Somatizasyon pozuqluğu

07.04.2014-10:15

26 378

Özəl Gaziosmanpaşa Xəstəxanası Psixiatriya bölməsindən Dr. Oya Bozkurt, Somatizasyon pozğunluğu haqqında məlumat verdi:
"'Soma' sözü qədim Yunan dilində 'bədən' mənasını verir. 'Somatizasyon' termini, ən sadə ifadəylə ruhi çətinlik və gərginliklərin bədənə əks olunmasıdır. Şifahi yoldan çıxış yolu tapa bilməyən çətinlik, bədən üzərindən özünü fərq etdirir.
Bədəndə şikayətlənmələr və funksiya pozğunluqlarına rastlanılmasına baxmayaraq, çox vaxt tam mənşəyi olmayan, bunun yanında müxtəlif psixoloji və ictimai faktorların rol oynadığı vəziyyətdir.
Qadınlar risk altındadır:
Somatizasyon pozuqluğunun ortaya çıxış səbəbi tam olaraq bilinməməklə yanaşı, ailədə uyğunluq və ekoloji faktorların əhəmiyyətli rol oynadığı düşünülür.

Cəmiyyət daxilində xəstəliyə tutulma riski, yüzdə 0.1-0.5 nisbətindədir. Qadınlar kişilərə nisbətlə bu xəstəliyə daha çox tutulur. Xüsusilə sosial-iqtisadi vəziyyəti və təhsil səviyyəsi aşağı qadın xəstələrə tez rast gəlinir. Tək valideyn olmaq, tək yaşamaq və işsizlik, riski artıran faktorlardır.

Uzun zamana yayılan, 30 yaşın əvvəlində başlayan və insanı müalicəyə məcbur edən dörd ağrı əlaməti, iki həzm sistemiylə əlaqədar əlamət (bulantı, qusma, ishal, bloating, və s), bir cinsi əlamət (cinsi istəksizlik, cinsi funksiya pozuqluğu) və bir saxta nevroloji əlamət (koordinasiya və tarazlıq pozuqluğu, səs qısılması, cüt görmə) olduğunda diaqnoz qoymaq mümkündür.

Məsələn, birinin fiziki bir səbəblə açıqlana bilməyən mədəsilə əlaqədar xroniki şikayətləri var və orgazm ola bilmir, qulaqlarında çınlama, çiyin, boyun, kürək və qıçlarında ağrıları mövcuddur. O zaman bu adama Somatizasyon pozuqluğu diaqnozu qoyula bilər.

Belə şəxslər dəfələrlə həkimə gedər, hər cür testdən keçər ancaq bir cür bu problemlərə səbəb ola biləcək fiziki bir xəstəlik tapılmaz. Somatizasyon pozuqluğu olan adam artistlik etmir, sadəcə anlamaq lazımdır ki, bu əlamətlər planlamış şəkildə ortaya çıxmır.

Şişirdilmiş şikayətlər:
Belə şəxslər ümumiyyətlə şikayətlənmələrini rəngli, şişirdilmiş terminlərlə dilə gətirir, ancaq çox zaman qəti bir məlumat verə bilməzlər. Müalicə olmaq üçün bir çox həkimə müraciət etmələri kompleks, bəzən də təhlükəli müalicə birləşmlərinin tətbiqinə yol aça bilər.

Impulsiv və antisosyal davranışlar, intihar edəcəklərinə dair göz dağı vermə və evliliklərində problemlər ortaya çıxa bilər.
Somatoform pozuqluqlarının meydana gəlməsində kömək, mərkəz nöqtəsi olma, ətrafındakılara nəzarət etmə, idarə və ya xəstə olmaqla əldə edilmiş üstünlükləri davam etdirmə səyinin rolu böyükdür.

Xəstəlik bunlara gətirib çıxarır:
* Baş, qarın, kürək, oynaqlar, sinə, gecikməli aybaşı, cinsi əlaqədə və ya sidiyə getmə zamanı ağrılar.
* Ürəkbulanma, şişkinlik, qusma, ishal kimi həzm sisteminə aid şikayətlənmələr.
* Cinsi istəksizlik, funksiya pozuqluğu, nizamsız aybaşı, həddindən artıq qanama.
* Koordinasiya və tarazlıq pozuqluğu.
* Udma çətinliyi və ya boğazda düyünlənmə duyğusu
** Halüsinasyon (Varsaymalar)
* Cüt görmə, korluq və karlıq.