Pluton planeti 1930-cu ildə kəşf edilib.
Yeni planet kəşf ediləndə alimlər ən yaxşı ad üçün müsabiqə də keçiriblər. Bu və ya digər faktlarla oxucuları tanış edirik.
1. Bütün dünyadan təkliflər yağmışdı. Oksford sakini, 11 yaşlı Venesiya Berni düşündü ki, bu planet üçün ən yaxşı ad qədim yunan mifologiyasının yeraltı dünyasının tanrısı Plutonun adı daha uyğundur.
Louell rəsədxanasında üç ad səsverməyə çıxarıldı: Pluton, Minerva və Xronos.
Venesiyanın təklif etdiyi ad seçildiyi üçün ona 5 funt sterlinq mükafat verildi.
2.Monoqramma
Plutonun astronomik simvolu PL-dir. Bu, Günəş sistemində belə bir planetin mövcudluğunu əvvəlcədən deyən astronom Persival Louelin adının baş hərfləridir. Rəsədxana da alimin şərəfinə adlandırılıb.
3.Cırtdan planet statusu
2006-cı ildə Plutonun statusu aşağı salındı və "N 134340" adlı cırtdan planetə çevrildi.
4.Pluton niyə cırtdana çevrildi?
Pluton 76 il planet statusu daşıyıb. Amma 2005-ci ildə alimlər Plutondan 27% ağır olan Eridanı kəşf etdilər. Bu kəşfdən sonra Pluton cırtdan planet adlandırıldı.
5.Plutonun 5 peyki var
Plutonun 5 peyki var. Onlardan ən böyüyü Xaron adlanır və diametri Plutonun diametrinin yarısı qədərdir. Plutonun digər peykləri isə bunlardır: Stiks, Nikta, Kerber və Qidra.
6.Plutonun atmosferi
Pluton yeganə planetdir ki, atmosferi azot, metan və karbon monooksiddən ibarətdir. Bu atmosfer insan üçün zəhərlidir və Günəşə yaxınlığına görə dəyişir. Pluton Günəşə daha yaxın olanda atmosfer qazla dolur. Maksimal uzaq məsafədə isə qara çevrilir və planetin səthinə yağır.
7.Plutonun orbiti
Plutonin orbiti eksentrikdir və bu səbəbdən Günəşə daha yaxın olur. Sonuncu dəfə Pluton 1999-cu ildə Neptunun orbitində olub.
8.Plutonda yeraltı okean
Plutonda suyu donmuş yeraltı okean var. Onun dərinliyi 100-180 km-dir. Bu isə cırtdan planetdə Yerə nisbətən 3 dəfə çox suyun olması mənasına gəlir. Planetin qalan hissəsi isə sərt dağlardan və donmuş azotdan ibarətdir.
9.Pluton tərsinə dövr edir
Pluton Venera və Uran kimi tərsinə dövr edir. Bu isə onun Yerin əksinə dövr etdiyindən xəbər verir. Günəş qərbdə doğur, şərqdə batır. Pluton bir dövrü 1 həftəyə başa vurur.
10.Günəş şüaları
Günəş şüaları Plutonun səthinə 5.5 saata çatır. Yerə isə Günəş şüaları 8 dəqiqəyə çatır.
11. Bunun səbəbi isə Plutonun günəşdən 5.9 milyard kilometr, Yerin isə 149.6 milyon kilometr uzaqda yerləşməsidir.
12.Plutonlaşdırma
2006-cı ildə Pluton cırtdan planet təyin ediləndə ABŞ-ın dialektoloji cəmiyyəti plutonlaşdırma feli kəşf etdi. Bu feli kimisə dəyərdən və ya rütbədən salmaq üçün istifadə edirlər.
13.Klayd Tompo
Plutonu kəşf edən Klayd Tombo ölümündən sonra ulduzlararası səfər edən ilk insan oldu. Tombonun nəşi yandırıldı və külü NASA-nın planetlər arası avtomatik stansiyasına qoyuldu. Bu aparat 2006-cı ildə Plutona uçdu. Bir neçə ay əvvəl aparat Plutonun yanından keçdi və Yerə maraqlı fotolar göndərdi.