Əsasən gənclər arasında ən sevimli alət olaraq məşhurlaşan kompüterlərə maraq böyükdür. Yaşından asılı olmayaraq kompüter istifadə edən hər kəs bilir ki, çox əyləncəli olan bu alət insan üçün çox böyük də fəsadlar yarada bilir. Buna baxmayaraq kompüterlərdən imtina heç də asan deyil.
Maraqlı haldır ki, bu gün valideynlər belə övladlarında kompüter olmasının tərəfdarıdır. Azyaşlıların belə kompüterdən istifadə etdiyi bir dövrdə hansısa uşağa kompüter qadağası qoymaq da mümkün olmur. Azmüddətli istifadə imkanı verildikdə isə uşağı kompüterdən ayırmaq olduqca çətin olur. İstənilən halda kompüter insanın sinir sisteminin dağıcıdı zərbəsi, vaxtın düşməni və aludəçilik üçün ideal bir vasitədir.
Vüsalə Əliyeva da kompüter istifadəçisidir, özü də azyaşlı uşaqları ilə birlikdə. Dediyinə görə, valideynin bütün gün işlə bağlı kompüter istifadə etməsini görən uşağa kompüter qadağası qoymaq çox çətindir. Qadağa qoyulduqda isə evdən kənarda müxtəlif oyunlar oynamaq üçün kompüter salonlarına üz tuturlar. Nəticədə valideyn oynamağa, yaxud məktəbə göndərdiyi uşağını kompüter salonlarından yığmağa məcbur olur: "Hər iki azyaşlı oğluma öz kompüterimdən istifadə icazəsi vermişəm. Təbii ki, nəzarət edirəm. Düşünürəm ki, hansısa kompüter salonunda uşaqlarımın psixologiyasını pozan oyunları oynaması daha pisdir, nəinki ev şəraitində nəzarətimdə musiqi dinləmək və ya cizgi filmləri izləmək. Özüm də günün 6 saatdan çoxunu məcburi kompüter başında keçirirəm. Hiss edirəm ki, insanın əsəblərini tarıma çəkir, olduqca gərgin edir".
Psixoloq Gülər Namazovanın sözlərinə görə, kompüter istifadəsinin müddəti kitab oxuma müddətinin yarısı qədər olmalıdır. Məsələn, bir insan gün ərzində bir saat kitab oxuyursa, yarım saat kompüterdən istifadə edə bilər. Bu, bir növ insanın kompüter saat limitinin müəyyənləşdirilməsi üçün lazımdır. Əks halda kompüterə olan maraq günün yarıdan çoxunu almış olur. Nəticədə yorğun olan beyin və gözlər insanın daha aqressiv olmasına şərait yaradır: "Əslində azyaşlılar üçün kompüterin qadağan olunmasının tərəfdarı deyiləm. Məsələn, bir çox inkişaf etmiş ölkələrdə elə məktəb yaşlarından öyrənmə prosesi üçün kompüterlərin istifadəsinə icazə verilir. Bu, müsbət haldır. Uşaqda kompüter aclığı yaranmır və o, kiçik yaşlarından limitli və düzgün istifadə öyənir. Bu cür böyüyən uşaqlar üçün gələcəkdə saatlarla kompüter aludəçisi olma problemi yaranmır. Lakin kompüter qadağan edildikdə və müəyyən yaşdan sonra istifadəyə verildikdə insanda olan maraq kompüteri daha zərərli formada istifadəyə sövq edir".
Həmsöhbətimizin sözlərinə görə, kompüter aclığı saatlarla bu alətdən istifadə ehtiyacı yaradır və bir müddətdən sonra uşaq kompütersiz dayana bilmir. Bu cür böyüyən uşaqlara isə nəzarət böyük olmalıdır. Onun fikrincə, ən gözəl metod kompüter, telefon, televizor və bu kimi əyləncə vasitələrini yaşdan asılı olmayaraq mükafat kimi istifadə etməkdir. "Məsələn, hər hansı bir görmək istəmədiyiniz işi, oxumaq istəmədiyiniz kitabı vərəqləyin və bunun üçün özünüzə mükafat olaraq 10-30 dəqiqə televizor, kompüter və digər sevimli, amma vaxt aparan, əsəb pozan əyləncə vasitələrini hədiyyə edin. Məhz bu cür istifadə aludəçilik problemini aradan qaldıracaq və gündəlik yaşamda hər bir iş üçün kifayət qədər vaxt qalmış olacaq".
Demək olar ki, inkişaf etmiş ölkələrin əksəriyyətində uşaq tərbiyəsində kompüterlər birbaşa rol oynayır. Belə ki, onlar müxtəlif dil öyrənmə metodlarını, beyni inkişaf etdirən oyunları və bu kimi inkişafa müsbət təsir edən bilgiləri məhz kompüter vasitəsilə əldə edirlər. Araşdırmalar göstərir ki, zehnin inkişafına təsir etmək üçün uşaqlara 3 yaşından sonra kompüterlə oynamağa icazə vermək olar. Təbii ki, valideyn nəzarəti də vacibdir. Məhz bu yaşlardan kompüter istifadə edən uşaqlar artıq yeniyetmə yaşlarında kompüterlərdən daha səmərəli istifadə edirlər. Nəzərə almaq lazımdır ki, düzgün istifadə olunmadıqda və həddindən artıq kompüter qarşısında vaxt keçirmək insanın sinir sistemini zədələyir və bir çox narahatlıq yaradır. Kompüter siçanını idarə edən əldə ağrılar, karpal kanalın sindromu, fırçaların əsəb sonluqlarının tunnel deformasiyası əlamətləri ortaya çıxır, gözlər xəstələnir və quruyur, kürək və baş ağrıları adət halına düşür, sistemsiz və keyfiyyətsiz qidalanma vərdişi yaranır, şəxsi gigiyena qaydaları unudulur, yuxu pozğuntuları inkişaf edir. Bütün bu narahatlıqlara yavaş- yavaş sahib olan insanda gərginlik yaranır. Yaş həddi aşağıdırsa gərginliklə yanaşı susqunluq, aqresiya, depressiyaya meyllilik inkişaf edir.
Psixoloq bildirir ki, ilk və vacib addım - psixoloqa müraciət etmək, məsləhətlərə və treninqlərə yazılmaqdır: "Növbəti addımları mütəxəssislər müəyyən edir, o sizə bu asılılıqdan qurtulmağın yollarını izah edəcək. Əksər hallarda asılılıqdan qurtulmaq çətin olmur, çox nadir hallarda bu əlamət insanda xəstəlik vəziyyətinə gətirib çıxarır və xüsusi metodlarla müalicə olunur".
Mənbə: Milli.Az
XƏBƏR LENTİ
Rita Ora yay tətilində də maskasını çıxarmır - FOTO
Azərbaycanda təbii qaz təchizatçısı dəyişib - QƏRAR
Bakıda daha bir möhtəşəm tikili-FOTO
Xəbərdarlıq: həkim məsləhəti və ya profilaktik tədbirlərə ehtiyac var
Yeniyetmələrin 71 faizi Facebookdan istifadə edir
Yuxular və yuxuyozmalar (10)
Gürzə (foto resept)
Spinozanın düşüncələri
Ətli, kələmli, pomidorlu salat (foto resept)
"Körpə ayı" tortu (foto resept)
Şakira xəstəxanaya yerləşdirildi-FOTO
Venesiyada maraqlı tapıntı
Düşmənin çox sayda hərbi texnikası məhv edildi - SİYAHI
"Büdcəyə dəyişiklik olunacaq"
Aya iki bombardmançı təyyarə GÖNDƏRİLİR
Smurfiklər şəhəri - FOTO
Koronavirusa isti hava şəraiti təsir edəcək? - Alimlərdən açıqlama
Sağlam dəri üçün təbii maskalar
Kəlbəcər rayonundan 80 minə yaxın məcburi köçkün var
Bakı sakinlərinə şad xəbər: yeni yol açılır
Brad Pitt hansı qadınlara aşiq olur?
HAVA necə olacaq?-19 Sentyabr
Evdə saç rəngini açmaq üçün 2 təbii üsul
Mazurka piroqu
Fonetika - Hərflər (1)
Biskvitlı tort (foto resept)
Tez-tez çimmək ziyandır?
COVID-19 xəstəsi 14 gündən sonra başqasını yoluxdura bilərmi? - VİDEO
Mimikaki
Modapərəst qadınların Must-have geyimləri
Sinoptiklərdən qeyri-sabit hava vədi: şimşək çaxacaq, dolu düşəcək
"Supermen" olmaq istəyirsiniz?
Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva ilin idman təşkilatçısı elan edilib
O yaşda beyin duru
Təcili inflyasiya tapşırığı verildi
Bu qeyri-adi məxluq hər kəsi heyrətləndirir!-VİDEO
Sergey Şoyqu: “Qarabağda dinc bir həyat qurulacağına ümidvaram”
Ronaldodan alqışa layiq ADDIM
Azərbaycanda nikahdankənar doğum halları araşdırılacaq
Bu gün Ümumdünya Qan Donoru Günüdür
2020-ci ilin ayaqqabı trendləri
“Azercell” abunəçilərinə xəbərdarlıq edib
Sevin bir-birinizi...
Son zamanlar uşaq ədəbiyyatına maraq niyə azalıb?
Qadının mədəsində bolt aşkarlandı-FOTO
Bayram üçün kombin tövsiyələri
Xoruzların səhər banlamasının səbəbi öyrənildi
"Süd çörək" (foto-resept)
"Mançester Yunayted"in yeni baş məşqçisi rəsmən bəlli oldu
Səudiyyə Ərəbistanında ilk dəfə qadın baş redaktor oldu
- ŞƏRHLƏR