulduz falı
"Stress çarxı" adı altında insanlar necə aldadılır?
Bürc olaraq hansı pişik növünə aidsiniz?
Amin Musayevin evindən eksklüziv görüntülər - VİDEO
İki tonluq nəhəng buğa satışa çıxarıldı - VİDEO
Ancelina Colinin qızı cinsiyyətini dəyişdirir
"Neftçi" qələbə qazandı
UNESCO-nun Azərbaycana qarşı təxribatı
Azərbaycanda banklar bir illiyə gəlir vergisindən azad edildi
Birinci Bakı Beynəlxalq Memarlıq Mükafatı müsabiqəsi başa çatıb
Çağla Şikel ölümdən döndü-FOTO/VİDEO
Azərbaycanda yeni binalar belə tikiləcək
Seçki bülletenlərinin DSK-lara təqdim edilməsi sabah başa çatır
İyulun havası: 43 dərəcə isti
Dəbli gəlinlik modelləri
Con Kerri: "Bu mənim son dayanacağımdır"
- ŞƏRHLƏR